Αναζήτηση
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης V. J. d’Estaing παρουσίασε την περασμένη
εβδομάδα προσχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης. Το προσχέδιο αποτελεί την έναρξη
της διαδικασίας που θα καταλήξει στην κατάργηση των σημερινών επτά Συνθηκών
(Ρώμης, Μάαστριχτ, Άμστερνταμ, Νίκαιας κ.ά.) που διέπουν την οργάνωση της
Ένωσης. Τη θέση τους θα πάρει το Σύνταγμα της Ένωσης. Πρόκειται για
επαναστατική εξέλιξη, εάν βεβαίως οδηγήσει στα προσδοκώμενα αποτελέσματα από
πλευράς ουσίας. Πάντως, είναι αξιοσημείωτο ότι έχει ήδη διαμορφωθεί ευρύτατη
συναίνεση υπέρ της προικοδότησης της Ένωσης με Σύνταγμα, ενώ μόλις πριν από
ένα χρόνο κάτι τέτοιο εθεωρείτο ουτοπική επιδίωξη.
Το προσχέδιο περιέχει στοιχεία που μπορούν να κριθούν ως θετικά. Περιέχει όμως
και άλλα (ή υπαινίσσεται άλλα) που εγείρουν σοβαρά προβλήματα και απαιτούν
προσοχή. Στα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται προτάσεις που μπορεί να ανατρέψουν
βασικές διαθεσμικές ισορροπίες, που σε γενικές γραμμές υπήρξαν ευνοϊκές για
τις μικρότερες χώρες – μέλη. Γενικά, το προσχέδιο διέπεται από τη διάθεση
ενίσχυσης του ρόλου των εθνικών κυβερνήσεων και διακυβερνητικών θεσμών του
συστήματος της Ένωσης. Τούτο ισχύει ιδιαίτερα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και
το Συμβούλιο της Ένωσης. Η ενίσχυση γίνεται εις βάρος των υπερεθνικών θεσμών
και κυρίως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το προσχέδιο καινοτομεί σ’ ένα ακόμη
πεδίο: για πρώτη φορά προβλέπει τη δυνατότητα αναστολής της ιδιότητας του
μέλους για κράτος (εάν παραβιάζει τις αρχές της Ένωσης) αλλά και τη δυνατότητα
οικειοθελούς αποχώρησης κράτους – μέλους από την Ένωση. Πρόκειται για μια
δυνητικά επικίνδυνη διάταξη. Μπορεί να οδηγήσει σε θεσμική αβεβαιότητα αλλά
και ατέρμονες συζητήσεις σε ορισμένες χώρες – μέλη στο εάν πρέπει ή δεν πρέπει
να παραμείνουν στην Ένωση. Τα οποιαδήποτε πλεονεκτήματα μιας τέτοιας διάταξης
δεν αντισταθμίζονται από μειονεκτήματα. Η διαδικασία για τις ουσιαστικές
ρυθμίσεις μόλις τώρα αρχίζει. Ένα από τα πολλά θέματα που παραμένουν ανοιχτά
είναι εάν το Σύνταγμα θα κάνει αναφορά ή όχι στον Θεό. Ο πρόεδρος V.J.
d’Estaing επρόκειτο να συναντηθεί με τον Πάπα στη Ρώμη προκειμένου να λάβει
σχετικές οδηγίες…
Ο Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και
πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ).
