«Υπάρχουν χειρότερα πράγματα στη ζωή από το να είσαι επικεφαλής μιας κυβέρνησης και αυτή η κυβέρνηση να ανατραπεί» διαβεβαίωσε χθες ο Φρανσουά Μπαϊρού σε συνέντευξή του στο «Brut». Ο γάλλος πρωθυπουργός γνωρίζει πως οι ώρες του στον θώκο που κατέλαβε πριν από μόλις εννέα μήνες είναι μετρημένες. Ξέρει πως εκτός συνταρακτικού απροόπτου δεν θα λάβει το βράδυ από την Εθνοσυνέλευση την ψήφο εμπιστοσύνης που ζήτησε στις 25 Αυγούστου, 40 μέρες αφότου παρουσίασε έναν προϋπολογισμό λιτότητας που προβλέπει την εξοικονόμηση 43,8 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2026 από περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. «Δεν είναι και λίγοι εννέα μήνες» στο Μέγαρο Ματινιόν, επέμεινε χθες.
Και είναι σαφές πως συνέκρινε τον εαυτό του με τον προκάτοχό του Μισέλ Μπαρνιέ, που έμεινε στην πρωθυπουργία μόλις τρεις μήνες και όχι τους τριάντα τέσσερις μήνες που μένει κατά μέσο όρο ένας πρωθυπουργός στη θέση του επί 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας. Οσοι περίμεναν κάποιας μορφής αυτοκριτική απογοητεύτηκαν. Όλες τις ευθύνες για το γεγονός ότι η αστάθεια στη Γαλλία θα γίνει από σήμερα ακόμα μεγαλύτερη, με ό,τι αυτό σημαίνει πολιτικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά, τη στιγμή που οι επενδυτές έχουν σπρώξει το κόστος δανεισμού της χώρας στις υψηλότερες θέσεις της ευρωζώνης, ο Μπαϊρού τις έριξε στα κόμματα, που βρίσκονται «σε ανοιχτό εμφύλιο» στην Εθνοσυνέλευση εδώ και τρία χρόνια, από τότε που επανεξελέγη πρόεδρος ο Εμανουέλ Μακρόν, και τώρα «θα ενωθούν για να ρίξουν την κυβέρνηση».
Γιατί έβαλε εξαρχής ο Μπαϊρού αυτό που η «Le Monde» χαρακτηρίζει (επιεικώς…) ένα «τρελό στοίχημα»; Γιατί, από τη στιγμή που το έβαλε, δεν έκανε ό,τι μπορούσε για να το κερδίσει; Να σηκώσει, για παράδειγμα, το τηλέφωνο και να καλέσει τον επικεφαλής των Σοσιαλιστών Ολιβιέ Φορ, κάτι που δεν έπραξε, σύμφωνα με τις πληροφορίες, όλο το καλοκαίρι – οι δυο τους συναντήθηκαν απλώς την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο των τελικών πρωθυπουργικών διαβουλεύσεων. Είναι ερωτήματα που μένει να απαντηθούν – όπως και το ερώτημα πώς και γιατί θεώρησε εξαρχής ο Μακρόν καλή την ιδέα του να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές το βράδυ των ευρωεκλογών, τον Ιούνιο του 2024. Εν αναμονή, ας δούμε τα σενάρια για τη συνέχεια.
Το συνταρακτικό απρόοπτο
Τόσο οι Σοσιαλιστές όσο και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο να δώσουν σήμερα ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Ο Μπαϊρού δεν αναμένεται καν να λάβει όλες τις ψήφους της κυβερνητικής συμμαχίας: ο Λοράν Βοκιέ, o επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ρεπουμπλικανών, κάλεσε τους βουλευτές τους να ψηφίσουν κατά συνείδηση, παρότι ο υπουργός Εσωτερικών και αρχηγός του κόμματος Μπρουνό Ρεταγιό τούς κάλεσε να στηρίξουν τον Μπαϊρού. Η ζωή είναι, ωστόσο, γεμάτη ανατροπές και μια τέτοια θα μπορούσε να προσφέρει στον γάλλο πρωθυπουργό μια ευκαιρία και λίγο χρόνο ακόμα.
Ένας νέος πρωθυπουργός
Το πιθανότερο, όμως, είναι η κυβέρνηση να μην πάρει ψήφο εμπιστοσύνης και ο Μπαϊρού να υποβάλει αναγκαστικά παραίτηση. Οπότε ο γάλλος πρόεδρος θα βρεθεί σε αναζήτηση νέου πρωθυπουργού, του πέμπτου κατά σειρά από την αρχή της δεύτερης θητείας του. Λένε πως αυτή τη φορά σκέφτεται να διορίσει έναν Σοσιαλιστή, εγκαινιάζοντας την πρώτη πολιτική «συγκατοίκηση» εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες. Λένε πως θα μπορούσε να διορίσει πρωθυπουργό τον επικεφαλής των Σοσιαλιστών Ολιβιέ Φορ, ο τελευταίος δηλώνει άλλωστε έτοιμος και ο Βοκιέ είπε τις προάλλες πως οι Ρεπουμπλικανοί δεν θα απέρριπταν αυτόματα ούτε μια κυβέρνηση Σοσιαλιστών ούτε μια κυβέρνηση της Εθνικής Συσπείρωσης (…), ο ίδιος αποκλείει όμως το ενδεχόμενο να στηρίξει ένα αριστερό κυβερνητικό πρόγραμμα και ο Φορ έχει πει πως θέλει μια «αριστερή κυβέρνηση».
Πρόωρες εκλογές 2.0
Είναι αυτό για το οποίο πιέζει η Μαρίν Λεπέν: διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και νέες πρόωρες εκλογές. Θεωρητικά, γίνεται, έχει περάσει περισσότερο από ένας χρόνος. Ο Μακρόν, ωστόσο, έχει δηλώσει επανειλημμένως πως θέλει να αποφύγει το σενάριο αυτό πάση θυσία. Η Λεπέν, πάλι, ονειρεύεται – λέει – να θέσει ξανά υποψηφιότητα για βουλευτής, κι ας καταδικάστηκε τον Μάρτιο σε πενταετή στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, για διασπάθιση ευρωπαϊκών κεφαλαίων, ώστε να απορριφθεί η υποψηφιότητά της και να προσφύγει αρχικά σε διοικητικό δικαστήριο και κατόπιν στο Συνταγματικό Δικαστήριο – να επισπευστεί, δηλαδή, η έφεσή της, που κανονικά πρόκειται να κριθεί το καλοκαίρι του 2026. Γίνεται; Δύσκολο αλλά κανείς δεν ξέρει.
Και ένα σενάριο ακόμα: αυτό που προκρίνει ο επικεφαλής της Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν-Λικ Μελανσόν. Οι βουλευτές του ετοιμάζονται ήδη να καταθέσουν πρόταση καθαίρεσης του Μακρόν, ζητώντας νέες προεδρικές εκλογές, πολύ πριν από την ώρα τους, το 2027. Φιλοδοξούν να στηριχτούν πάνω στην κοινωνική οργή, πρώτα την Τετάρτη με το κίνημα «Μπλοκάρουμε τα πάντα», κατόπιν με τις απεργίες που έχουν προκηρύξει τα συνδικάτα για τις 18 Σεπτεμβρίου, ώστε να επισπεύσουν τις εξελίξεις. Χωρίς πιθανότητες επιτυχίας. Εκτός συνταρακτικού απροόπτου, φυσικά.
