Tα τρία στρέμματα… στο μικροσκόπιο

«Ναι μεν, αλλά…». Αυτή είναι η πρώτη αντίδραση από δικαστές του

Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τον νέο ορισμό του δάσους, για το οποίον

εκτιμούν μεν ότι «συμπληρώνει» τον συνταγματικό ορισμό, αλλά τονίζουν ότι το

έδαφος παραμένει ανοικτό για προσφυγές στα δικαστήρια κατά των νέων ρυθμίσεων.

Μέλη του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου επισημαίνουν ότι ο νέος νόμος του

υπουργείου Γεωργίας «θα κριθεί στις… λεπτομέρειες», καθώς το Σύνταγμα (με

την ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 24) παρέχει τη δυνατότητα να καθορισθεί

νομοθετικά ένας νέος ορισμός για τα δάση, αρκεί να μην καταταστρατηγείται ο

συνταγματικός ορισμός (που έχει γενικό χαρακτήρα).

Σύμφωνα με τον νέο ορισμό, μία έκταση θα μπορεί να θεωρηθεί δασική εάν είναι

τουλάχιστον 3 στρέμματα και καλύπτεται από δέντρα σε ποσοστό τουλάχιστον 25%,

χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά τα φρύγανα (θυμάρια κ.ά.).

Τα κριτήρια αυτά θα εξεταστούν με βάση τον συνταγματικό ορισμό για το δάσος,

με τον οποίο προβλέπεται ότι «δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό

σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους,

τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της

αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασή τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα,

δασοβιοκοινότητα και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές)». «Δασική έκταση

– σημειώνεται επιπλέον στο Σύνταγμα – υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια

ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά».

Οι δασολόγοι

Τα νέα κριτήρια θα βρεθούν στο δικαστικό μικροσκόπιο, ενώ θεωρείται βέβαιο ότι

ιδιαίτερη βαρύτητα για την τελική δικαστική κρίση θα έχουν και οι απόψεις των

δασολόγων. Ωστόσο, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις:

– Το όριο των 3 στρεμμάτων θα κριθεί με βάση την αναφορά σε «αναγκαία

επιφάνεια εδάφους» που εμπεριέχεται στον συνταγματικό ορισμό και θεωρείται ότι

παρέχει τη δυνατότητα καθορισμού ενός ελάχιστου ορίου έκτασης από τον

νομοθέτη. Το ζητούμενο είναι εάν τα 3 στρέμματα είναι ένα «συνταγματικώς

ανεκτό» όριο ή θα έπρεπε αυτό να είναι μικρότερο. H νομολογία δεν δίνει σήμερα

απάντηση, αλλά ούτε και οι δασικές υπηρεσίες, οι οποίες – κατά τον

χαρακτηρισμό μιας έκτασης ως δασικής – δεν εξέταζαν μέχρι σήμερα το εμβαδόν

της. «Με βάση το Σύνταγμα, πάντως, η καθιέρωση του κριτηρίου μιας ελάχιστης

έκτασης φαίνεται ότι είναι επιτρεπτή…», σημείωναν οι ίδιοι δικαστές.

– Το όριο της προβλεπόμενης κάλυψης κατά 25% μιας έκτασης με δέντρα θα κριθεί

με βάση την αναφορά στο Σύνταγμα περί «αραιής βλάστησης», θέμα που επίσης δεν

έχει εξεταστεί ποτέ από το ΣτΕ. Αλλά, επίσης, η συνταγματική διάταξη – κατά

τις δικαστικές εκτιμήσεις – φανερώνει ότι είναι επιτρεπτός ο καθορισμός

ποσοστού κάλυψης από δασοπονικά είδη.

– Για την εξαίρεση των θάμνων σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό της δενδροκάλυψης,

τον κύριο λόγο κατά την εξέταση μιας προσφυγής θα έχουν οι δασολόγοι, οι

οποίοι θα κληθούν να καθορίσουν τα είδη που δεν σχετίζονται με την έννοια του

δάσους, καθώς ο συνταγματικός ορισμός αναφέρεται σε φυτά «με ξυλώδη κορμό». Με

βάση αυτό το κριτήριο, επίσης εκτιμάται ότι τα φρύγανα (θυμάρια κ.ά.)

εξαιρούνται νομίμως μέσω του νέου ορισμού.

Τα κόμματα

Αντιδράσεις προκαλεί στα κόμματα το νέο νομοσχέδιο για τα δάση. H Νέα

Δημοκρατία κατηγορεί την κυβέρνηση ότι το καταθέτει για ψηφοθηρικούς λόγους,

με μεγάλη χρονική καθυστέρηση και πολλές υπαναχωρήσεις στην τελική διαμόρφωση

των ρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κίνδυνος πολλές διατάξεις να

αποδειχτούν αντισυνταγματικές, ανεφάρμοστες ή άδικες.

Ο υπεύθυνος του τομέα Γεωργίας της Νέας Δημοκρατίας, κ. Ευ. Μπασιάκος

κατηγορεί την κυβέρνηση ότι το νομοσχέδιο αυτό κατατίθεται για προεκλογικούς

λόγους. Εκτιμά πάντως ότι υπάρχει πλέον αντικειμενική αδυναμία επαναφοράς του

δασικού χαρακτήρα σε πολλές περιοχές, καθώς και παράλογα φαινόμενα

χαρακτηρισμού ολόκληρων οικισμών ως δασικών περιοχών. H N.Δ. υποστηρίζει ότι

με τον τρόπο αυτό κρατούνται σε ομηρία δεκάδες χιλιάδες πολίτες που

επιβαρύνονται με αυστηρά πρόστιμα και κυρώσεις. Ο κ. Μπασιάκος προσθέτει ότι

το νομοσχέδιο κατατίθεται με πολυετή αδικαιολόγητη καθυστέρηση, προχειρότητα

και αυθαιρεσίες στην κατάρτιση και πολλές υπαναχωρήσεις στην τελική διαμόρφωση

των ρυθμίσεων.

Από την πλευρά του ο Συνασπισμός εκτιμά ότι το τελικό αποτέλεσμα του νέου

νομοσχεδίου θα είναι ο αποχαρακτηρισμός μερικών εκατομμυρίων στρεμμάτων

δασικής γης, ενώ θα μπορεί να γίνεται αλλαγή του χαρακτηρισμού του δάσους και

της δασικής έκτασης σε τεράστιες εκτάσεις, εισάγοντας τα ασταθή και εύκολα

ανατρέψιμα κριτήρια των τριών στρεμμάτων και του 25% της δασοκάλυψης. Ο

Συνασπισμός αναφέρει στη σχετική ανακοίνωσή του ότι με τις νέες ρυθμίσεις κάθε

ασυνείδητος πολίτης θα μπορεί στο εξής να εξασφαλίζει την «αποδασοποίηση» και

την κατά βούληση εκμετάλλευση της γης του.

«Δεν αποχαρακτηρίζονται τα αναδασωτέα»

Όπως ανακοίνωσε χθες ο κ. Δρυς, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θα έχει

ολοκληρωθεί ο διάλογος με τους ενδιαφερόμενους φορείς, ώστε το νομοσχέδιο να

προωθηθεί στη Βουλή.

«Όσα δάση και δασικές εκτάσεις έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές και έχουν

κηρυχθεί αναδασωτέες, σε καμιά περίπτωση δεν αποχαρακτηρίζονται» δήλωσε ο

υφυπουργός Γεωργίας κ. Χατζημιχάλης.

Πρόσθεσε δε ότι οι ιδιωτικές δασικές εκτάσεις που βρίσκονται μέσα σε δάση δεν

αποχαρακτηρίζονται. Το ίδιο ισχύει και για τις ιδιωτικές χορτολιβαδικές

εκτάσεις που βρίσκονται εντός δασών. Επισήμανε ακόμη ότι το νομοσχέδιο

αναφέρεται μόνο σε περιπτώσεις όπου κάποιοι αγρότες επειδή δεν είχαν

καλλιεργήσει τους αγρούς τους – κατά τη διάρκεια της Κατοχής και την περίοδο

του Εμφυλίου – «μετατράπηκαν» εν συνεχεία σε δάση και δασικές εκτάσεις.

Υποστήριξε μάλιστα ότι για τις περιπτώσεις αυτές δεν θα πρέπει να γίνεται

λόγος για αποχαρακτηρισμό του δάσους, αφού οι αγρότες θα μπορούν να ασχοληθούν

π.χ. με τη δασοπονία, τη μελισσοκομία, αλλά όχι με την καλλιέργεια.

Ο καθορισμός των δασικών εκτάσεων με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1960

Στο νομοσχέδιο ορίζεται ότι για να καθοριστεί μια έκταση ως δάσος ή

δασική, με βάση τον νέο ορισμό θα λαμβάνονται υπόψη οι αεροφωτογραφίες του

1960 και όχι του 1945, που στο 90% των περιπτώσεων δεν είναι ευκρινείς. Με

άλλα λόγια, όσες εκτάσεις είναι δάση ή δασικές με βάση τις αεροφωτογραφίες του

1960 είναι δάση εσαεί. Για όσες προκύπτει ότι δεν ήταν δάση τότε, παύουν να

προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία και αίρεται το τεκμήριο κυριότητας του

Δημοσίου. Ανοίγει δηλαδή ο δρόμος για την κάθε είδους αξιοποίησή τους.

Εξάλλου, ως δασικές εκτάσεις νοούνται και οι οποιασδήποτε φύσεως ασκεπείς

εκτάσεις (φρυγανώδεις ή χορτολιβαδικές εκτάσεις, βραχώδεις εξάρσεις και γενικά

ακάλυπτοι χώροι) που περικλείονται από δάση ή δασικές εκτάσεις, καθώς και οι

υπεράνω των δασών ή δασικών εκτάσεων ασκεπείς κορυφές ή αλπικές ζώνες των

ορέων.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δημιουργία Ειδικού Φορέα Δασών που θα

προικοδοτηθεί με σταθερή ετήσια επιχορήγηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό,

ώστε να χρηματοδοτηθεί η κατάρτιση του δασολογίου και να ληφθούν μέτρα

προστασίας των δασών.