Δεξιά στροφή στη Σουηδία

Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Γκόραν Πέρσον αναγνώρισε αργά χθες τη νύχτα την

ήττα του από την κεντροδεξιά αντιπολίτευση στις χθεσινές εκλογές και

ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί από την προεδρία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Από την πλευρά του ο Φρέντρικ Ράινφελντ, ηγέτης του Κεντροδεξιού Συνασπισμού,

ανακοίνωσε τη νίκη του μπροστά σε πλήθος οπαδών του.

Ήταν μια σκληρή εκλογική αναμέτρηση, στήθος με στήθος, ώσπου το 95% των

εκλογικών τμημάτων έδωσε μικρό προβάδισμα 1,1% στην Κεντροδεξιά και την έφερε

στην εξουσία, ύστερα από 16 χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τους Σοσιαλδημοκράτες.

Νωρίτερα, τα έξιτ πολ επιβεβαίωναν τις δημοσκοπήσεις, δίνοντας ποσοστό

48,6-49,7% στην κεντροδεξιά συμμαχία Μετριοπαθών, Φιλελευθέρων,

Χριστιανοδημοκρατών και Κέντρου, με επικεφαλής τον 41χρονο Φρέντρικ Ράινφελντ

και 45,6-46,7% στον κυβερνητικό συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών, Αριστεράς και

Πράσινων.

Το «σουηδικό μοντέλο»

«Η πιο επιτυχημένη σοσιαλιστική κοινωνία του κόσμου», όπως χαρακτήρισε τη

Σουηδία η «International Herald Tribune», η χώρα που έκανε πραγματικότητα «τον

σοσιαλισμό που φαντάζονταν ανέκαθεν οι ονειροπόλοι, οι διανοητές και οι

συγγραφείς, από τον Βολταίρο έως τον Ζορζ Μπέρναρ Σο» μπαίνει σε περιπέτειες

αβεβαιότητας. Μετά τη μάχη της κάλπης, λοιπόν, σειρά έχουν να ριχτούν στη μάχη

αναλυτές και σχολιαστές, προκειμένου να εξηγήσουν το «γιατί» οι Σουηδοί

Σοσιαλδημοκράτες, που κυβέρνησαν τα 65 από τα 74 τελευταία χρόνια, μοιάζουν να

έχασαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων.

«Κοιτάξτε γύρω σας και ρωτήστε τον εαυτό σας: είναι άσχημη η εικόνα που

βλέπετε; Αξίζει να πάρετε το ρίσκο να την αλλάξετε ή μήπως είναι καλύτερα να

κρατήσουμε αυτό το μοντέλο;», ρωτούσε συχνά-πυκνά τους Σουηδούς ο πρωθυπουργός

τους, ο Γκόραν Πέρσον, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. «Η αγορά

είναι καλός σκλάβος αλλά φριχτός αφέντης», τους προειδοποιούσε. Το επιχείρημά

του ήταν πράγματι ισχυρό. Το «σουηδικό μοντέλο», ένας συνδυασμός υψηλών φόρων

και γενναιόδωρου κράτους πρόνοιας, λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση για

πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η Σουηδία έχει να επιδείξει ρυθμό ανάπτυξης 5,6% για

το δεύτερο τρίμηνο του 2006, δημοσιονομικό πλεόνασμα, αύξηση των εξαγωγών και

μειούμενη ανεργία – στο 5,7% τον Αύγουστο.

Ο επικεφαλής του Μετριοπαθούς Κόμματος, ωστόσο, ο Φρέντριχ Ράινφλεντ, επέμενε

καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας πως τα οικονομικά στοιχεία

είναι παραπλανητικά: Αν συνυπολογίσει κανείς όσους εργαζόμενους βρίσκονται σε

αναρρωτική άδεια, όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν σύντομα και όσους είναι

ενταγμένοι σε κυβερνητικά προγράμματα κατάρτισης, τότε το ποσοστό της ανεργίας

ανεβαίνει στο 20%. Η κυβέρνηση απέτυχε να μεταφράσει την οικονομική ανάπτυξη

σε περισσότερες θέσεις εργασίας, έλεγε. Αντιθέτως, διέβρωσε με τα υπερβολικά

επιδόματα και την υψηλή φορολογία τη διάθεση των Σουηδών να εργασθούν. Αν δεν

αναλάβετε δράση τώρα, προειδοποιούσε τους ψηφοφόρους, παρά τις ηλιόλουστες

ημέρες που ζείτε, σε 15 χρόνια θα ξεσπάσει μια τρομερή καταιγίδα.

Η φθορά

Ρόλο στην πτώση της δημοτικότητας των Σοσιαλδημοκρατών ίσως να έπαιξε και η

φθορά που υπέστησαν τόσα χρόνια στην εξουσία, αλλά και η εντύπωση του

απολυταρχισμού που έδινε συχνά ο Πέρσον, η εικόνα που έβγαζε προς τα έξω –

όπως το διατύπωσε η σουηδική εφημερίδα «Sydsvenskan» – «ότι το να είναι

πρωθυπουργός είναι απλώς νόμος της φύσης». Ακόμα πιο σημαντικό ρόλο ωστόσο

έπαιξε αναμφισβήτητα η στροφή προς το Κέντρο που πραγματοποίησε τα τελευταία

τέσσερα χρόνια το Μετριοπαθές Κόμμα, το γεγονός ότι ο Ράινφελντ δεν επιτίθεται

στο σουηδικό μοντέλο, δεν εμφανίζεται ως αντίπαλος αλλά ως σύμμαχός του –

θέλει απλώς να το βελτιώσει, ενθαρρύνοντας τους Σουηδούς να εργαστούν

περισσότερο.

Υπόσχεται φοροελαφρύνσεις

Ο ΡΑΪΝΦΕΛΝΤ υπόσχεται φορολογικές ελαφρύνσεις για τους χαμηλόμισθους,

αλλά και περικοπή των γενναιόδωρων επιδομάτων για τους μακροχρόνια ανέργους –

μέχρι σήμερα ένας εργαζόμενος που χάνει τη δουλειά του λαμβάνει επί 300 ημέρες

το 80% του μισθού που έπαιρνε. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, τάσσεται

υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, εφόσον υπάρξει συναίνεση πάνω σε αυτό

το θέμα και θέλει να δει τη χώρα να υιοθετεί έναν πιο ενεργό ρόλο στο πλαίσιο

της Ε.Ε. – χωρίς ωστόσο να προτείνει νέο δημοψήφισμα για την υιοθέτηση του

ευρώ μέσα στην επόμενη τετραετία. Οι Σουηδοί απέρριψαν την είσοδο της χώρας

τους στην Ευρωζώνη το 2003.