ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Τα ιστορικά καφενεία της Ευρώπης

Έχουν αποφασίσει να μην αλλάξουν, κι εκεί βρίσκεται η δύναμή τους. Μα

χρειάζονται βοήθεια: οι τράπεζες και τα φαστ-φουντάδικα καραδοκούν.

Το όνομα: Ευρωπαϊκή Ένωση Ιστορικών Καφενείων, ύστερα από το επίσημο βάπτισμα

του περασμένου Σαββάτου στην Τεργέστη. Το έμβλημα: ένα στρογγυλό τραπέζι από

μάρμαρο, ένα φλιτζάνι με αχνιστό καφέ, μια εφημερίδα και μια καρέκλα στυλ

Thonnet. Το αίτημα: να τους παρασχεθούν φορολογικές ελαφρύνσεις από την

Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να μπορέσουν να καλύψουν το υψηλό κόστος της συντήρησής

τους και να αντέξουν τον ανταγωνισμό. Στην περίπτωση των καφενείων αυτών, δεν

μπορεί να επικαλεστεί κανείς τους νόμους της αγοράς. Οι πελάτες τους,

καλλιτέχνες, φοιτητές, ζευγάρια, ηλικιωμένοι, περνούν ώρες ολόκληρες στα

τραπέζια μ’ έναν καφέ κι ένα ποτήρι νερό. Όπως έκανε ο Σαρτρ στο Cafe de Flore

του Παρισιού, προκαλώντας την οργή του ιδιοκτήτη Πωλ Μπουμπάλ, ο οποίος τον

χαρακτήριζε «le plus mauvais client», τον χειρότερο πελάτη.

Από τα 124 ιστορικά καφενεία της Ευρώπης που έχει καταγράψει ο ιστορικός

Ντανίλο Ρεάτο, εκπροσωπήθηκαν στο συνέδριο της Τεργέστης περίπου 30. Ανάμεσά

τους, το περίφημο Caffe Greco της Ρώμης, όπου ο Φελίνι γύρισε σκηνές από την

«Ντόλτσε Βίτα». Το Harry’s bar της Βενετίας, που το επισκέφθηκε το 1949 ο

Χέμινγουεϊ και το ερωτεύθηκε αμέσως. Το Odeon της Ζυρίχης, που στα τραπέζια

του κάθησαν ο Λένιν, ο Τόμας Μαν, ο Τζόυς και ο Αϊνστάιν. Το Caffe San Marco

της Τεργέστης, όπου ο Κλάουντιο Μάγκρις περνά ακόμη πολλές ώρες της εβδομάδας,

διαβάζοντας, γράφοντας και συναντώντας τους φίλους του. Το Tomaselli του

Σάλτσμπουργκ, το Orient Express του Ζάγκρεμπ, το Gerbaud της Βουδαπέστης, το

Conzert της Βιέννης. Έλαμψαν διά της απουσίας τους το Lapin Agile όπου

ζωγράφιζε ο Πικάσο, το Cafe du Dome όπου έγραφε στίχους ο Πρεβέρ, και τα άλλα

43 ιστορικά καφέ του Παρισιού. Είναι αλαζόνες οι Γάλλοι, δεν τους αρέσει να

γίνονται τέτοιες συναντήσεις εκτός έδρας. Αλλά τα προβλήματα που

αντιμετωπίζουν είναι κοινά, ο κίνδυνος να κλείσουν είναι εξίσου μεγάλος. Οι

ιδιοκτήτες των κτιρίων που φιλοξενούν αυτά τα καφέ θα προτιμούσαν να τα

νοικιάζουν σε τράπεζες και μεγάλα καταστήματα, τα κέρδη τους θα ήταν πολύ

μεγαλύτερα.

Και έτσι πρέπει να γίνει, υποστηρίζουν ορισμένοι νέοι συγγραφείς της Ιταλίας.

Το νέο ιστορικό καφενείο του πλανήτη, λένε, είναι το Internet, που φιλοξενεί

όλα τα ρεύματα της γραφής και της σκέψης, χωρίς περιορισμούς, χωρίς

διακρίσεις, ελεύθερα, οριζόντια, δημοκρατικά. Η Ζυλιέτ Γκρεκό δεν θα

συμφωνήσει. Και στα 73 της χρόνια ξεκίνησε περιοδεία σ’ όλο τον κόσμο

βγάζοντας τη δική της κραυγή αγωνίας. Είναι εκείνη άλλωστε που τραγούδησε για

τους δρόμους που σου φαίνονται ξένοι, και τον καφέ που δεν έχει πια τη γεύση

που σου αρέσει: «Tu me dis: comme tout change! / Les rues te semblent

etranges/ meme les cafe-cremes/ n’ont plus le gout que tu aimes»