Διάβασα και εγώ το βιβλίο «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα. Ευτυχώς και δυστυχώς τον διάβασαν και πολλοί άλλοι. Το «ευτυχώς» γιατί είναι καλό να μαθαίνουμε την ιστορία από πρώτο χέρι. Να μαθαίνουμε για τα αντικείμενα της ιστορίας από τα ίδια τα υποκείμενά της. Και ο Τσίπρας ήταν ενεργό υποκείμενο της Υστερης Μεταπολίτευσης. Το αν θα γίνει και υποκείμενο της περιόδου μετά τη Μεταπολίτευση, εξαρτάται από το πώς θα τον κρίνουν οι πολίτες αυτής εδώ της χώρας, αλλά και από το αν θα πείσει για τις προγραμματικές του θέσεις που κατατίθενται στο τέλος του βιβλίου του. Αλλά και για το αν θα συμβάλει, όπως γράφει ρητά και κατηγορηματικά, ώστε η σοσιαλδημοκρατία να συναντηθεί με τον ριζοσπαστισμό (σ. 544), τώρα ακριβώς που η σοσιαλδημοκρατία είναι στον βάλτο της ανυποληψίας και ο ριζοσπαστισμός πνίγεται στα αβαθή νερά των εμμονών του.
Το «δυστυχώς», γιατί δύο αναγνώσεις τον αδικούν κατάφωρα. Η μία δεν βρίσκει κανένα ψεγάδι σ’ όσα γράφει και τον υμνεί «σαν ημίθεο και βάλε». Δεν θα ασχοληθώ με αυτήν. Μόνο θα πω πως του κάνει μεγάλο κακό. Η άλλη πλευρά όμως, πλαισιωμένη και από επιστήμονες με πολύ σοβαρό έργο και στάτους, βρίσκει πως αυτός μας επιφυλάσσει μία από τα ίδια. Οχι δεν είναι η εμπάθεια που τους καθοδηγεί. Είναι θύματα του εγκλεισμού της σκέψης τους στο δίπολο λαϊκισμός – αντιλαϊκισμός. Αν η ματιά σου περιχαρακώνεται σ’ αυτό, είναι σίγουρο πως ο Τσίπρας είναι ένας «αμετανόητος λαϊκιστής».
Η κυρίαρχη αντίθεση όμως είναι άλλη. Είναι αυτή μεταξύ της διόγκωσης του μεγάλου πλούτου, της διαιώνισης της ισχύος των Μεγάλων Εταιρειών και των ανισοτήτων και της ανάγκης να βρεθεί ένα πλαίσιο απάντησης σ’ όλες αυτές τις διαδικασίες από τη σκοπιά του αιτήματος για μια καλύτερη και πιο βιώσιμη ζωή για τα λαϊκά στρώματα. Αρα; Του αιτήματος για το πάντρεμα των ατομικών ελευθεριών με την ισότητα των αφετηριών και όχι των δήθεν ευκαιριών. Την ισότητα των ατομικών δικαιωμάτων με τα κοινωνικά δικαιώματα, στα οποία αναφέρεται με μεγάλη αγωνία και ο Στέφανος Δημητρίου («Η πολιτική σε κρίση», Πόλις). Αρα; Στην επιστροφή με νέους όρους και νέα αιτήματα του δίπολου Αριστερά – Δεξιά. Η άρνηση της ύπαρξης αυτού του δίπολου έδωσε την ευκαιρία στην Ακροδεξιά να υποστηρίζει πως αφού όλοι οι άλλοι είναι ίδιοι, τότε η μόνη εναλλακτική είμαι εγώ.
Και εδώ ξαναπροβάλλεται στις οθόνες η θεωρία της «αριστερής παρένθεσης». Αυτό δεν είναι μια ψυχρή επιστημονική ματιά, είναι μια βαθύτατα πολιτική και εξόχως αντιδραστική θέση. Οσοι την ακολουθούν, εκόντες άκοντες, σε πρώτο πλάνο φαίνεται να στηρίζουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στο βάθος όμως στηρίζουν ένα άλλο Κυριάκο, τον Βελόπουλο ή κάποιον σαν αυτόν. Οταν εξαφανίζεται η αντίθεση Αριστεράς- Δεξιάς, εκεί προβάλλει ο εφιάλτης της Ακροδεξιάς. Και ο Αλέξης Τσίπρας το τονίζει αυτό καθαρά. Επομένως το μείζον δεν είναι αν αλλάζει – που αλλάζει – ο Τσίπρας, αλλά προς τα πού οδηγούν οι αλλαγές του. Και αν κρίνω από την ομιλία του στο Παλλάς κλείνουν προς το big bang στον χώρο της Κεντροαριστεράς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αναμένουμε.
Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας
