Πώς θα κρίνει τον Κλίντον η Ιστορία; Σε ποιον θα αποδοθεί η πρωτοφανής

αμερικανική οικονομική ανάπτυξη στα οκτώ χρόνια που κυβέρνησε τη χώρα; Τι

κέρδισε και τι έχασε η Αμερική στο εξωτερικό;

Μπιλ Κλίντον. Κατάλαβε γρήγορα τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στον

ανταγωνισμό των οικονομιών

Το μεγαλύτερο πλεόνασμα προϋπολογισμού στην ιστορία της χώρας, η μικρότερη

ανεργία τα τελευταία 40 χρόνια, η ταχύτερη αύξηση των πραγματικών μισθών τις

δύο τελευταίες δεκαετίες, η μεγαλύτερη μείωση των αιτήσεων για επιδόματα

κοινωνικής πρόνοιας.

Το σλόγκαν «Τα πάντα είναι οικονομία, ανόητε!» με το οποίο ο Μπιλ Κλίντον

κέρδισε την προεδρία των ΗΠΑ είναι η μόνιμη απάντηση του Λευκού Οίκου κάθε

φορά που τίθεται το ερώτημα για την κληρονομιά την οποία αφήνει πίσω του ο

απερχόμενος πρόεδρος. Ότι στις δύο θητείες του υπήρξε η πιο μακροχρόνια

οικονομική ανάπτυξη στην ιστορία της χώρας είναι γεγονός αναμφισβήτητο ­ όπως

και το ότι παραδίδει ένα τεράστιο πλεόνασμα 230 δισ. δολαρίων, μολονότι είχε

παραλάβει το μεγαλύτερο έλλειμμα προϋπολογισμού στην ιστορία.

Σε ποιον οφείλεται η οικονομική έκρηξη; Οι Ρεπουμπλικανοί «δείχνουν» τη

δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων, αλλά και

τον πρόεδρο της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας Άλαν Γκρίνσπαν. Η μεγαλύτερη

συμβολή τού Κλίντον στην οικονομία, λένε, είναι πως άφησε τον Γκρίνσπαν στη

θέση του.

Έπαινοι

Όμως, όπως ακριβώς ρίχνουν στους προέδρους την ευθύνη όταν η οικονομία έχει

πρόβλημα, έτσι πρέπει να τους αποδίδονται και οι έπαινοι όταν η οικονομία

πηγαίνει καλά. Με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, ο Μπιλ Κλίντον θέλησε να

χρηματοδοτήσει τα κοινωνικά προγράμματά του. Μολονότι, σε πρόσφατη

δημοσκόπηση, Αμερικανοί ιστορικοί κατατάσσουν τον Κλίντον κάπου στη μέση στον

κατάλογο με τους 42 προέδρους της χώρας, στα οικονομικά θέματα τον βάζουν στην

πέμπτη θέση.

Η σημασία που έδωσε στις εμπορικές συμφωνίες ­ παραπάνω από 300 συνήφθησαν τα

οκτώ χρόνια της προεδρίας του ­ ασφαλώς συνετέλεσε στην κατάκτηση των αγορών

του εξωτερικού από τους Αμερικανούς επιχειρηματίες. Ο Κλίντον διαπραγματεύτηκε

τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τον Καναδά και το Μεξικό (NAFTA) και

προσπάθησε να διευκολύνει την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό

Εμπορίου. Πάντως, το αμερικανικό συνδικαλιστικό κίνημα του προσάπτει ότι

δημιούργησε περισσότερες θέσεις εργασίας στο εξωτερικό παρά στο εσωτερικό.

Σίγουρα η εξωτερική πολιτική έγινε όργανο της οικονομικής πολιτικής,

περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας. Ο Κλίντον κατάλαβε γρήγορα τις

συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στον ανταγωνισμό των οικονομιών. Όμως, τα

οικονομικά προβλήματα δεν εξέλιπαν όλα. Το εμπορικό έλλειμμα έχει διογκωθεί,

το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών παραμένει, το αγροτικό εισόδημα είναι

χαμηλό και οι καταναλωτές βουλιάζουν στα χρέη.

Οι φόβοι

Φόβοι που είχαν να κάνουν με την εσωτερική κατάσταση της χώρας ανέστειλαν τις

επεμβατικές προθέσεις του Κλίντον στη διεθνή πολιτική σκηνή. Η επέμβασή του

στα Βαλκάνια ήταν αμφιλεγόμενη και έβαλε σε σκέψεις το αμερικανικό κοινό, που

εξακολουθεί να μη βλέπει με καλό μάτι τη δέσμευση αμερικανικών στρατευμάτων

στο εξωτερικό ­ ιδιαίτερα μετά το φιάσκο της Σομαλίας, το 1993, που είχε

κοστίσει τη ζωή 18 Αμερικανών στρατιωτών. Ασφαλώς πιο επιτυχημένη ήταν η

παρέμβαση Κλίντον στην ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρεια Ιρλανδία, η οποία ήδη

αποδίδει καρπούς.

Ένα σύνολο από καλές προθέσεις

Οι ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής αμφιβάλλουν αν στην περίοδο της

διακυβέρνησης Κλίντον υπήρξε κάτι που μπορεί να ονομαστεί εξωτερική πολιτική.

Κάποιοι βλέπουν απλώς ένα σύνολο καλών προθέσεων, που μερικές φορές ήταν

αντιφατικές μεταξύ τους.

Ο Μπιλ Κλίντον ήταν ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που κυβέρνησε χωρίς Ψυχρό

Πόλεμο. Χωρίς σοβιετική απειλή, προσπάθησε να δώσει νέο νόημα στον αμερικανικό

εξωτερικό ρόλο. Μολονότι ανέδειξε τα προβλήματα των ασθενειών, της φτώχειας,

του περιβάλλοντος και των εθνοτικών συγκρούσεων, ο Κλίντον δεν μπόρεσε να

εξασφαλίσει τη συναίνεση του Κογκρέσου σε αυτή την ατζέντα. Την ίδια ώρα δεν

είχαν εκλείψει τα προβλήματα της παλιάς ατζέντας, όπως η εξάπλωση της ρωσικής

πυρηνικής τεχνολογίας, η ένταση στη Μέση Ανατολή, οι πόλεμοι στην Αφρική και η

άνοδος της Κίνας.

Οι καλές προθέσεις δεν ήταν αρκετές για να οδηγήσουν σε δόγμα: Γιατί να

βομβαρδίζει κανείς για να σταματήσει τις εθνικές εκκαθαρίσεις στη Βοσνία και

να επιτρέπει ακόμη μεγαλύτερες σφαγές στη Ρουάντα; Γιατί να «δεσμεύεται» με

την Κίνα παρά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να αρνείται τις

εμπορικές σχέσεις με την Κούβα;

Ίσως η απάντηση σε όλα αυτά να βρίσκεται στη σκέψη πως δεν είναι δυνατόν να

υπάρχει απόλυτη συνέπεια σε έναν τόσο ρευστό μεταψυχροπολεμικό κόσμο.

LINKS:

*

thelongboom.org/new/clintonlegacy.htm

*

www.security-policy.org/clwatch.htm

* www.nargundkar.com/clinton­legacy.htm