Αναζήτηση
Οι καλλιέργειες του Δημήτρη Καρκαβίτσα στα Λεχαινά απέχουν περίπου δέκα χιλιόμετρα από το χωράφι στο οποίο οι τρεις επιστάτες πλήγωσαν με σκάγια δεκάδες εργάτες γης γιατί διεκδίκησαν τα δεδουλευμένα τους. Παρά την απόσταση, η ταμπέλα της εργασιακής εκμετάλλευσης και το κάλεσμα για μποϊκοτάζ στήθηκαν και σε αυτή την περιοχή χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε νόμιμους και παράνομους παραγωγούς. Τόνοι φράουλας δεν μαζεύτηκαν και σάπισαν, συμφωνίες ακυρώθηκαν, το στίγμα της Νέας Μανωλάδας έφτασε και εκεί.
«Δυστυχώς, μας έχουν βάλει όλους στο ίδιο καλούπι» λέει ο Δημήτρης Καρκαβίτσας. Αν και κατάγεται από την περιοχή, είναι νέος στην καλλιέργεια φράουλας. Δεν δούλεψε εκεί στα μέσα του ‘80, όταν συντοπίτες του φόρτωναν σε λεωφορεία που τους παραχωρούσε ο ΟΔΔΥ έλληνες εργάτες από τα γύρω χωριά. Ούτε έστησε στη γη του νάιλον παραπήγματα για να στεγάσει ανασφάλιστους μετανάστες όπως έκαναν αρκετοί παραγωγοί την τελευταία δεκαετία. Αφού σπούδασε στο Λονδίνο και εργάστηκε εκεί επί έντεκα χρόνια στον τραπεζικό τομέα σε μια στροφή καριέρας επέστρεψε στην Ελλάδα και αξιοποίησε τις εκτάσεις του παππού του. Εδώ και μια τριετία παράγει μόνο φράουλες στα 55 στρέμματά του. Οι 40 εποχικοί εργάτες του (κυρίως μετανάστες από την Αλβανία και τη Ρουμανία) μένουν σε σπίτια με τις οικογένειές τους. «Είναι ασφαλισμένοι όλοι τους, με μεροκάματο 25 ευρώ» λέει. «Δεν μπορείς να κακομεταχειρίζεσαι έναν εργάτη εάν θέλεις και το τελικό προϊόν σου να είναι καλό. Ο,τι έγινε όμως σε εκείνο το χωράφι στη Μανωλάδα πλήττει και εμάς. Εχει μπει αρνητική ταμπέλα στην ελληνική φράουλα».
Οι πυροβολισμοί στη Μανωλάδα και οι συλλήψεις των επιστατών και του ιδιοκτήτη εκείνης της επιχείρησης ανέδειξαν την αλυσίδα υποκρισίας. Το ζήτημα της διαβίωσης και απασχόλησης εκατοντάδων μεταναστών υπό άθλιες συνθήκες στην περιοχή ήταν γνωστό από παλαιότερα δημοσιεύματα – εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια. Η Οικονομική Αστυνομία όμως πραγματοποίησε εκτεταμένους ελέγχους μόνο μετά το πρόσφατο γεγονός. Ο θεσμός των μετακλητών εργατών γης μετρά τουλάχιστον μια δεκαετία στις καλλιέργειες της Μακεδονίας, όμως εκπρόσωποι συνεταιρισμών φράουλας συζήτησαν με τα αρμόδια υπουργεία την περασμένη εβδομάδα την πιθανή εφαρμογή του στα φραουλοχώραφα. Το διαδικτυακό κάλεσμα για μποϊκοτάζ δεν εστίασε μόνο στην επιχείρηση στην οποία σημειώθηκε η επίθεση, αλλά κάλυψε όλη την περιοχή.
«Η μεγάλη ζημιά έγινε στην εσωτερική αγορά» λέει ο παραγωγός Ανδρέας Γούργαρης. «Μου είπαν ότι πρόσφατα σε λαϊκή αγορά της Θεσσαλονίκης υπήρξαν καταναλωτές που διαμαρτυρήθηκαν όταν είδαν τα προϊόντά μας και τα πέταξαν στον δρόμο». Ο ίδιος πέταξε από το κτήμα του 30 τόνους φράουλας που έμειναν αδιάθετοι. Παραγγελίες εκατοντάδων τόνων ακυρώθηκαν στη Ρωσία, τη Ρουμανία και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Σε πρόσφατους ελέγχους η Οικονομική Αστυνομία εντόπισε 20 ανασφάλιστους εργαζομένους σε εταιρείες συσκευασίας και εμπορίας αγροτικών προϊόντων και σε έναν αγροτικό συνεταιρισμό της Μανωλάδας. Υπό τον φόβο των προστίμων οι παραγωγοί δεν αφήνουν πια τους μετανάστες να μαζέψουν τις φράουλες από τα χωράφια. Ορισμένοι επιλέγουν να τους στείλουν στις εκτάσεις το απόγευμα, ελπίζοντας ότι δεν θα τους επισκεφτούν εκείνη την ώρα οι ελεγκτές. Αλλοι επιχειρούν να αλλάξουν τα τελάρα ώστε να μη φαίνεται η Μανωλάδα στην ονομασία προέλευσης. Και μερικοί αναζητούν πλέον τη νόμιμη οδό. Ενας γεωπόνος από την ευρύτερη περιοχή επικοινώνησε πρόσφατα με τον Μιχάλη Ρωμανό, εισαγωγέα φρούτων στο Βουκουρέστι. Του ζητούσε να τον φέρει σε επαφή με νόμιμο γραφείο ευρέσεως εργασίας στη Ρουμανία για να έρθουν στην Ηλεία ασφαλισμένοι εργάτες γης.
ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΕ ΕΡΓΑΤΗ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝ. Εδώ και χρόνια ο Μιχάλης Ρωμανός παρατηρεί ποιοτική πτώση στις φράουλες της Μανωλάδας. Σε τηλεφωνική μας συνομιλία επισημαίνει από το γραφείο του στο Βουκουρέστι ότι οι έλληνες παραγωγοί πρέπει να αλλάξουν νοοτροπία. «Οι φράουλες έφταναν σε εμάς ποιοτικά υποβαθμισμένες. Αυτό δεν συνδέεται μόνο με έναν ή δύο παραγωγούς αλλά με τη γενικότερη χαλαρή αντίληψη για την καλλιέργεια των προϊόντων τους πρωτογενώς και την ερασιτεχνική προσέγγιση της επεξεργασίας και εμπορικής διαδικασίας. Εάν το ανθρώπινο δυναμικό που έχουν δεν είναι εξοικειωμένο, συμβεβλημένο και εξειδικευμένο με την απασχόληση, το τελικό αποτέλεσμα δεν θα είναι το επιθυμητό» αναφέρει. Πέρυσι είχε βρεθεί ο ίδιος με έναν ρουμάνο υπάλληλό του στη Μανωλάδα. «Σκεφτόταν να έρθει στην Ελλάδα και να δουλέψει στα χωράφια. Οταν όμως είδε τις τρώγλες λάκισε» τονίζει.
Ο Μιχάλης Ρωμανός ασχολήθηκε κατά σύμπτωση με το εμπόριο, όπως και ο Δημήτρης Καρκαβίτσας ανάστησε τα οικογενειακά χωράφια στα Λεχαινά, χωρίς προηγούμενη πείρα στην αγροτική παραγωγή. Ο Ρωμανός σπούδασε στη Φιλοσοφική Αθηνών, εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και εγκαταστάθηκε μόνιμα το 1992 στη Ρουμανία, όπου είχε πραγματοποιήσει παλιότερα το μεταπτυχιακό του. Εισάγει προϊόντα από την Ολλανδία, την Αυστρία και την Ουγγαρία, αλλά ο κύριος όγκος φρούτων και λαχανικών προέρχεται από την Ελλάδα. Προμηθεύει τα μεγαλύτερα σουπερμάρκετ στο Βουκουρέστι και άλλες ρουμανικές πόλεις. «Η μεροληπτική και ρατσιστική αντιμετώπιση των εργατών φαίνεται στο εμπόρευμα» λέει. «Οταν δεν σέβεσαι τον εργάτη, δεν σέβεσαι και το τελικό προϊόν».
Την ίδια γνώμη μοιράζεται και ο παραγωγός φράουλας Δημήτρης Καρκαβίτσας (απόγονος του πεζογράφου Ανδρέα Καρκαβίτσα). Οι δικοί του υπάλληλοι στα Λεχαινά παραμένουν σταθεροί εδώ και χρόνια. Καθώς τα γύρω χωράφια έχουν ερημώσει υπό τον φόβο των ελέγχων, στο δικό του συνεχίζεται η συγκομιδή. Εφόσον δεν παραβαίνει την εργατική νομοθεσία, λέει, δεν έχει λόγο να τους κρύψει. «Εάν κακομεταχειρίζεσαι έναν εργάτη μπορεί να σε διαλύσει εφόσον το θελήσει» λέει. Και προσθέτει: «Οι κάτοικοι της Νέας Μανωλάδας είναι περίπου 1.000. Οι μετανάστες που απασχολούνται στη γύρω περιοχή πάνω από 4.000. Τι θα γίνει αν ξεσηκωθούν;».
