«Ήρθε ο καιρός των Tσιγγάνων και για την πολιτική»

Τον Βασίλη τον ξέρω πολλά χρόνια. Μεγαλώσαμε στις ίδιες γειτονιές άλλωστε.

Μόνο που στη δική του ζωή τα πράγματα έγιναν πολύ γρήγορα. Στα δεκαέξι του

ήταν κιόλας παντρεμένος και είχε και ένα γιο! Εγγόνι είδε στα τριάντα τρία

του! Έτσι το ‘χουν στη φάρα του. Τι κι αν εμείς, οι «γκατσέ», ξινίζουμε τα

μούτρα μας, οι «ανυπότακτοι» της Ευρώπης έχουν τους δικούς τους «νόμους». Ίσως

να υπάρχει ακόμη στο αίμα τους ο φόβος των προγόνων τους, τότε που τα

καραβάνια έφευγαν από τη Βόρεια Ινδία για να βρεθούν στην Ευρώπη. Και η φάρα

τότε έπρεπε να έχει πολλά νέα μέλη για να την υπερασπιστούν.

Ο Βασίλης Δημητρίου ίσως να μην είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός Έλληνας

Τσιγγάνος. Δεν ζει στο χώμα, δεν παίζει μουσική, δεν οδηγεί Ντάτσουν. Το

διαμέρισμά του όμως, στην Αγία Βαρβάρα, κάθε βράδυ γεμίζει με τσιγγάνικες

φωνές. Και από το μαγαζί του το πρωί «παρελαύνουν» οι «μισοί» Τσιγγάνοι

μικροπωλητές. Γι’ αυτούς δεν είναι ο Δημητρίου, αλλά ο «Πρόεδρος». Πρόεδρος

του Συλλόγου Ελλήνων Αθιγγάνων – ιδρύθηκε τότε που κρύβαμε στην καθαρεύουσα

τον ρατσισμό μας για τους γύφτους -, πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας του

Κεραυνού και πρόεδρος της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομ. Αυτή η

Συνομοσπονδία ιδρύθηκε πρόσφατα όταν πια σε όλη την Ευρώπη μιλούν με σεβασμό

για τα 10 εκατομμύρια των Ρομά, το 26ο μέλος της Ένωσης.

«Την Κυριακή θα έρθουν και από το BBC», ακούω φεύγοντας τη γραμματέα να

ενημερώνει σοβαρά τον «κύριο Δημητρίου». «Θέλουνε να τους πείτε για το νέο

κόμμα».

Κόμμα Ελλήνων Τσιγγάνων; Πολύ ξαφνικό δεν είναι;

Και πέρσι ήμασταν έτοιμοι και πρόπερσι, αλλά υπήρχαν κάποιες μεμονωμένες

πρωτοβουλίες και είπαμε να τις σεβαστούμε, να περιμένουμε τα αποτελέσματα.

Στις τελευταίες εκλογές απ’ ό,τι φαίνεται είχατε ψηφίσει μαζικά N.Δ.

Ο Βασίλης Παϊτέρης ήθελε να ψηφίσουμε Νέα Δημοκρατία. Περιμέναμε μήπως υπάρξει

κανένα αποτέλεσμα, δεν υπήρξε και αποφασίσαμε να κινηθούμε. Και πιστεύω ότι

ύστερα από χρόνια θα θυμόμαστε αυτή την ημέρα και θα νιώθουμε περήφανοι.

Οι Τσιγγάνοι συνήθως ψηφίζουν το κόμμα που θα βγει, ΠΑΣΟΚ ή Νέα

Δημοκρατία…

Έτσι γινόταν συνήθως, αλλά πιστεύω πως θα αλλάξει η κατάσταση. Υπάρχει

ανταπόκριση απ’ όλη την Ελλάδα. Ένας δικηγόρος που μένει 500 μέτρα από το

σπίτι μου ντρεπόταν τόσα χρόνια να πει ότι είναι Τσιγγάνος και με πήρε

τηλέφωνο σήμερα και μου λέει «είμαι κοντά σου, ό,τι θέλεις».

Λέτε το κόμμα σας να απελευθερώσει τους Τσιγγάνους, να τους κάνει να

νιώθουν περήφανοι;

Ναι, γιατί έχουμε πολλούς μεγάλους Τσιγγάνους και είμαι σίγουρος ότι τώρα θα

εμφανιστούν. Δεν υπάρχουν μεγάλοι Τσιγγάνοι μόνο στη μουσική. Ο κόσμος ξέρει

τον Μανώλη Αγγελόπουλο, τον Κώστα Χατζή, τον Χριστοδουλόπουλο, τη Βιτάλη,

υπάρχουν όμως μεγάλοι Τσιγγάνοι σε όλα τα επαγγέλματα. Όπως ο Χρήστος

Πατσατσόγλου, ο ποδοσφαιριστής. Έχουμε ανθρώπους στον Στρατό με μεγάλους

βαθμούς. Έχουμε ανθρώπους στην Αστυνομία.

Που ντρέπονται να πουν ότι είναι Τσιγγάνοι…

Προσωρινά ναι. Έχουμε δικηγόρους, έχουμε γιατρούς, έχουμε καθηγητές. Εγώ έχω

επαφή μαζί τους, αλλά δεν θέλουν να εμφανίζονται.

Εσείς ποτέ δεν κρύψατε ότι είστε Τσιγγάνος;

Εγώ το φωνάζω. Όταν γνωρίστηκα με την Ιωάννα μου, τη δεύτερη γυναίκα μου, της

είπα «δεν θα έχεις πρόβλημα που είμαι γύφτος;», «Δεν θα έχεις πρόβλημα με τον

πατέρα σου, τη μητέρα σου; Να ρωτήσουμε τι λένε στο σόι σου, μην τους

στενοχωρήσουμε». Και δεν είπα Ρομ ή Τσιγγάνος, είπα γύφτος, για να το

καταλάβει.

Πόσοι είναι οι Ρομ στην Ελλάδα;

Περισσότεροι από 600.000. Στην Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομ

εκπροσωπούνται ήδη πάνω από 300.000.

Και όλοι αυτοί πιστεύετε ότι θα ψηφίσουν την «Ασπίδα»;

Στη συνάντηση της Κυριακής στο «Χίλτον» συμμετείχαν Τσιγγάνοι και από τα 114

σωματεία που ανήκουν στη Συνομοσπονδία, από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη. Και τα

114 σωματεία ψήφισαν «ναι» στην ίδρυση νέου κόμματος. Και ό,τι έγινε, έγινε

παμψηφεί.

Το κόμμα πώς θα δημιουργηθεί;

Θα γίνει συνέδριο μεγάλο. Θα προσπαθήσουμε να γίνει σε ανοικτό χώρο, γιατί

προβλέπεται να έρθει πολύς κόσμος και το βλέπουμε σαν γιορτή. Ίσως το κάνουμε

24 Απρίλη, του Αγίου Γεωργίου, που είναι η μεγάλη θρησκευτική μας γιορτή.

Όλοι οι Ρομ ίδιοι είναι;

Όπως σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν καλοί και κακοί. Είναι όμως ίδιος ο λαός των

Ρομ σε όλο τον κόσμο. Εμένα η καταγωγή του πατέρα μου ήταν από τη Βουλγαρία

και της μητέρας μου από τη Κωνσταντινούπολη. Σε όλες τις χώρες όπου έχω

ταξιδέψει, μιλάμε όλοι την ίδια γλώσσα. Ρομανί είναι η γλώσσα μας.

H Ρομανί είναι από τις ελάχιστες προφορικές γλώσσες που διασώθηκαν και

μιλιούνται ακόμη.

Ναι. Αν μας αξιώσει ο Θεός, θα προσπαθήσουμε να γίνει και γραπτή.

Ποια ήταν η πρώτη δουλειά που κάνατε;

Λούστρος, σε ηλικία 5 ετών. Μετά 6-7 ετών έκανα τον λαχειοπώλη. Δέκα ετών

έγινα μικροπωλητής. Πούλησα χαλιά, κουβέρτες, κεντήματα, αγάλματα, ό,τι είχε

σχέση με το εμπόριο, δεν έλεγα όχι σε τίποτε. Όταν ήμουν 16 ετών μάς πίστεψαν,

δύο – τρεις φίλους, και μας έδωσαν να φτιάξουμε τσόκαρα. Τα τσόκαρα Μπακάκου

ήταν δική μας πατέντα. Μας χρηματοδότησαν και ανοίξαμε εργοστάσιο στον Ταύρο

με 72 άτομα προσωπικό, ήμασταν από τους καλύτερους τεχνίτες στην Ελλάδα.

Δυστυχώς όμως, ενώ το εργοστάσιο πήγαινε πολύ καλά, πήγα στον Στρατό και ο

συνεταίρος μου δεν μπορούσε να το κρατήσει.

Και τώρα είστε ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους.

Από ανάγκη μπήκα δυναμικά στο εμπόριο. Όταν ήμουν στη Βασιλική Φρουρά – τότε

που υπηρετούσα έγινε η Προεδρική Φρουρά – ήταν και ο αδελφός μου στρατιώτης, η

διαφορά μας ήταν 11 μήνες. Έγινε όμως ένα ατύχημα και τον έχασα. Πήρα μεγάλη

στενοχώρια. Είχε δύο παιδιά και τα πήρα υπό την προστασία μου. Όταν απολύθηκα

λοιπόν, έπρεπε να ξεκινήσω όχι από το μηδέν, αλλά υπό το μηδέν. Άνοιξα ένα

κατάστημα, με δάνεισαν και σιγά σιγά αναπτύχθηκα. Γι’ αυτό ευχαριστώ τον Θεό,

ευχαριστώ τους Έλληνες Τσιγγάνους, που μου ήρθαν όλα βολικά.

Τώρα πόσα καταστήματα έχετε;

Τώρα τα καταστήματα είναι πολλά. Έχει και η γυναίκα μου, έχουν και τα παιδιά

μου, έχει και ο αδελφός μου και η αδελφή μου και η μητέρα μου. Στον πρώτο γάμο

είχα κάνει μεγάλη περιουσία στην Αγία Βαρβάρα. Με το που χώρισα, τα έγραψα όλα

στο όνομα της πρώην συζύγου μου, των παιδιών μου, γιατί είχα σκοπό να

απομακρυνθώ από την Αγία Βαρβάρα, δεν άντεξα όμως και γύρισα.

Γιατί λέτε «δεν άντεξα να απομακρυνθώ από την Αγία Βαρβάρα»;

Στενοχωριόμουν. Και πιο παλιά που έμενα στο Δάσος Χαϊδαρίου, δεν περνούσα

καλά. Όλα ήταν καλύτερα εμφανισιακά, ψυχολογικά όμως δεν τα πήγαινα καλά. Θέλω

να ανοίγω την πόρτα μου να καλημερίζω τους φίλους μου, να τους καλησπερίζω, να

χαίρεται ο άλλος με τη χαρά μου, να είμαι κοντά του, να είναι δίπλα μου.

Εννοείτε ότι θέλετε να μένετε κοντά στους ανθρώπους της φυλής σας;

Μα, κοντά τους γεννήθηκα, μαζί μεγαλώσαμε. Στον Σύλλογο τώρα έχουμε 14

υπαλλήλους, στην Πανελλήνια Συνομοσπονδία έχουμε δεκάδες συνεργάτες. Είναι

όλοι φίλοι μου.

Ο Σύλλογος των Τσιγγάνων και η Συνομοσπονδία των τσιγγάνικων σωματείων τι

κάνουν όλα αυτά τα χρόνια;

Συμπληρώνουμε τα χαρτιά των ανθρώπων που είναι όλοι τους σχεδόν αγράμματοι,

πάμε στις αρχές να τους υπερασπιστούμε. Στον Δήμο Ζεφυρίου υπήρχε μια περιοχή

που δεν περνούσε ούτε σκουπιδιάρης, μετά μάλιστα από μια επίθεση που είχε

γίνει στα λεωφορεία. Ύστερα από πρωτοβουλίες δικές μας και σε συνεργασία με

τον δήμαρχο της περιοχής, άλλαξαν πολλά. Δρομολογήθηκε η καθαριότητα στην

περιοχή. Φέραμε τον Χριστόδουλο στα Λιόσια. Ευλόγησε. Φέραμε τον αρχηγό του

υπουργείου Δημόσιας Τάξης, τον Βουλγαράκη.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των Ρομ σήμερα;

H παιδεία, η στέγαση και η εργασία. Συγγενεύουν τα προβλήματα. Προχτές είχαμε

την ίδια συζήτηση με κάποιον υπουργό. Του είπα «να μου δώσετε το καλύτερο

σπίτι, αν δεν έχω δουλειά πώς θα ζήσω;». Ζητάμε λοιπόν άδειες μικροπωλητών.

Δεν ζητάμε δουλειές στο Δημόσιο.

Να πουλάτε νόμιμα στους δρόμους πορτοκάλια, χαλιά, δερμάτινα;

Στους δρόμους αλλά και στις λαϊκές. Ό,τι λέγεται εμπόριο. Δεν έχουν μάθει

τίποτε άλλο οι Τσιγγάνοι. Ό,τι και να πούμε είναι ψέμα. Αυτή είναι η δουλειά

μας. Αυτά τα παιδιά, που είναι στο εμπόριο, κάποια στιγμή θα πιαστούν, θα

μηνυθούν, θα φυλακιστούν, αφού κυκλοφορούν χωρίς άδειες. Δηλαδή δημιουργούμε

παρανόμους.

Αρκετοί Τσιγγάνοι πάντως σε άλλες περιοχές παραμένουν εργάτες γης.

Υπάρχουν και αυτοί, αλλά δεν υπάρχουν πια μεροκάματα. Έχουν έρθει οι

μετανάστες και έχουν χτυπήσει τα μεροκάματα. Και οι Τσιγγάνοι σε αυτές τις

περιοχές υποφέρουν, πεινάνε. Και έχουν βγει κάτι δάνεια για να πάρουν σπίτια

και δεν τους τα δίνουν.

Για πόσα σπίτια πρόκειται;

Εάν δεν κάνω λάθος είναι 11.500 δάνεια που έχουν εγκριθεί και από την

προηγούμενη κυβέρνηση και από αυτή την κυβέρνηση και τα έχουν και τα μελετάνε

και μας δίνουν κάθε μήνα τρία τρία, δέκα δέκα. Εάν πραγματικά θέλουν να δώσουν

λύση στη στέγαση του Έλληνα Τσιγγάνου, μπορούν να μας φωνάξουν όπως φώναξαν

κάποιους μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και να μας μοιράσουν αυτά τα 11.500

δάνεια.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν οργανωμένοι καταυλισμοί, σύγχρονοι, για

τους περιπλανώμενους Τσιγγάνους.

Εμείς δεν απορρίπτουμε τίποτε σε ό,τι έχει σχέση με την κατοικία. Εκεί όμως

όπου ζουν οι Τσιγγάνοι, σε αυτούς τους δήμους έχουν δοθεί πολλά χρήματα με

διάφορα προγράμματα και δεν έφτασαν ποτέ στους ίδιους τους Τσιγγάνους.

Ναι, έχουν δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση πολλά λεφτά και για τη στέγαση και

για τη μόρφωση των Τσιγγάνων.

Και υπάρχουν στοιχεία για όλα αυτά τα λεφτά που έχουν χαθεί. Που έπρεπε να

πάνε στους Τσιγγάνους και δεν πήγαν. Γι’ αυτό σας λέω είναι πολλά αυτά που μας

δίνουν αφορμή να συμμετέχουμε στην πολιτική. Πιστεύω ότι κάνουμε το σωστό.

Είναι ο καιρός των Τσιγγάνων και για την πολιτική.

«Στο Δημοτικό έμπαινα από τα παράθυρα»

Μέχρι πότε πήγατε σχολείο;

Δυστυχώς, σταμάτησα στο Δημοτικό. Πολλές φορές έμπαινα από τα παράθυρα στην

τάξη, γιατί καθυστερούσα λόγω δουλειάς.

Πού πήγατε Δημοτικό;

Στο 1ο στο βουνό, στον Προφήτη Ηλία, αλλά σε ηλικία 6 ετών ήμουν προστάτης

τεσσάρων άλλων αδελφών. Σε ηλικία 8 ετών ήμουν προστάτης πέντε αδελφών.

Πατέρας δεν υπήρχε, έκανε τον ναυτικό, έτσι έλεγε. Τον είχαμε χάσει και πολλά

χρόνια. Όταν γύρισε, εγώ πια ήμουν 12-13 ετών. Εγώ συντηρούσα την οικογένεια

και η μητέρα μου ήταν και είναι η ομπρέλα της οικογένειας.

Για τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας τι όνειρα έχετε;

Ο γιος μου ο μεγάλος ήταν λοκατζής, έκανε και ελεύθερες πτώσεις. H μικρή μου

κόρη είναι δυόμισι ετών. Έχω ήδη και πέντε εγγονάκια. Τα παιδιά μου, αν

καταφέρουν και σπουδάσουν αυτό που λέμε εμπόριο, εγώ θα είμαι ευχαριστημένος.

Υπάρχει ακόμα ο Κεραυνός, η ποδοσφαιρική ομάδα των Τσιγγάνων;

Υπάρχει. Τώρα παίζει ξανά. Κι εγώ ξανάγινα πρόεδρος του Κεραυνού. Φέτος,

έχουμε 414 παιδιά στον Κεραυνό Αγίας Βαρβάρας.

«Είχα θράσος και κατέβηκα για δήμαρχος»

Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολείστε με την πολιτική. Είχατε βάλει

υποψηφιότητα και για δήμαρχος;

Ναι, το 1991 είχα βάλει υποψηφιότητα για δήμαρχος Αγίας Βαρβάρας. Τότε

πρωτακούστηκε στην τηλεόραση, η έκφραση «Έλληνας Τσιγγάνος». Ήθελε θράσος και

τόλμη για να κατέβεις τότε για δήμαρχος. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία των

Ελλήνων Ρομ. Ενωθήκαμε τότε οι Τσιγγάνοι. Ήταν για μένα μεγάλη τιμή. Γι’ αυτό

λέω ότι αξίζει τον κόπο πολλές φορές να χάνουμε την προσωπική μας ζωή, να

αφήνουμε τα παιδιά μας τα εγγόνια μας.

Δεν σας διαμαρτύρονται, αλήθεια, που τους εγκαταλείπετε και «τρέχετε» με τα

πολιτικά;

Πολλές φορές τους ζήτησα συγγνώμη. Στις δημοτικές μπροστά σε όλους, στην

πλατεία, ρώτησα από το μικρόφωνο, μπροστά στα κανάλια της τηλεόρασης, τα

παιδιά μου, τα εγγόνια μου, αν μου επιτρέπουν να ασχοληθώ, γιατί από αυτούς θα

λείψω.

Είστε υπέρ των μεικτών γάμων;

Ναι. Και βλέπω ότι όπου έγιναν μεικτές οικογένειες, τους κερδίσαμε. Έρχονται

κοντά μας. Να σου πω ένα παράδειγμα; Ο άντρας της κόρης μου είναι Έλληνας,

ήρθε κοντά μας. Εμένα η Ιωάννα μου ήρθε κοντά μας. Υπάρχει ένας τρόπος ζωής

πιο ζεστός… Είναι όμορφος λαός οι Τσιγγάνοι. Αν εξαιρέσει κανείς ότι η

ανάγκη για επιβίωση τους σπρώχνει και κάνουν κάποιες ζαβολιές, κατά τα άλλα αν

προσπαθήσεις και δεις την ιστορία τους, δεν έχουν δημιουργήσει ποτέ

προβλήματα, ούτε στο κράτος ούτε στις αρχές.

Στην Αγία Βαρβάρα, συμβιώνετε πια με τους μη Τσιγγάνους χωρίς προβλήματα;

Ναι, γιατί έχουμε συνεχή συνεργασία με τον δήμαρχο, τον Λάμπρο Μίχο. Και τον

ευχαριστώ, είναι φοβερά συνεργάσιμος, έχει αλλάξει πολλά στην Αγία Βαρβάρα. H

εγκληματικότητα έχει φτάσει, σε συνεργασία με τα αστυνομικά όργανα, στο μηδέν.

Ζούμε όλοι μαζί, Τσιγγάνοι και Έλληνες, χωρίς προβλήματα.