Άγνωστα στους περισσότερους επιβάτες της ακτοπλοΐας είναι τα σωστικά μέσα που

διαθέτουν ή τουλάχιστον οφείλουν να διαθέτουν τα πλοία. Όμως τη στιγμή που τα

πληρώματα είναι υποχρεωμένα να ενημερώνουν τους επιβάτες και να φροντίζουν για

την καλή λειτουργία των μέσων, όσοι γνωρίζουν παραδέχονται ότι κάτι τέτοιο

ισχύει μόνο στους τύπους. Στην πραγματικότητα οι τακτικοί έλεγχοι που οφείλουν

κατά τους κανονισμούς να γίνονται και μάλιστα ανά δεκαπενθήμερο, χάνονται μέσα

στην πίεση του χρόνου από τα απανωτά δρομολόγια. Κι ακόμη περισσότερο: ειδικοί

καταγγέλλουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις που οι εταιρείες μεταφέρουν από πλοίο σε

πλοίο τα σύγχρονα σωστικά μέσα που πρέπει να διαθέτουν προκειμένου να είναι

«εντάξει» στους ­ κατά κανόνα ­ τυπικούς ελέγχους.

ΧΩΡΙΣ

Εκπαίδευση τα πληρώματα

Πόσο έτοιμα είναι τα πληρώματα να αντιμετωπίσουν μία κατάσταση έκτακτης

ανάγκης; Θεωρητικά όλοι όσοι βρίσκονται στο πλοίο, έχουν στα χέρια τους

πιστοποιητικό σωστικών και πυροσβεστικών μέσων, το οποίο λαμβάνουν ύστερα από

θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση και εξέταση στη Διεύθυνση Εργασίας και

Ναυτιλιακής Εκπαίδευσης στις Σχολές του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας στον

Ασπρόπυργο. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κανονισμό περί Συναγερμού και Γυμνασίων,

που θεσπίστηκε με προεδρικό διάταγμα του 1984, το πλήρωμα κάθε εμπορικού

πλοίου πραγματοποιεί σε τακτά χρονικά διαστήματα (2 φορές τον μήνα) «γυμνάσια

καθαιρέσεως λέμβων και πυρόσβεσης». Ο κανονισμός αυτός είναι επαρκέστατος,

σύμφωνα με τον πρώην αρχηγό του Λιμενικού κ. Θεοδόση Παπακωνσταντίνου. «Όμως

πολλές φορές οι πλοίαρχοι αμελούν αυτές τις ασκήσεις λόγω φόρτου εργασίας. Για

παράδειγμα στις γραμμές των Κυκλάδων, τα πληρώματα δεν προλαβαίνουν να κάνουν

τα προβλεπόμενα γυμνάσια γιατί εκτελούν συνεχόμενα δρομολόγια. Όταν είναι

ξεθεωμένο το πλήρωμα θέλει να φύγει, να πάει σπίτι του να ξεκουραστεί.

Επομένως, δυσανασχετούν αν τους ζητήσει ο πλοίαρχος να κάνουν ασκήσεις. Εκεί

αρχίζει η ελαστικότητα, η ανοχή. Τα πλοία που πηγαίνουν Κρήτη ή Ρόδο έχουν

περισσότερο χρόνο για γυμνάσια και πρέπει να επεκταθεί αυτή η άνεση και στις

γραμμές των Κυκλάδων».

«Οι ασκήσεις αυτές έχουμε διαπιστώσει ότι δεν γίνονται», λέει από την πλευρά

του ο κ. Γιάννης Χαλάς, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής

Ομοσπονδίας. «Κανονικά οι ασκήσεις θα έπρεπε να πραγματοποιούνται κάθε

εβδομάδα. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει νομοθεσία αλλά δεν εφαρμόζεται».

ΧΩΡΙΣ

Ενημέρωση οι επιβάτες

Το ναυάγιο του «Σαμίνα» απέδειξε ότι πολλοί επιβάτες δεν γνωρίζουν πώς να

χρησιμοποιήσουν τα σωστικά μέσα. Υπήρξαν διασωθέντες που αγνοούσαν ακόμα και

να δέσουν το σωσίβιό τους. Μάλιστα, ειπώθηκε από αρκετούς ότι μπορεί τα θύματα

να ήταν λιγότερα αν το πλήρωμα έκανε έστω μία μικρή επίδειξη χρήσης του

σωσιβίου. Σύμφωνα με τον τμηματάρχη Σωστικών Μέσων και Ναυτιλιακού Εξοπλισμού

και Ενδιαίτησης κ. Γεώργιο Ράζο, ο κανονισμός περί συναγερμού και γυμνασίων

προβλέπει ότι πριν από κάθε ταξίδι πρέπει να γίνονται ανακοινώσεις στους

επιβάτες σχετικά με τα σωστικά μέσα. «Δηλαδή να τους λένε πού βρίσκονται τα

σωσίβια, οι βάρκες και οι σχεδίες. Πάντως, επιδείξεις στα δρομολόγια

εσωτερικού δεν προβλέπονται».

«Πρέπει να καταλάβουμε ότι το πλοίο δεν είναι αεροπλάνο», συμπληρώνει ο πρώην

αρχηγός του Λιμενικού κ. Θεοδόσης Παπακωνσταντίνου. «Σε σκάφη τύπου καταμαράν,

όπου ο κόσμος κάθεται σε συγκεκριμένες θέσεις, υπάρχει η δυνατότητα προβολής

σε βίντεο των σωστικών μέσων. Στα άλλα πλοία ο κόσμος είναι σκόρπιος στα

καταστρώματα και έχει επιλεγεί η ανάρτηση οδηγιών για τα σωσίβια σε καμπίνες,

διαδρόμους και χώρους συγκέντρωσης επιβατών. Όμως, κανένας από τους επιβάτες,

ως Έλληνες, δεν διαβάζει αυτές τις οδηγίες και δεν ασχολείται με τα σωσίβια».

Ο κ. Γιάννης Χαλάς, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας,

από την πλευρά του τονίζει ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να μαθαίνει ένας

επιβάτης μόλις μπαίνει στο καράβι είναι πώς να βάζει το σωσίβιό του, όπως στο

αεροπλάνο.

Χωρίς

Έλεγχο από το Λιμενικό

Τακτικές είναι οι επιθεωρήσεις που προβλέπονται για τον έλεγχο των σωστικών

μέσων και των μέτρων ασφαλείας που κάθε πλοίο πρέπει να λαμβάνει σύμφωνα με

την εσωτερική νομοθεσία και τις οδηγίες της Ε.Ε. Όπως επισημαίνει ο

τμηματάρχης Σωστικών Μέσων και Ναυτιλιακού Εξοπλισμού και Ενδιαίτησης κ.

Γιώργος Ράζος, οι επιθεωρήσεις αυτές γίνονται κάθε χρόνο από έμπειρους και

εξειδικευμένους επιθεωρητές, «ενώ υπάρχουν και οι έκτακτες που γίνονται

αιφνιδίως σε περιόδους αιχμής ώστε να διαπιστωθεί αν τηρούνται τα μέτρα

ασφαλείας. Επιθεωρήσεις γίνονται και για θέματα ενδιαίτησης. Αν δεν τηρούνται

τα παραπάνω μέτρα, επιβάλλονται πρόστιμα και η εταιρεία υποχρεούται να

αναπληρώσει τα κενά που παρουσιάζει το πλοίο της. Η Διεύθυνση Επιθεώρησης

Εμπορικών Πλοίων έχει την επιβαλλόμενη ευαισθησία και αντιδρά πάντα άμεσα.

Ενδεικτικά σάς αναφέρω ότι δεχθήκαμε ένα ανώνυμο τηλεφώνημα για το «Κάρυστος»

καταγγέλλοντας ότι είναι σαπιοκάραβο, και ­ παρόλο που το ίδιο πλοίο το είχαμε

επιθεωρήσει πριν από ενάμιση μήνα ­ αύριο (σημ. χθες) θα μεταβεί κλιμάκιο για

να το επιθεωρήσει εκ νέου. Δεν μπορούμε να αδιαφορούμε σε θέματα ασφάλειας του

κόσμου. Πέρα όμως από την επιθεώρηση πρέπει και το πλήρωμα να κάνει την

απαιτούμενη συντήρηση των σωστικών μέσων και οι επιβάτες να μας καταγγέλλουν

οποιεσδήποτε «παρασπονδίες» διαπιστώνουν».

Αντίθετη είναι όμως η γνώμη του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Ναυτών

Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΝΕΝ) κ. Αντώνη Νταλακογιώργου, ο οποίος διατυπώνει τις

αμφιβολίες του για την τήρηση των μέτρων ασφαλείας και την όλη διαδικασία

επιθεώρησής τους: «Συνήθως και κατά κανόνα τα μέτρα ασφαλείας υπάρχουν στα

πλοία», υπογραμμίζει με αφορμή το ατύχημα του «Σαμίνα». «Το πρόβλημα όμως που

διαπιστώνεται είναι η ανεπάρκεια σε ό,τι αφορά την εφαρμογή τους και τους

ουσιαστικούς ελέγχους οι οποίοι δεν γίνονται. Στην πραγματικότητα, ο ρόλος των

επιθεωρητών είναι διακοσμητικός. Η διαδικασία του ελέγχου είναι μια απλή

επίσκεψη στον χώρο του μηχανοστασίου, στον χώρο όπου βρίσκονται τα σωστικά και

πυροσβεστικά μέσα. Σπανιότατα ζητούν να τεθούν σε λειτουργία, να τα

παρακολουθήσουν, να ελέγξουν κατά πόσο λειτουργούν. Τελικά ο έλεγχος

περιορίζεται σε απλές ερωτήσεις στον πλοίαρχο ή κάποιον από τη μηχανή «αν

λειτουργεί εκείνο ή το άλλο». Στη συνέχεια ακολουθεί η χορήγηση του

πιστοποιητικού για την ικανότητα και την καταλληλότητα των σωστικών μέσων του

πλοίου και εκεί εξαντλείται ο λεγόμενος έλεγχος. Αυτός είναι δυστυχώς ο ρόλος

των εποπτικών αρχών στους ελέγχους που πρέπει να διενεργούν στα πλοία».

Το αποτέλεσμα των επιθεωρήσεων αμφισβητεί και ο εκπρόσωπος εταιρείας

ναυτιλιακού εξοπλισμού και σωστικών μέσων κ. Θεολόγος Παπαδάκης. «Σε κάποιες

επιθεωρήσεις είναι πολύ πιθανόν οι πλοιοκτήτριες εταιρείες να «δανείζονται»

καινούργια και άρτια σωστικά μέσα από άλλα δικά τους πλοία και με αυτόν τον

τρόπο να λαμβάνουν το πιστοποιητικό. Μπορεί λοιπόν ένας επιθεωρητής να ελέγξει

ένα πλήρως εξοπλισμένο σε σωστικά μέσα πλοίο, αλλά στην πραγματικότητα η

εικόνα να είναι τελείως διαφορετική».