2023 – έτος Μεσογείου: νέο τοπίο σχέσεων;

Το 2023 θα είναι έτος (και) της Μεσογείου. Επέκταση χωρικών υδάτων από την Ελλάδα. Ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Ισπανία (τον Ιούλιο) με τη Μεσόγειο στο πρόγραμμα δράσης και άλλες διαφαινόμενες εξελίξεις (Λιβύη, μεταναστευτικό, εκλογές, κ.λπ.). Και σε μια κλειστή συζήτηση πρόσφατα στο Λονδίνο για τις γεωπολιτικές προκλήσεις σε Ευρώπη και Αν. Μεσόγειο το 2023 κατέγραψα δύο παραδοχές. Πρώτoν, η Αν. Μεσόγειος βρίσκεται σε συγκρουσιακή χημεία γιατί όλες (ή σχεδόν όλες) οι χώρες της περιοχής… παρανομούν, άλλες σε μικρό βαθμό, άλλες σε μεγάλο και βάναυσο. Η μονομερής οριοθέτηση της Αιγύπτου επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Λιβύη και Τουρκία παρανομούν βάναυσα καθώς προχώρησαν σε οριοθέτηση (τουρκολιβυκό μνημόνιο) που αγνοεί πλήρως τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ παραβιάζει τα δικαιώματα τρίτης χώρας (Ελλάδα). Αλλά και η Αίγυπτος με τη μονομερή της οριοθέτηση – που διεμβολίζει (ελαφρώς) το τουρκολιβυκό μνημόνιο – επίσης παρανομεί. Καθώς σύμφωνα με τη Σύμβαση δεν υπάρχει έγκυρη μονομερής οριοθέτηση. Η οριοθέτηση με χώρες «έναντι ή προσκείμενες ακτές» πραγματοποιείται «κατόπιν συμφωνίας στη βάση διαπραγματεύσεων» που θα πρέπει να οδηγούν σε «δίκαιη λύση». Από την άποψη αυτή και η Ελλάδα, ενώ ακολούθησε πιστά το διεθνές δίκαιο/Σύμβαση στις οριοθετήσεις με Ιταλία, Αίγυπτο, (Αλβανία), εκτρέπεται ολίγον όταν επιχειρεί μεμονωμένη οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ με βάση τον νόμο 4001/11. Η ενδεδειγμένη προσέγγιση είναι οι «έναντι» και «προσκείμενες» χώρες να καθίσουν στο τραπέζι και να επιδιώξουν συμφωνία ή να προσφύγουν στη διεθνή Δικαιοσύνη. Μια μικρή παρανομία δεν ακυρώνει νομικώς μια μεγαλύτερη (άλλο εάν η αιγυπτιακή οριοθέτηση αλλάζει τα δεδομένα υπέρ ημών επί του θαλάσσιου πεδίου και δημιουργεί δυναμική για συνολική διευθέτηση) .