«Ηταν και για εμάς τους ίδιους έκπληξη η αποδοχή που είχε η υπηρεσία αυτοέκδοσης», επισημαίνει ο διευθυντής του Κιντλ Ισπανίας, ο Κόρο Καστεγιάνο. «Διαθέτει μια ασυναγώνιστη φόρμουλα επιτυχίας, διότι ο καθένας έχει πλήρη έλεγχο στον σχεδιασμό του εξωφύλλου, στην τιμή, στις διορθώσεις, στα σημεία πώλησης… Είναι ταχύτερη από τις παραδοσιακές εκδόσεις, που απαιτούν μακροχρόνιες διαδικασίες. Με το σύστημα απευθείας έκδοσης της Κιντλ μπορείς μέσα σε μία-δύο ημέρες να δεις το βιβλίο σου να κυκλοφορεί σε όλον τον κόσμο γρήγορα, εύκολα και δωρεάν».

Η Ε.Λ. Τζέιμς, συγγραφέας του μυθιστορήματος «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι», είδε τις «μετοχές» της και τα κέρδη της να εκτινάσσονται λίγο καιρό μετά την αυτοέκδοση του μυθιστορήματός της στο Διαδίκτυο. Η πρώτη εκδοχή της ιστορίας κυκλοφόρησε υπό τον τίτλο «Master of the Universe» στο fanfiction.net τον Αύγουστο του 2009. Τον Δεκέμβριο του 2010 το βιβλίο ανέβηκε σε δική της ιστοσελίδα, στο 50shades.com, και τον Μάιο του 2011 ένας μικρός εκδοτικός οίκος της Αυστραλίας τύπωσε τον πρώτο τόμο της τριλογίας. Ο ενθουσιασμός για την ψηφιακή εκδοχή προκάλεσε το ενδιαφέρον του Χόλιγουντ και κατόπιν η συγγραφέας άρχισε να αναζητεί λογοτεχνικό πράκτορα που να μπορεί να διαπραγματευτεί μια συμφωνία εκατομμυρίων δολαρίων με τη Vintage Books (Random House).

Οι περισσότεροι αναγνωρισμένοι συγγραφείς προτιμούν, πάντως, την υποστήριξη των παραδοσιακών εκδοτών. Πρώτον, διότι τα έργα τους δεν θα βρίσκονται πάντα στις πρώτες θέσεις των ευπωλήτων. Ενας εκδότης μπορεί να τους εξασφαλίσει διαρκή παρουσία σε μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων. Δεύτερον, διότι απαλλάσσονται από σειρά αναγκαίων εργασιών –από τον σχεδιασμό του εξωφύλλου έως το ISBN, τη διανομή, την προώθηση. Εκείνοι χρειάζονται ελεύθερο χρόνο για να γράφουν.

Υπάρχουν, πάντως, και κάποιοι που παίζουν σε δύο ταμπλό. Η Τζ.Κ. Ρόουλινγκ κάνει καμιά φορά αυτοεκδόσεις συμπληρωματικού υλικού των βιβλίων της. Αξιοποιεί τη μεγάλη βάση δεδομένων που έχει πλέον δημιουργηθεί και στέλνει ενημερωτικά δελτία, προσφορές, μέχρι πού πωλούνται προϊόντα με τον Χάρι Πότερ ή άλλα χωρίς μεσάζοντες.

Πρόσφατα εμφανίστηκε και ένα υβριδικό μοντέλο παραγωγής, η πλατφόρμα δημοσίευσης Blanca Rosa Roca –ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο. Οι συγγραφείς μπορούν να στέλνουν εκεί κείμενά τους, τα οποία αξιολογούνται από ειδικούς. Εκείνοι ετοιμάζουν επί πληρωμή μια έκθεση (η υπηρεσία αυτή κοστίζει 275 ευρώ). Εάν η έκθεση είναι θετική, ο συγγραφέας μπορεί να εκδώσει το βιβλίο του.

Κινητικότητα και στην Ελλάδα

«Χαρακτηριστικό παράδειγμα ελληνικής ηλεκτρονικής αυτοέκδοσης είναι το βιβλίο του Θόδωρου Πάγκαλου «Μαζί τα φάγαμε», το οποίο αποτελεί και την πιο επιτυχημένη περίπτωση, το μπεστ σέλερ του είδους, αν μπορεί να μιλήσει κανείς για κάτι τέτοιο σε μια αγορά που μόλις ξεκίνησε», λέει στο «Βιβλιοδρόμιο» ο Μιχάλης Καλαμαράς, υπεύθυνος του site Ηλεκτρονικός Αναγνώστης (www. eanagnostis.gr). Το βιβλίο αυτό βγήκε μέσω της πλατφόρμας eΤypesetting και σε μορφή e-pub.

«Η μορφή e-pub είναι η πιο κατάλληλη για λογοτεχνικά και non fiction έργα. Η μορφή pdf είναι εντάξει για το σχολικό βιβλίο –σε αυτή βγαίνουν βιβλία λ.χ. από την πλατφόρμα uPublish (youpublish.gr) -, δεν γίνεται πάντως δεκτή από το iBookstore», εξηγεί ο Μιχάλης Καλαμαράς. Επίσης, επισημαίνει ως αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις αυτοεκδόσεων και το βιβλίο του Θοδωρή Γεωργακόπουλου «Φεβρουάριος» (ο συγγραφέας έγραφε κάθε μέρα του Φεβρουαρίου ένα κεφάλαιο και το ανέβαζε στο σάιτ του), καθώς και το βιβλίο του 30χρονου Στέφανου Λίβου «Οσα χωράει μια στιγμή» που πρωτοβγήκε μέσω της πλατφόρμας lulu.com. Και τα τρία αυτά βιβλία εκδόθηκαν τελικά αργότερα και από καθιερωμένους εκδοτικούς οίκους σε έντυπη μορφή.

«Κάποιοι παραδοσιακοί εκδότες βγάζουν επί πληρωμή και e-books με το εκδοτικό τους λογότυπο», συνεχίζει ο Μιχάλης Καλαμαράς. «Η αγορά των ηλεκτρονικών εκδόσεων είναι ακόμη μικρή στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει συνέχεια και σταθερή άνοδος. Το κόστος μιας αυτοέκδοσης είναι περίπου αυτό μιας σελιδοποίησης. Πολλοί συγγραφείς, θέλοντας να κάνουν οικονομία, δεν αναθέτουν σε άλλον την επιμέλεια, στήνουν μόνοι τους ή μέσω φίλων τα εξώφυλλα και κάνουν μόνοι τους την προώθηση. Υπάρχει, επίσης, ένα κύμα νέων εταιρειών digital publishing που απευθύνονται στους εκδοτικούς οίκους, αναλαμβάνοντας για λογαριασμό τους τη δημιουργία σάιτ, το μάρκετινγκ σε ψηφιακό περιβάλλον κ.λπ. Η Amazon στον δικό της εκδοτικό οίκο δεν κάνει επιμέλεια κειμένου. Συνήθως, βέβαια, τα βιβλία που διακρίνονται ψηφιακά εκδίδονται μετά σε έντυπη μορφή. Αλλά η νέα πραγματικότητα ανακατανέμει ρόλους και αναγκάζει τους εκδότες να προσπαθήσουν να μας πείσουν ξανά για τη χρησιμότητά τους. Σημείο καμπής στις εξελίξεις υπήρξε, κατά τη γνώμη μου, η παραγωγή του Kindle το 2007. Ενός e-reader που δεν εξαφανίστηκε όταν εμφανίστηκε η ταμπλέτα, καθώς πολλοί έχουν πλέον και τις δύο συσκευές», καταλήγει ο Μ. Καλαμαράς.