Δύο στενές φίλες και κόρες στρατηγών διεκδικούν την προεδρία της Χιλής

Η ιστορία τους είναι η Ιστορία της Χιλής. Η Μισέλ Μπατσελέτ και η Εβελίν Ματέι είχαν πατέρες στρατηγούς, οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος του Πινοτσέτ. Αυτές οι δύο γυναίκες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τον πολιτικό διχασμό της χώρας, διεκδικούν σήμερα την Προεδρία της Χιλής.

Ο πατέρας τής Μπατσελέτ υπηρέτησε τον σοσιαλιστή πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε πριν από το πραξικόπημα του 1973 που έβαλε τέλος σε μία από τις παλαιότερες δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής, αλλά του έμεινε πιστός και μετά, κάτι που πλήρωσε με τη ζωή του. Ο πατέρας της Ματέι ήταν επικεφαλής της Στρατιωτικής Ακαδημίας, όπου ο στρατηγός Αλμπέρτο Μπατσελέτ βασανίστηκε μέχρι θανάτου αρνούμενος να συνταχθεί με τον δικτάτορα Αουγκούστο Πινοτσέτ. Εκτοτε οι δύο γυναίκες διατήρησαν καλή σχέση μεταξύ τους, παρά τις αντίθετες πολιτικές καριέρες τους: η μία στη Δεξιά και η άλλη στην Αριστερά. Ωστόσο η σχέση αυτή θα δοκιμασθεί τώρα που βρίσκονται αντιμέτωπες στις προεδρικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου –οι πρώτες που θα γίνουν στη Χιλή με δύο γυναίκες να διεκδικούν το ύπατο αξίωμα.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ 1973. «Αναπόφευκτα επιστρέφουμε στο παρελθόν», λέει ο Εστέμπαν Βαλενσουέλα, πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Αλμπέρτο Ουρτάδο του Σαντιάγο. «Είναι μια ιστορική αντιπαράθεση μεταξύ της κόρης ενός θύματος της δικτατορίας και της κόρης ενός μέλους της στρατιωτικής χούντας».

Εως πριν από μερικούς μήνες καμία από τις δύο γυναίκες δεν έδειχνε να θέλει κάτι τέτοιο. Η Μισέλ Μπατσελέτ (η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Χιλής την περίοδο 2006-2010) ήταν υπεύθυνη της υπηρεσίας για τις γυναίκες του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη προτού παραιτηθεί τον Μάρτιο, όταν πλέον ήταν οδυνηρά εμφανές ότι ο κεντροαριστερός συνασπισμός στη Χιλή δεν μπορούσε να βρει κατάλληλο υποψήφιο για την Προεδρία.

Η Εβελίν Ματέι ήταν υπουργός Εργασίας του προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα και σκόπευε να αποσυρθεί προτού η κεντροδεξιά συμμαχία φθάσει στα πρόθυρα της διάλυσης την περασμένη εβδομάδα. Ο μέχρι εκείνη τη στιγμή προεδρικός υποψήφιος εξέπληξε τους πάντες με την παραίτησή του επικαλούμενος κατάθλιψη. Ο Πινιέρα υποστήριξε τη Ματέι ως την καλύτερη εναπομείνασα ελπίδα για να αποτραπεί η επιστροφή της Μπατσελέτ, η οποία όμως σαρώνει στις δημοσκοπήσεις. «Ελεγα πάντα ότι, εάν οι γυναίκες μπορούν να γεννούν, μπορούν να αντέξουν τα πάντα. Γι’ αυτό θα κυβερνήσουμε με ισχύ», είχε πει η Μπατσελέτ στη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας της. Η Ματέι, από την πλευρά της, δήλωσε πως το γεγονός ότι είναι γυναίκα θα τη βοηθήσει στον αγώνα εναντίον της Μπατσελέτ. «Δεν νομίζω ότι οι άνδρες πραγματικά κατανοούν το πόσο μεροληπτούν εις βάρος των γυναικών στην καθημερινότητα», είπε πρόσφατα. Η Μπατσελέτ και η Ματέι ήταν κοντά στη δεκαετία του ’60: Οι πατέρες τους, και οι δύο πιλότοι μαχητικών, είχαν εγκατασταθεί στην ίδια στρατιωτική βάση και τα κορίτσια έπαιζαν μαζί καθώς πήγαιναν στο ίδιο δημοτικό σχολείο. Το 1972, καθώς κάποιοι αξιωματικοί συνωμοτούσαν για να τον ανατρέψουν, ο σοσιαλιστής πρόεδρος Αλιέντε ανέθεσε στον στρατηγό Μπατσελέτ την επίβλεψη της πώλησης τροφίμων σε όλη τη χώρα. Σε πολλά προϊόντα υπήρχε έλλειψη διότι οι αντίπαλοι του προέδρου Αλιέντε, με την οικονομική υποστήριξη του αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, τα παρακρατούσαν και δεν τα προωθούσαν στην αγορά, ενώ προκαλούσαν και απεργίες για να δημιουργηθεί η αίσθηση του χάους.

Και μετά ήρθε η 11η Σεπτεμβρίου 1973. Η Μπατσελέτ, φοιτήτρια, παρακολουθούσε από τη στέγη του πανεπιστημίου τα μαχητικά να βομβαρδίζουν το προεδρικό μέγαρο. Αργότερα ο πατέρας της συνελήφθη και παρότι βασανίστηκε συνέχισε να υποστηρίζει τον Αλιέντε. Ο πατέρας τής Ματέι έγινε υπουργός Υγείας του Πινοτσέτ και στέλεχος της χούντας. Η Μπατσελέτ εντάχθηκε στην Αντίσταση και έκρυβε διαφωνούντες έως ότου συνελήφθη το 1975, βασανίστηκε, φυλακίστηκε και εξορίστηκε. Η Ματέι πήγε στο Λονδίνο και ενώ σπούδαζε βοηθούσε τη χούντα με μεταφράσεις από την πρεσβεία στο Λονδίνο.