Οι δέκα δανειστικές βιβλιοθήκες – μινιατούρες, από τις οποίες οποιοσδήποτε μπορεί να δανειστεί βιβλία χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες και με μοναδική προϋπόθεση τον «λόγο τιμής» του ότι θα τα επιστρέψει, έκαναν την εμφάνισή τους το απόγευμα της περασμένης Κυριακής σε διάφορα σημεία του Μανχάταν με την προοπτική να μείνουν εκεί ώς την 1η Σεπτεμβρίου. Οι βιβλιοθήκες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν από τους νικητές ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με τη συνδρομή εκδοτών, τοπικών φορέων αλλά και των απαραίτητων εταιρικών χορηγών, στο πλαίσιο πάντα του κινήματος Μικρή Ελεύθερη Βιβλιοθήκη (Little Free Library movement). Φιλοδοξία των θιασωτών του κινήματος –που ιδρύθηκε πριν από τρία χρόνια και πλέον σπονσοράρει πάνω από 5.000 τέτοιες βιβλιοθήκες παγκοσμίως –είναι η τοποθέτηση μικρών «καταφυγίων βιβλίων» σε κάθε γειτονιά με άξονα το σλόγκαν «πάρε ένα βιβλίο, επίστρεψε ένα βιβλίο».

Μέχρι τώρα η αμερικανική «μητρόπολη της κουλτούρας» είχε μόνο μία τέτοια μικρή ελεύθερη βιβλιοθήκη –μια μικρή εγκατάσταση που θύμιζε γραμματοκιβώτιο στην περιοχή Πρόσπεκτ Χάιτς του Μπρούκλιν -, γεγονός που την τοποθετούσε σε δεύτερη «πολιτισμική» μοίρα, πίσω από απομακρυσμένα μέρη όπως οι κωμοπόλεις Μέσα στην Αριζόνα και Γουογατόσα στο Ουισκόνσιν που διαθέτουν αντίστοιχα τρεις και έξι μικρές δανειστικές βιβλιοθήκες.

Η επιτροπή των κριτών του διαγωνισμού κλήθηκε να αξιολογήσει πάνω από 80 προτάσεις για να καταλήξει τελικά στις 10 επικρατέστερες, προτιμώντας ντόπιους αρχιτέκτονες, με βασικά κριτήρια την πρωτοτυπία ιδεών αλλά και τη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών. Την ευθύνη (διακριτικής) φύλαξης των «εγκαταστάσεων» έχουν αναλάβει μέχρι το τέλος του καλοκαιριού –οπότε οι οργανωτές θα αξιολογήσουν εκ νέου το πρότζεκτ και θα αποφασίσουν αν θα διατηρήσουν τις βιβλιοθήκες επ’ αόριστον –εκπρόσωποι των τοπικών φορέων ή «κοινοτικοί συνέταιροι» όπως αποκαλούνται. Οι ομάδες των αρχιτεκτόνων που επικράτησαν εγκατέστησαν τις βιβλιοθήκες τους, τοποθετώντας κατόπιν στα «ράφια» τους μια επιλογή είκοσι περίπου βιβλίων ενήλικης, εφηβικής και παιδικής λογοτεχνίας. Για παράδειγμα, ανάμεσα στους τίτλους οι οποίοι περιλαμβάνονται σε μια από τις μικρές βιβλιοθήκες που τοποθετήθηκε στο downtown του Μανχάταν μπορεί να δει κανείς π.χ. την τριλογία των βιβλίων «Hunger Games» της Σούζαν Κόλινς, τα οποία έγιναν διάσημα από την ομώνυμη ταινία, πλάι σε έργα της Βιρτζίνια Γουλφ.

Μια ρομαντική ιδέα

Οι ελεύθερες βιβλιοθήκες ποικίλλουν σε σχήμα και μέγεθος, από μεγάλες «φωλιές πουλιών» ώς παγκάκια με ειδικές θήκες. Μια από τις μεγαλύτερες βρίσκεται έξω από τον παλαιό καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου, όπου οι σχεδιαστές της εγκατέστησαν ένα γλυπτό που θυμίζει τηλεφωνικό θάλαμο με ανοιχτές πόρτες κι ένα συρόμενο κοίλωμα στο πάνω μέρος. Ο ένας εκ των δύο υπευθύνων του σχεδιασμού, αρχιτέκτονας Μαρτσέλο Ερτοργκάι δήλωσε σχετικά: «Σκοπός μας ήταν να δημιουργήσουμε μια μικρή ελεύθερη βιβλιοθήκη την οποία να μπορείς να κατοικίσεις».

Ο Τζέικαμπ Ορσος, διευθυντής του φεστιβάλ Φωνές του Κόσμου, ενός από τους φορείς που στηρίζουν το πρότζεκτ, δήλωσε εντυπωσιασμένος από την αισθητική των εγκαταστάσεων και πεπεισμένος ότι οι Νεοϋορκέζοι θα αγκαλιάσουν με θέρμη την προσπάθεια. Προσθέτει όμως ότι είναι προετοιμασμένος για τη σκληρή πραγματικότητα: «Σε τόσο πολυσύχναστα μέρη, τα γλυπτά μπορεί να εξαφανιστούν από την πρώτη νύχτα. Είναι μια όμορφη, ρομαντική ιδέα, όλοι είναι ευτυχείς, αλλά σε λίγες ημέρες υπάρχει η πιθανότητα να δούμε το τέλος μιας ωραίας ιδέας. Από την άλλη, όπως όλοι οι δημιουργοί, και οι αναγνώστες της μεγάλης λογοτεχνίας γνωρίζουν πολύ καλά πως η ζωή είναι ζωή και δεν είναι πάντα ρόδινη».

Τελευταία Νέα