«Είμαι 54 ετών. Εδώ γενήθηκα, εδώ μεγάλωσα, εδώ δα θα πεθάνω και δω θα με θάψουνε. Λίγο τυράκι μόνο να μου βάλουνε μαζί, λίγη μυζήθρα για τα μακαρόνια». Τα λόγια του βγαίνουν αυθόρμητα, με τη βαριά ντοπιολαλιά του νησιού. Το πρόσωπό του γεμάτο βαθιές ρυτίδες που του χάραξε ο ήλιος και οι ταλαιπωρίες της υπαίθρου. Κάτω από το πλατύγυρο καπέλο όμως, όταν γυρίζει το βλέμμα του προς τα εμάς, μπορεί να διακρίνει κάποιος την ντομπροσύνη του.

Είναι ο Λευτέρης Καμπόσος. Τσοπάνης και τυροκόμος από την Πάτμο. Μία από τις χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του νησιού της δεκαετίας του ’80. Και ένας από τους πρωταγωνιστές της έκθεσης του αμερικανού φωτογράφου Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ που φιλοξενείται αυτές τις ημέρες και έως τις 25 Αυγούστου στο Παλιό Δημοτικό Σχολείο, στη Χώρα της Πάτμου.

Τι κάνει όμως τον Λευτέρη Καμπόσο να ξεχωρίζει σε τούτη την έκθεση, γεμάτη έγχρωμα καρέ που ο διαπρεπής φωτογράφος είχε τραβήξει από το αγαπημένο του νησί, το οποίο μάλιστα επέλεξε για να περνά σχεδόν τον μισό χρόνο με την οικογένεια του; Το ότι ο ντόπιος αυτός βοσκός δεν αιχμαλωτίστηκε μόνο από τον φωτογραφικό φακό του δημιουργού που έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε δεύτερη πατρίδα του, αλλά είναι και ο μοναδικός που μιλάει στην έκθεση «Πάτμος: Μονοπάτια της μνήμης» – την οποία επιμελείται η ιστορικός Ελισάβετ Πλέσσα – καθώς ο Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ τον είχε κινηματογραφήσει και το βίντεο εκείνης της συνάντησης προβάλλεται ανάμεσα στις περίπου 80 φωτογραφίες.

Και μπορεί ο Λευτέρης Καμπόσος να μην ζει πλέον σήμερα, όμως μέσα από την κάμερα λέει το παράπονό του: ότι είναι άδικο που τον κινηματογραφούσε ο Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ και θα έπαιρνε μαζί του το υλικό στην Αμερική. «Εσύ θα μας έχεις να μας θυμάσαι τον χειμώνα. Εμείς όμως;». Και τα λόγια του πλημμυρίζουν συγκίνηση όσους βλέπουν αυτό το μόλις 93 δευτερολέπτων φιλμ.

Ακόμη κι αν δεν γνωρίσαμε ποτέ τούτο τον άνθρωπο, η αμεσότητά του και η τέχνη του φωτογράφου να την αιχμαλωτίσει δεν μπορούν να μην αγγίξουν τον θεατή. Και παρόλο που οι ντόπιοι, αλλά και όσοι γνωρίζουν καλά το νησί, γοητεύονται και επιστρέφουν ξανά και ξανά για να δουν τόπους που εξαφανίστηκαν στον βωμό της ανάπτυξης και πρόσωπα που άφησαν το στίγμα τους στο νησί – όχι προύχοντες και αξιωματούχους, μα ανθρώπους απλούς στην καθημερινότητά τους, παιδιά στην εκκλησία, γυναίκες που μαζεύουν χόρτα, είναι και όσοι επισκέπτονται για πρώτη φορά την Πάτμο που «πιάνονται στα δίχτυα» του 79χρονου φωτογράφου.

Κι αυτό διότι μέσα από τις εικόνες του δεν γνωρίζουν μόνο όψεις του νησιού που έχουν χαθεί για πάντα, αλλά και την ψυχή του, τους ανθρώπους του στις πιο απλές ασχολίες τους, άλλοτε στη δουλειά, κι άλλοτε σε γιορτές, σε αυθόρμητα καρέ που αποκαλύπτουν την ομορφιά του τόπου και των κατοίκων του.

Το ιδιαίτερο αυτό έγχρωμο ψηφιδωτό που έστησε ο Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ στο νησί της Αποκάλυψης πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Πάτμου και της Διεύθυνσης Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και συνοδεύεται από καλαίσθητο καταλογο.