Σεζάν στη Βασιλεία. Περίπου 80 ελαιογραφίες και υδατογραφίες εστιάζουν στην ύστερη περίοδο της καριέρας του Πολ Σεζάν, την περίοδο δηλαδή που η καλλιτεχνική δύναμη του γάλλου ζωγράφου αποτυπώθηκε στα έργα που φιλοτέχνησε στο εργαστήριό του στη Νότια Γαλλία (Ιδρυμα Μπεγελέρ, από 25 Ιανουαρίου έως 25 Μαΐου).
Λούσιαν Φρόιντ στο Λονδίνο. Τα φώτα πέφτουν στα σχέδια ενός από τους κορυφαίους ζωγράφους της παραστατικής τέχνης του 20ού – και των αρχών του 21ου – αιώνα, του Λούσιαν Φρόιντ. Δημιουργίες με πένα, μολύβι, κάρβουνο και κραγιόνια, 170 από τα σχέδιά του θα παρουσιαστούν στην έκθεση, τόσο αυτόνομα, όσο και σε διάλογο με ζωγραφικά έργα του (Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων, από 12 Φεβρουαρίου έως 4 Μαΐου).
«Κίτρινος» Βαν Γκογκ στο Αμστερνταμ. Το κίτρινο σε όλες του τις αποχρώσεις – από το φωτεινό του χρυσού ως εκείνο της ώχρας – υπήρξε το αγαπημένο χρώμα του Βίνσεντ βαν Γκογκ και το αποτύπωσε σχεδόν εμμονικά στα έργα του. Η έκθεση «Κίτρινο, πέρα από το αγαπημένο χρώμα του Βαν Γκογκ» χρησιμοποιεί τα «Ηλιοτρόπια» ως αφετηρία για να εξετάσει την ίδια την ουσία του κίτρινου και διερευνά την παρουσία του στην τέχνη, τη μόδα, τη μουσική και τη λογοτεχνία στις αρχές του 20ού αι. (Μουσείο βαν Γκογκ, από 13 Φεβρουαρίου έως 17 Μαΐου).
Τρέισι Εμιν στο Λονδίνο. Τρεις και πλέον δεκαετίες από τότε που η Τρέισι Εμιν έκανε το ντεμπούτο της, τη δεκαετία του 1980, η Τέιτ Μόντερν φιλοξενεί τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει γίνει ως τώρα αφιερωμένη στο έργο της. Μέσα από 90 και πλέον έργα ζωγραφικής, βίντεο και δημιουργίες βασισμένες σε τεχνικές ύφανσης, νέον, γλυπτική και εγκαταστάσεις, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν έργα που η 62χρονη ντέιμ Τρέισι Εμιν – ένα από τα πιο δημοφιλή μέλη του κινήματος των Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών – δημιούργησε έως και πριν από πέντε χρόνια όταν διαγνώστηκε με καρκίνο (Τέιτ Μόντερν, από 26 Φεβρουαρίου έως 30 Αυγούστου).
Ρόθκο στη Φλωρεντία. Η στενή σχέση του Ρόθκο με τη Φλωρεντία και η επίδραση των ιταλικών καλλιτεχνικών παραδόσεων στο έργο του εμβληματικού καλλιτέχνη του αφηρημένου εξπρεσιονισμού βρίσκονται στο επίκεντρο της αναδρομικής αυτής έκθεσης. Ακολουθεί την πορεία του καλλιτέχνη μέσα από περισσότερα από 70 έργα – από τη δεκαετία του 1930 έως εκείνη του 1960 (Παλάτσο Στρότσι, από 14 Μαρτίου έως 23 Αυγούστου).
Ματίς στο Παρίσι. Στις αρχές της δεκαετίας του 1940 ο Ανρί Ματίς, ήδη άνω των 70, διαγνώστηκε με καρκίνο του εντέρου και, μετά την επέμβαση, βρέθηκε σωματικά εξασθενημένος και συχνά σε αναπηρικό αμαξίδιο. Αντί να αποσυρθεί, μετέτρεψε τους περιορισμούς του σε δημιουργική αφετηρία, επινοώντας τα περίφημα κολάζ με κομμένο χαρτί (cut-outs), έργα που διατηρούν την ένταση του χρώματος, την ενέργεια και τη διακοσμητική δύναμη της τέχνης του. Το Γκραν Παλέ σε συνεργασία με το Κέντρο Πομπιντού θα παρουσιάσει περισσότερα από 230 έργα της περιόδου 1941-1954, με έμφαση στα σχέδια με πινέλο και μελάνι, το εικονογραφημένο βιβλίο «Jazz» που εξέδωσε το 1947 ο Τεριάντ και εμβληματικά cut-outs, όπως «Η Θλίψη του Βασιλιά» και τα «Γαλάζια Γυμνά» (Γκραν Παλέ, από 24 Μαρτίου έως 26 Ιουλίου).
Λι Μίλερ στο Παρίσι. Στην τολμηρή φωτογράφο Λι Μίλερ, που κινήθηκε ανάμεσα στο ρεπορτάζ και την τέχνη, εστιάζει η αναδρομική έκθεση που έρχεται από την Τέιτ Μόντερν του Λονδίνου έχοντας κερδίσει κοινό και κριτικούς. Υπήρξε πολεμική φωτορεπόρτερ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πόζαρε στην μπανιέρα του Χίτλερ, ενώ ταυτόχρονα συνεργάστηκε με τον σύντροφό της Μαν Ρέι και φλέρταρε με τον σουρεαλισμό (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, από 3 Απριλίου έως 26 Ιουλίου).
Θουρμπαράν στο Λονδίνο. Το αντίπαλον δέος του Ντιέγο Βελάσκεθ, ο Φρανθίσκο δε Θουρμπαράν, είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής της έκθεσης που ετοιμάζει η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Και θα κάνει το βρετανικό του ντεμπούτο με μια έκθεση – μονογραφία που θα περιλαμβάνει περί τα 50 έργα (από νεκρές φύσεις έως μεγάλα θρησκευτικά έργα), τα οποία θα ταξιδέψουν στο Λονδίνο από τη Μαδρίτη, το Παρίσι και το Σικάγο (Εθνική Πινακοθήκη, από 2 Μαΐου έως 23 Αυγούστου).
Κίφερ στο Μιλάνο. Ενα μνημειώδες αφιέρωμα στις ξεχασμένες γυναίκες αλχημίστριες μέσα από μια site – specific εγκατάσταση που αποτελείται από 38 μεγάλων διαστάσεων καμβάδες ετοιμάζει ο εκ των επιδραστικότερων σύγχρονων καλλιτεχνών παγκοσμίως (Παλάτσο Ρεάλε, από 7 Φεβρουαρίου έως Σεπτέμβριο).
Μπρανκούζι στο Βερολίνο. Η πρώτη μεγάλη έκθεση του πρωτοπόρου της γλυπτικής αφαίρεσης, που έζησε στις αρχές του 20ού αιώνα, ύστερα από μισό αιώνα. Με περισσότερα από 150 έργα – γλυπτά, φωτογραφίες, σχέδια, ταινίες – και σπάνιο αρχειακό υλικό η έκθεση προσφέρει την πιο εκτενή έως σήμερα επισκόπηση του πολυδιάστατου έργου του Μπρανκούζι μαζί με μια μερική ανακατασκευή του θρυλικού εργαστηρίου του για πρώτη φορά εκτός Παρισιού (Νέα Εθνική Πινακοθήκη, από 20 Μαρτίου έως 9 Αυγούστου).
Μαρίνα Αμπράμοβιτς στο Βερολίνο. Βασισμένη στη λαϊκή παράδοση των Βαλκανίων, η κορυφαία της περφόρμανς δημιουργεί ένα «Βαλκανικό ερωτικό έπος» για να διερευνήσει τον ερωτισμό ως γέφυρα ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο (Γκρόπιους Μπάου, από 5 Απριλίου έως 23 Αυγούστου).
Μπιενάλε της Βενετίας. Η μεγαλύτερη εικαστική συνάντηση παγκοσμίως γιορτάζει την 61η διοργάνωσή της υπό τον ποιητικό τίτλο «Με ελάσσονες νότες», που είχε επιλέξει η καλλιτεχνική διευθύντριά της Κόγιο Κουό, η οποία απεβίωσε απροσδόκητα το 2025. Οι συνεργάτες της έχουν δεσμευθεί ότι η κεντρική έκθεση θα παρουσιαστεί όπως την είχε σχεδιάσει η επιμελήτρια με καταγωγή από το Καμερούν. Οι εθνικές συμμετοχές με τα ως τώρα δεδομένα ξεπερνούν τις 50, με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από τον Ανδρέα Αγγελιδάκη (από 9 Μαΐου έως 22 Νοεμβρίου).
Ο νέος όροφος της Πινακοθήκης και οι «Πρίγκιπες της Πύλου»
Εθνική Πινακοθήκη. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του νέου χρόνου εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμος ο 3ος όροφος του μουσείου, όπου γίνεται επανέκθεση των έργων του 20ού και του 21ου αι. της μόνιμης συλλογής, ενώ την άνοιξη αναμένεται και η νέα περιοδική έκθεση με περίπου 250 έργα τέχνης και αντικείμενα αρχείου προερχόμενα από τη συλλογή Κωστάκη του MOMus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, που αρχικά είχε προγραμματιστεί για τον περασμένο Νοέμβριο.
Εθνικό Αρχαιολογικό. Τα ηλικίας 3.500 ετών πολύτιμα ευρήματα του πλουσιότερου προϊστορικού τάφου που έχει εντοπιστεί στην ηπειρωτική Ελλάδα τα τελευταία 75 χρόνια, του «Γρύπα – Πολεμιστή», θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοδική έκθεση «Οι πρίγκιπες της Πύλου». Χάλκινα όπλα και αγγεία, χρυσά κι ασημένια κύπελλα, κατάλοιπα από μια χάλκινη πανοπλία, ήταν μερικά μόνο από τα 1.400 κτερίσματα που εντοπίστηκαν στον ασύλητο τάφο του άνδρα ηλικίας 30-35 ετών, που χρονολογείται περί το 1450 π.Χ., και θα εκτεθούν μαζί με κτερίσματα από άλλους μυκηναϊκούς τάφους της Μεσσηνίας και ευρήματα από τις συλλογές του ΕΑΜ (1/3-30/6).
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Η πορτοκαλί, ύψους 2,5 μ. Αφροδίτη του ακριβότερου εν ζωή καλλιτέχνη στον κόσμο, του Τζεφ Κουνς, εμπνευσμένη από την «Αφροδίτη» του Λέσπιγκ – ένα ειδώλιο από χαυλιόδοντα μαμούθ, που χρονολογείται πριν από περίπου 28.000 χρόνια – θα κάνει το ελληνικό της ντεμπούτο στο Μέγαρο Σταθάτου. Το έργο που ανήκει στη Συλλογή Χόμεμ Σόναμπεντ θα συμπαρουσιαστεί με δέκα αντίγραφα ειδωλίων «Αφροδίτης» της Ανώτερης Παλαιολιθικής Εποχής – όλα δάνεια από τα μουσεία που φιλοξενούν τα αμετακίνητα πρωτότυπα (19/3-31/8).
Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Την πρώτη της ατομική έκθεση στην Ελλάδα θα παρουσιάσει η αμερικανίδα εικαστικός Μπάρμπαρα Κρούγκερ. Η 80χρονη εννοιολογική και πολιτικά αιχμηρή καλλιτέχνις στην έκθεσή της «Ατιτλο (Περηφάνια και Περιφρόνηση)» θα παρουσιάσει 13 ολοκαίνουργια και ειδικά σχεδιασμένα για τον υπαίθριο χώρο του ΚΠΙΣΝ έργα (από τον Απρίλιο).
Μπιενάλε Θεσσαλονίκης. Υπό τον τίτλο «Ολα πρέπει να αλλάξουν | Ριζοσπαστική Νοημοσύνη. Σαλονίκη 9», η 9η διοργάνωση της Μπιενάλε μπορεί να μην έχει ανακοινώσει ακόμη ονόματα και αριθμό καλλιτεχνών και έργων, αλλά υπόσχεται ίσως τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει γίνει ως τώρα στο MOMus, σύμφωνα με τη φετινή επιμελήτρια Νάντια Αργυροπούλου. Χωροταξικά δεν θα περιοριστεί στο περιβάλλον της ΔΕΘ, αλλά θα επεκταθεί και στη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου. Από Μάιο έως Ιούλιο.
Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης. Η αρχαία πλίνθος – το τούβλο –, ως δομικό υλικό οικοδόμησης, ιστοριών και αναμνήσεων, και ο πηλός, από τον οποίο κατασκευάζεται, θα αποτελέσουν τα βασικά υλικά του τελευταίου μέρους της τριλογίας «Μάικλ Ράκοβιτς και Αρχαίοι Πολιτισμοί» που αποτελεί συνεργασία του ΥΠΠΟ και του Οργανισμού ΝΕΟΝ. Ο ιρακινοαμερικανός καλλιτέχνης μετά την παρουσίαση των έργων του εντός και εκτός του Μουσείου Ακρόπολης θα είναι ο πρώτος που θα εκθέσει ένα εικαστικό σύνολο στο μουσείο επί του Ιερού Βράχου (Μάιος – Δεκέμβριος), το οποίο θα επαναλειτουργήσει ύστερα από 18 χρόνια. Θα έχουν προηγηθεί στις αρχές Μαΐου τα εγκαίνια της πρώτης αρχαιολογικής περιοδικής έκθεσης του μουσείου, διετούς διάρκειας, με 1.185 αρχαιότητες υπό τον τίτλο εργασίας «Αθήνα, αθάνατη πόλη».
Μουσείο Μπενάκη. Συνεχίζοντας την παράδοση των επετειακών εκθέσεων, το Μουσείο Μπενάκη, έπειτα από εκείνες για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και για τα 100 από τη Μικρασιατική Καταστροφή, φέτος διοργανώνει έκθεση με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Εξοδο του Μεσολογγίου. Εργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά, βιβλία και αντικείμενα – σε μεγάλο ποσοστό άγνωστα στο ευρύ κοινό – θα αναδείξουν τη σημασία και τη διαχρονικότητα της ηρωικής Εξόδου των Μεσολογγιτών στον αγώνα για την ελευθερία (18/2-3/5).
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη. Επί τη ευκαιρία συμπλήρωσης ενός αιώνα ζωής, η εκ των κορυφαίων βιβλιοθηκών στην Ελλάδα επιλέγει 100 αντικείμενα – βιβλία, χειρόγραφα, κοστούμια, χάρτες και σπάνιους αρχειακούς θησαυρούς – για να αφηγηθούν την πλούσια ιστορία της (Απρίλιος – Ιούλιος).
Ξενοκράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο. Για πρώτη φορά θα ταξιδέψει στην Ελλάδα από το Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντό το εμβληματικό έργο του Ευγένιου Ντελακρουά «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου» με αφορμή την επέτειο 200 ετών από την ηρωική Εξοδο του Μεσολογγίου. Και θα αποτελέσει τον πυρήνα της περιοδικής έκθεσης «Η Εξοδος του Μεσολογγίου στον καμβά του Ντελακρουά», η οποία θα είναι και το κορυφαίο γεγονός των επετειακών εορτασμών (Μάρτιος – Νοέμβριος).
