Σε μια ψηφοφορία, αυτή που θα καθορίσει το αν η εκλογή νέου ηγέτη στο ΠΑΣΟΚ θα γίνει πριν ή μετά τις εκλογές, θα κριθεί το μέλλον του Κινήματος, και δευτερευόντως και το πολιτικό μέλλον του ίδιου του Γιώργου Παπανδρέου. Η ψηφοφορία αυτή, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα το επόμενο Σαββατοκύριακο (14-15 Ιανουαρίου), αποτελεί από χθες τις πρώτες πρωινές ώρες το αντικείμενο έντονων παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, καθώς επιχειρείται η συγκρότηση πλειοψηφιών υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς.

Η πλευρά Παπανδρέου επιδιώκει η εκλογή αρχηγού να πραγματοποιηθεί μετά τις εθνικές εκλογές, η πλευρά των τριών τουλάχιστον δελφίνων που διεκδικούν έως τώρα το αξίωμα του προέδρου του κόμματος επιδιώκει η εκλογή να γίνει προ των εκλογών.

Υπάρχουν εκτιμήσεις που κατατείνουν στο ότι θα υπάρξει αυτή η πλειοψηφία. Η πλευρά Παπανδρέου βασίζεται στο γεγονός ότι στο Εθνικό Συμβούλιο των περίπου 360 μελών οι περισσότεροι μπορεί να τεθούν κάτω από την ομπρέλα που περιγράφει ο όρος «ήταν όλοι τους παιδιά του». Υπάρχουν πολλοί και συγκεκριμένοι δεσμοί μεταξύ των στελεχών του Εθνικού Συμβουλίου με το περιβάλλον του κ. Παπανδρέου, που δικαιολογούν την αισιοδοξία που διαχέεται από τον 5ο όροφο της Ιπποκράτους.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ. Η πλευρά των δελφίνων, που δεν παραγνωρίζει την πραγματικότητα και δεν αγνοεί τους αριθμούς και τις καταστάσεις, έχει αναθαρρήσει από τα όσα συνέβησαν στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου – η πλειοψηφία που επιτεύχθηκε, έστω και ευκαιριακά, κατάφερε να ανατρέψει τους σχεδιασμούς του κ. Παπανδρέου: να κωλυσιεργήσει και άλλο για την εκλογή νέου προέδρου στο ΠΑΣΟΚ με στόχο να παραμείνει ο ίδιος ως τον Ιούνιο (ή για όσο απαιτηθεί, τέλος πάντων) προκειμένου να επαναδιεκδικήσει την εκλογή του στην προεδρία της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Ηταν το πρώτο «όχι» που εισέπραξε ο Γιώργος Παπανδρέου σε συλλογικό όργανο στα οκτώ χρόνια του ως αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, από τον Ιανουάριο του 2004.

Ηδη από χθες το μεσημέρι έχουν ξεκινήσει επαφές μεταξύ των Ευ. Βενιζέλου, Α. Λοβέρδου και Μ. Χρυσοχοΐδη, είτε απευθείας είτε μεταξύ στελεχών που πρόσκεινται σε αυτούς, προκειμένου «να μη χαθεί η ψηφοφορία».

Οι γνωρίζοντες τα δεδομένα υποστηρίζουν ότι, πλην των «κουκιών» που συγκεντρώνουν και οι τρεις μαζί, υπάρχει ένας ακόμη παράγων που θα βαρύνει αποφασιστικά κατά την κρίσιμη ψηφοφορία: πρόκειται για την κούραση των στελεχών από την τελματώδη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ΠΑΣΟΚ τους τελευταίους μήνες και που έχει φέρει τη βάση του κόμματος στα πρόθυρα της πλήρους αποσυσπείρωσης.

Ενα θέμα που υπάρχει αφορά το αν μόνο αυτοί οι τρεις θα είναι υποψήφιοι τελικά για το προεδρικό αξίωμα, δεδομένου ότι μετά τη χθεσινή εκδήλωση «ενδιαφέροντος» από πλευράς της Λούκας Κατσέλη πιθανολογείται πως «θα ανοίξει και άλλο το παιχνίδι». Υπάρχει πάντα η περίπτωση του Χρήστου Παπουτσή, όπως βεβαίως και της Αννας Διαμαντοπούλου, η οποία μετέχει στη λεγόμενη «τρόικα», αλλά οι δεσμοί μεταξύ των στελεχών της έχουν γίνει πλέον ιδιαίτερα χαλαροί και κανείς δεν γνωρίζει αν, όταν φτάσει η ώρα της κρίσεως, η τρόικα θα υπάρχει…

Επί του παρόντος, πάντως, αυτό που απασχολεί τα κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ είναι το χρονοδιάγραμμα των εξελίξεων, και ειδικότερα το αν και πότε θα γίνει η εκλογή του νέου αρχηγού. Στις 12 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί το Πολιτικό Συμβούλιο το οποίο θα προετοιμάσει τη σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου και ειδικότερα το κρίσιμο ερώτημα που θα τεθεί σε ψηφοφορία. Στις 14 και 15 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί η σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου, η οποία θα αποφασίσει τα της εκλογής.

Ανάλογα με τους συσχετισμούς που θα επικρατήσουν στο όργανο, δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια.

1) Εκλογή πριν από τις εθνικές εκλογές. Αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί, τηρουμένων των προθεσμιών, μέσα το πολύ σε έναν μήνα μετά την πραγματοποίηση του Εθνικού Συμβουλίου. Η 12η Φεβρουαρίου θα μπορούσε να είναι η πιθανή ημερομηνία εκλογής από τη βάση με κάλπες, έτσι ώστε αν απαιτηθεί δεύτερος γύρος, αυτός να πραγματοποιηθεί στις 19 Φεβρουαρίου.

Η δεύτερη επιλογή θα ήταν να εκλεγεί ο νέος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ από ένα μικρότερο εκλογικό σώμα, για παράδειγμα το τακτικό συνέδριο, λόγω των έκτακτων συνθηκών που επικρατούν στη χώρα (και των δυσμενών, πρακτικά, συνθηκών που επικρατούν στην οργανωμένη βάση του ΠΑΣΟΚ – διαλυμένες οργανώσεις, εγκαταλειμμένα γραφεία κτλ.).

Το συνέδριο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ίσως και νωρίτερα από αυτές τις προθεσμίες, με εκλογή τη μία Κυριακή συνέδρων από τις οργανώσεις και το επόμενο Σαββατοκύριακο σύγκληση του σώματος, το οποίο την πρώτη ημέρα θα «βαφτιστεί» Καταστατικό προκειμένου να αποφασίσει την αλλαγή του Καταστατικού το οποίο προβλέπει εκλογή αρχηγού από τη βάση, και την επόμενη ημέρα να πραγματοποιηθεί ψηφοφορία η οποία θα αναδείξει τον νέο πρόεδρο.

2) Εκλογή μετά τις εθνικές εκλογές, όποτε και αν αυτές πραγματοποιηθούν. Πρόκειται για το σενάριο της μεταβατικής, ορισμένου χρόνου, διαρχίας. Στην περίπτωση αυτή ο κ. Παπανδρέου θα παραμείνει αρχηγός στο ΠΑΣΟΚ ως εγγυητής της ομαλής μετάβασης σε αλλαγή ηγεσίας και η Κοινοβουλευτική Ομάδα, σε χρόνο που μπορεί να οριστεί και που θα είναι σύντομα (ίσως και στα τέλη Ιανουαρίου), συνέρχεται και με μυστική ψηφοφορία εκλέγει τον νέο πρόεδρό της και εξ αυτού του λόγου υποψήφιο για το πρωθυπουργικό αξίωμα.

Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν ορισμένα ζητήματα, όπως: Ο κ. Παπανδρέου θα είναι αρχηγός «για τα μάτια του κόσμου» ή θα διεκδικήσει λόγο στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων, της καμπάνιας και του κυβερνητικού προγράμματος; Και, κατ’ αντιστοιχία, ο υποψήφιος πρωθυπουργός θα είναι απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού ή «αχυράνθρωπος» του κ. Παπανδρέου, όπως αναφέρεται καχύποπτα σε διάφορα σενάρια που διακινούνται;

ΔΙΑΞΙΦΙΣΜΟΙ. Με τα δεδομένα αυτά είναι σαφές ότι το ΠΑΣΟΚ κινείται οριακά στην πιο κρίσιμη φάση της ιστορίας του, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της δεινής κρίσης στην οποία βρίσκεται η χώρα. Και ένα μέτρο της κρίσης δίνει χθεσινή νέα σκληρή παρέμβαση του Μ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος με δήλωσή του υποστηρίζει ότι η δήλωση αποχώρησης του Γ. Παπανδρέου συνιστά «έμμεση αναγνώριση των ευθυνών του», και τον κατηγορεί ότι «η προσπάθεια μετάθεσης του χρόνου ανάδειξης νέου προέδρου μετά τις εθνικές εκλογές προδίδει μια αμετανόητη εμμονή που οδηγεί σε κατασπατάληση πολύτιμου χρόνου». Ο κ. Χρυσοχοΐδης, ο οποίος διαπιστώνει ότι «υπάρχει προφανής δυσαρμονία του Κινήματος με την κοινωνία», τονίζει πως «το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται πρόεδρο και η χώρα προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης, εδώ και τώρα», και επισημαίνει: «Αποδοχή της πρότασης Παπανδρέου ισοδυναμεί με σύμφωνο σιωπής πάνω από συντρίμμια. Και οδηγεί σε μόνιμη ύφεση τη δημοκρατική παράταξη».

Αντίθετα, άλλα στελέχη ή διεκδικητές του αξιώματος του προέδρου του ΠΑΣΟΚ δεν προχώρησαν σε σχολιασμό της απόφασης του κ. Παπανδρέου να αποχωρήσει κατά… δόσεις από την ηγεσία του Κινήματος, επιλέγοντας μια στάση αναμονής προκειμένου να αποσαφηνιστεί η κατάσταση.

Νωρίτερα πάντως χθες το πρωί ο Θ. Πάγκαλος είχε επιτεθεί έμμεσα κατά του κ. Χρυσοχοΐδη και όσων εκ των στελεχών επικρίνουν τον κ. Παπανδρέου για την πολιτική που ακολούθησε τα δύο τελευταία χρόνια, και ζήτησε να μην αναζητείται εξιλαστήριο θύμα στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.

«Είμαστε όλοι υπεύθυνοι για την κατάσταση, έχουμε την ίδια ευθύνη με τον κ. Παπανδρέου. Ηταν πολιτική του ΠΑΣΟΚ». Ωστόσο ο κ. Πάγκαλος (μιλώντας στο Μega) υποστήριξε ότι «ο (υποψήφιος) πρωθυπουργός πρέπει να είναι και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ» και δήλωσε πως ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται να θέσει υποψηφιότητα.