Αναζήτηση
|
|
|
|
Ο Dr Robert L. Taylor θεωρείται παγκόσμια αυθεντία σε θέματα ηγεσίας. Διδάσκει
σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας, ενώ τα βιβλία του
έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε για πολλά χρόνια πρύτανης του
Πανεπιστημίου του Louisville και πρόεδρος σημαντικών οργανισμών και επιτροπών.
Πρόσφατα ήρθε στην Αθήνα προσκεκλημένος του New York College, για να μιλήσει
για την ηγεσία. Πιστεύει ότι κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να ηγείται και
ότι μελετούμε μεγάλους ηγέτες για να μάθουμε περισσότερα για τον εαυτό μας,
αλλά και για να διερευνήσουμε τι είναι καλό και τι κακό σχετικά με την ηγεσία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, ο δήμαρχος της Νέας
Υόρκης και πολλοί άλλοι πολιτικοί ηγέτες έχουν κάνει MBA. Πιστεύετε ότι γνώση
των αρχών της Διοίκησης Επιχειρήσεων είναι χρήσιμη στους πολιτικούς;
Οι πολιτικοί πρέπει να «πουλήσουν» το όραμα και τις ιδέες τους και να είναι
δημοφιλείς. Επίσης, οι πολιτικοί «διοικούν» πολλούς ανθρώπους και προσπαθούν
ταυτόχρονα να επιλέγουν τα κατάλληλα άτομα για τις κατάλληλες θέσεις, σε
διάφορους οργανισμούς. Συνεπώς, ναι. Πιστεύω ότι οι πολιτικοί μπορούν να
επωφεληθούν από τα εργαλεία και τις τεχνικές που εφαρμόζονται στη Διοίκηση
Επιχειρήσεων.
Ποια χαρακτηριστικά διακρίνουν τους ηγέτες;
Όραμα: H ικανότητα να προβλέπει κανείς μια μελλοντική κατάσταση που
αφορά μια ομάδα ή έναν οργανισμό.
Επικοινωνία: Να αντιλαμβάνεται τη δύναμή του, αλλά και να ακούει τους
άλλους και παράλληλα να «εξηγεί» το όραμα έτσι, ώστε οι υφιστάμενοι να
καταλαβαίνουν, να πιστεύουν και να γίνονται μέρος του οράματος. Να διασφαλίζει
ότι η ομάδα ή ο οργανισμός πιστεύει ειλικρινά στην επίτευξη του οράματος έτσι
ώστε, ακόμα και αν ο «ηγέτης» κριθεί ακατάλληλος ή αποχωρήσει, οι υφιστάμενοι
να συνεχίσουν να επιζητούν την εκπλήρωση του στόχου.
Κίνητρο: Να δημιουργεί τρόπους με τους οποίους κάθε υφιστάμενος θα
μπορεί να πραγματώσει τις προσωπικές του ανάγκες, ενώ παράλληλα θα δουλεύει με
τον ηγέτη για την επίτευξη του στόχου. Δεν μπορούμε να παρακινήσουμε τους
άλλους. Μόνοι τους πρέπει να ανακαλύψουν τα κίνητρα.
Αφοσίωση: Να αναλαμβάνει κάθε εργασία με ζήλο, ανηλεή ενέργεια και να
επιδεικνύει πίστη στην επίτευξη του οράματος και των στόχων.
Επιλογή του κατάλληλου χρόνου (Timing): Να καταλαβαίνει πότε κάποιος
πρέπει να «οδηγεί» και πότε να «ακολουθεί».
Εμπιστοσύνη: Να αποτελεί παράδειγμα για τους υφισταμένους του και να
διακρίνεται για την εντιμότητά του, τη διαφάνεια στην επικοινωνία και την
κατανόησή του.
Αν παρατηρήσει κάποιος το προαύλιο ενός σχολείου, θα διαπιστώσει ότι κάποια
παιδιά «ηγούνται» των άλλων. H ηγεσία, λοιπόν, δεν απορρέει πάντα από μια
επίσημη εξουσία. Κάποιοι άνθρωποι απλώς καθοδηγούν τους άλλους. Είναι κάποιο
κληρονομικό χαρακτηριστικό η ηγεσία; Κάποιοι γεννιούνται ηγέτες;
Ασφαλώς, υπάρχουν κάποια προσωπικά γνωρίσματα, τα οποία για μερικούς ανθρώπους
κάνουν την απόφαση να ηγηθούν πιο εύκολη. Το χάρισμα, η πυγμή και η ευφυΐα
είναι μερικά από αυτά.
Πώς είναι δυνατόν να διδάσκεται η ηγεσία;
Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να διδάξουμε ηγεσία. Πιστεύω ότι η ανάπτυξη στοιχείων
ηγεσίας μπορεί να επιτευχθεί με:
* Αυτογνωσία. Καθένας μπορεί να διαπιστώσει τις δυνατότητές του και τα
σημεία στα οποία μπορεί να βελτιωθεί.
* Αυτοπεποίθηση. Καθένας ξέρει καλά τον εαυτό του και είναι βέβαιος για
την επιλογή του να ηγείται.
* Το σωστό τάιμινγκ. Πρέπει κανείς να επιλέγει να ηγείται τον κατάλληλο
χρόνο και υπό τις κατάλληλες περιστάσεις.
Παρατηρείται το φαινόμενο φοιτητές MBA να μελετούν Μακιαβέλι, Ιούλιο
Καίσαρα ή Άγιο Αυγουστίνο. Είναι παράδοξο αυτό;
Σαφώς και δεν είναι παράδοξο. Μελετούμε ηγέτες, για να μάθουμε περισσότερα για
τον εαυτό μας και να διερευνήσουμε τι είναι καλό και τι είναι κακό σχετικά με
την ηγεσία. Ο Sun Tzu, για παράδειγμα, είναι ένας από τους πιο αξιοσέβαστους
διανοούμενους ηγεσίας λόγω της διατριβής του «H τέχνη του πολέμου», καθώς το
έργο του αυτό εξακολουθεί σήμερα να εμπνέει ανθρώπους και οργανισμούς. Δεν
χρειάζεται να σκέφτεται κανείς πολέμους, για να αντιληφθεί τα διδάγματα του
φιλοσόφου. H αποτελεσματική ηγεσία είναι η επίτευξη ενός οράματος που
καθορίζει τους στόχους ενός οργανισμού – ανεξάρτητα από το αν το όραμα ή οι
στόχοι είναι «καλοί» ή «κακοί». Έχουμε, λοιπόν, ικανότατους ηγέτες που μπορεί
να έκαναν φρικτά πράγματα. Ήταν, όμως, ηγέτες.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν γραφτεί πολλά άρθρα και βιβλία σχετικά με την
ηγεσία, τόσο από ακαδημαϊκούς όσο και από μάνατζερ. Έχει γίνει πολύ της μόδας.
Ήταν έτσι και πριν από δέκα χρόνια;
Οι πρώτες επιστημονικές έρευνες άρχισαν στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία στα
τέλη του 1930 και συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια, χωρίς όμως να είναι
δημοφιλείς. Κοινή συνισταμένη στις έρευνες αυτές ήταν η αδυναμία ανάπτυξης
μοντέλων που θα μπορούσαν, εξετάζοντας μία ομάδα ανθρώπων, να προβλέψουν ποιος
από αυτούς θα αναδειχθεί σε ηγέτη της ομάδας. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα
εντατικοποιήθηκε, λόγω της έλλειψης ικανών ηγετών τόσο σε πολιτικό όσο και σε
οικονομικό επίπεδο.
Μελετώντας τα βιβλία σχετικά με την ηγεσία και τη στρατηγική, είναι
προφανές ότι πολλές έννοιες είναι «δανεικές» από γραπτά που αφορούσαν τη
στρατιωτική ηγεσία. Πώς είναι δυνατόν οι σπουδές πολέμου και η διοίκηση
επιχειρήσεων να αλληλοδανείζονται ιδέες;
Αυτό οφείλεται στα πολλά, κλασικά κείμενα περί ηγεσίας που έχουν γραφτεί στο
παρελθόν και προέρχονται από στρατιωτικούς. Επιπλέον, οι στρατοί έχουν μεγάλη
παράδοση στο να διδάσκουν ανθρώπους να ηγούνται. Είναι φυσικό, λοιπόν, κάποια
από τα σύγχρονα γραπτά να εμπνέονται από τέτοια κείμενα.
Υπάρχει διαμάχη στον ακαδημαϊκό κόσμο σε ό,τι αφορά τη σχέση μάνατζμεντ και
ηγεσίας. Προφανώς, δεν είναι συνώνυμοι όροι, όπως σχολιάζεται.
Σε γενικές γραμμές, το μάνατζμεντ αφορά τον σχεδιασμό, την οργάνωση και τον
έλεγχο των ανθρώπων, των κεφαλαίων, των υλικών αγαθών, των πληροφοριών και του
χρόνου. H ηγεσία είναι μια διαδικασία επιρροής μεταξύ των ανθρώπων. Πρόκειται
για αλληλεπίδραση προσωπικοτήτων, η οποία οφείλεται περισσότερο στην πειθώ
παρά στη διαχείριση. Ένας καλός μάνατζερ δεν είναι απαραίτητα καλός ηγέτης.
Ένας καλός ηγέτης πρέπει να είναι καλός μάνατζερ. Οι μάνατζερ λένε, οι ηγέτες
ακούνε.
Παίζει ρόλο η κουλτούρα στον τρόπο που ηγούνται οι μάνατζερ; Για
παράδειγμα, ισχύουν τα ίδια πράγματα σε Ελλάδα, Γερμανία, Κίνα και Αμερική;
H κουλτούρα παίζει σπουδαίο ρόλο, επειδή η προσωπικότητα ενός ηγέτη – και
εκείνων που τον ακολουθούν – καθορίζεται από την εκπαίδευση και το πολιτιστικό
παρελθόν. Οι πολυεθνικές εταιρείες ανακαλύπτουν, πλέον, ότι δεν «δουλεύει» σε
όλες τις κουλτούρες ενιαίο μοντέλο ηγεσίας. Κάποτε, οι ίδιες εταιρείες
διόριζαν έναν δικό τους μάνατζερ σε κάθε χώρα όπου δραστηριοποιούνταν. Τώρα,
όμως, αναγνωρίζουν ότι τα γραφεία κάθε χώρας έχουν το δικό τους σύστημα αξιών,
προοπτικών, ακόμα και στόχων και συνεπώς οι εγχώριοι μάνατζερ είναι καλύτεροι
διαχειριστές. H αποτελεσματική ηγεσία διαφέρει από κουλτούρα σε κουλτούρα ως
προς την εκτέλεσή της.
Δύσκολος ο δρόμος των γυναικών προς τις ηγετικές θέσεις
Στην ερώτηση, πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα να ηγείται σε έναν κόσμο
στον οποίο κυριαρχούν οι άνδρες στις ηγετικές θέσεις, ο Dr Robert L. Taylor
απαντά:
Δυστυχώς, ακόμη σήμερα αποτελεί πρόκληση για τις γυναίκες να αναδειχθούν σε
ηγέτες. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν ότι η ηγεσία είναι ένα ζήτημα
που πρέπει να αφορά μόνο τους άνδρες. Άλλοι πιστεύουν ότι οι γυναίκες έχουν
την ικανότητα, αλλά όχι τις ευκαιρίες.
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν εξίσου καλά με τους
άνδρες. Οι ίδιες έρευνες, όμως, δείχνουν ότι ο ρόλος της γυναίκας στην
οικογένεια – και ιδιαίτερα στην ανατροφή των παιδιών – είναι πρωταγωνιστικός.
Συνεπώς, η ισορροπία μεταξύ δουλειάς, προσωπικού χρόνου και οικογένειας
αποτελεί πρόκληση.
Σήμερα υπάρχουν πολλές επιτυχημένες γυναίκες, με ηγετικούς ρόλους σε
κυβερνήσεις και σε επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, τα χαμηλά – ακόμα – ποσοστά
προκαλούν ανησυχία και ο δρόμος των γυναικών προς τις ηγετικές θέσεις δεν
είναι εύκολος.
Όσο για το αν η ηγεσία αφορά την προσωπικότητα ή τις ικανότητες, λέει:
Την προσωπικότητα. H ηγεσία είναι σχέση επιρροής μεταξύ του ηγέτη και εκείνων
που τον ακολουθούν. H επιτυχία εξαρτάται από την προσωπικότητα του ηγέτη και
από τη συλλογική προσωπικότητα όλων όσοι τον ακολουθούν. H διοίκηση και το
μάνατζμεντ είναι θέμα ικανοτήτων. H ηγεσία είναι θέμα προσωπικότητας.
