Αναζήτηση
Τα αστέρια εξαφανίζονται σιγά σιγά από τον ουρανό της Ευρώπης. Και μάλιστα
όχι μόνο τα πιο αμυδρά σώματα, αλλά ακόμα και ολόκληροι γαλαξίες χάνονται από
τα μάτια των κατοίκων της Γηραιάς Ηπείρου.
|
|
Αιτία, η μεγάλη φωτορύπανση (το τεχνητό φως που «θολώνει» τον βραδινό ουρανό)
στις αστικές περιοχές, που επεκτείνεται συνεχώς και αποτελεί αντικείμενο
επιστημονικών μελετών.
Το Παρίσι, η περιοχή που περικλείει Λονδίνο, Λίβερπουλ και Λιντς στην Αγγλία,
η λωρίδα Βελγίου, Ολλανδίας και Λουξεμβούργου, μαζί με την Μπολόνια και το
Ούντινε στη Βόρεια Ιταλία είναι τα πιο «αστραφτερά» σημεία της Ευρώπης, όπως
φαίνονται από το διάστημα. Εκεί, τα φώτα όχι μόνο κάνουν την νύχτα μέρα, αλλά
και χιλιάδες αστέρια αόρατα…
Η… σκοτεινή Αλβανία
Μικρότερη φωτεινότητα, αλλά εξίσου… άδειο ουρανό έχουν όλες οι μεγάλες
αστικές περιοχές της ευρωπαϊκής και αμερικανικής ηπείρου, σύμφωνα με τις
δορυφορικές παρατηρήσεις που κάνουν επιστήμονες στις δύο όχθες του Ατλαντικού.
Ανάμεσά τους και οι αστρονόμοι του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που
διαπίστωσαν ότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν όπως είναι φυσικό τη
μεγαλύτερη συγκέντρωση φωτός στη χώρα ενώ η Πελοπόννησος και η Δυτική Πίνδος
είναι τα σκοτεινότερα σημεία της Ελλάδας ενώ στην Αλβανία παρατηρείται το
μεγαλύτερο σκοτάδι των Βαλκανίων…
Οι επιστήμονες κατέγραψαν τα τελευταία χρόνια τις μετρήσεις φωτορύπανσης στην
Ελλάδα ώστε να βρουν το καταλληλότερο σημείο για την εγκατάσταση του νέου
τηλεσκοπίου τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Τελικά κατέληξαν στην ορεινή Κορινθία. Τα
υπερβολικά φώτα των πόλεων δυσκολεύουν επίσης τη δουλειά των αστρονόμων.
Επειδή όμως το πρόβλημα της φωτορύπανσης μεγαλώνει κάθε χρόνο, ολοένα και
περισσότεροι επιστήμονες ασχολούνται με την χαρτογράφησή του και την αναζήτηση
λύσεων.
Ερευνητές στο Τμήμα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Πάντοβας συνεργάστηκαν
με το Εθνικό Κέντρο Γεωφυσικών Δεδομένων των ΗΠΑ στο Μπόλντερ του Κολοράντου
για να ετοιμάσουν τον χάρτη φωτορύπανσης στην Ευρώπη, όπως αναφέρεται στο
τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Wired». Ο «ψηφιακός άτλας της λάμψης στον
αστικό ουρανό» θα δημοσιευτεί από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση και θα
περιλαμβάνει έναν αντίστοιχο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένες περιοχές
στην Ιταλία έχουν θεσπίσει νόμους που περιορίζουν την εκπομπή φωτός προς τον
ουρανό.
Αρνητικές αλλαγές
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα έχει δείξει η NASA, που χρησιμοποιεί τα
δεδομένα διάφορων δορυφόρων για την καταγραφή της αστικής φωτορύπανσης. Η
συνεχιζόμενη επέκταση των πόλεων ανησυχεί τους επιστήμονες, γιατί προκαλεί
αρνητικές αλλαγές στη σύσταση του εδάφους, στο οικοσύστημα και το κλίμα. Μία
ομάδα βιολόγων στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard, εδώ και έξι χρόνια,
μελετά μεθόδους μέτρησης των επιπτώσεων που έχει η αστικοποίηση του
περιβάλλοντος στην παραγωγικότητα γης και ανθρώπων.
Η χαρτογράφηση της φωτορύπανσης από δορυφόρους είναι το καλύτερο εργαλείο για
την καταγραφή της έκτασης του προβλήματος. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι η
μετακίνηση των ανθρώπων προς τις πόλεις αυξάνεται τρεις φορές γρηγορότερα από
την αύξηση του πληθυσμού παγκοσμίως. Πριν από 10 χρόνια, μόνο το ένα τρίτο των
κατοίκων του πλανήτη έμενε σε αστικές περιοχές. Τώρα, το νούμερο αυτό έχει
αυξηθεί κατά 50% και σε άλλα 10 χρόνια θα φτάσει στα δύο τρίτα του πληθυσμού,
σύμφωνα με το Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων.
Ο Μαρκ Άιμχοφ, βιολόγος της NASA, μελετά τη Γη από το Διάστημα εδώ και πολλά
χρόνια. «Είναι αξιοσημείωτο το πώς η ανθρώπινη ανάπτυξη στο έδαφος μοιάζει
πολύ με τη βιολογική ανάπτυξη όπως ένας μύκητας πάνω σε ένα πορτοκάλι».
Οι δορυφόροι παίρνουν τις εικόνες της φωτορύπανσης χάρη σε ένα ηλεκτρονικό
δίκτυο που έχει αναπτυχθεί για το αμυντικό μετεωρολογικό πρόγραμμα των ΗΠΑ. Ο
αρχικός στόχος του δικτύου ήταν να καταγράφει τη φωτεινότητα της Σελήνης στα
σύννεφα για να βοηθά στην καθοδήγηση των αεροπλάνων τη νύχτα.
Η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ανακάλυψε ότι όταν είχε Νέα Σελήνη, οι δορυφόροι
μπορούσαν να καταγράψουν τη φωτεινότητα των πόλεων. Χρησιμοποιώντας τα
δορυφορικά στοιχεία πολλών ημερών, οι επιστήμονες συνέθεσαν το παζλ του
παγκόσμιου χάρτη φωτορύπανσης.
Links:
* http://earthobservatory.nasa.gov/Study/Lights
* http://spidr.ngdc.noaa.gov/biomass/night.htm
