Eνα χαμένο μουσικό σύμπαν

Στα 12 CD και τον τόμο «Μουσικός θησαυρός της Κω», που κυκλοφορούν από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, περιλαμβάνεται ένα άγνωστο, εν πολλοίς χαμένο σύμπαν. Η δημοτική μουσική της Υπαίθρου (σε αντίστιξη προς την Αστική), όπου κυριαρχεί η φωνητική εκφορά, μονωδιακή και συχνά σολιστική. Γυναίκες και άντρες του νησιού, τους οποίους κατέγραψε ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής για τη συγκεκριμένη ηχογράφηση, από το 1964 έως το 1968 στο ερασιτεχνικό γερμανικό μαγνητόφωνό του (Grundig TK 23). Είναι οι φωνές που μεταφέρουν τον τοπικό πολιτισμό μέσα από τους σκοπούς του γάμου, τα μοιρολόγια, τα κάλαντα και τα σατυρικά άσματα. Και έχει ξεχωριστή σημασία τόσο ο τόπος στον οποίο γίνεται η ηχογράφηση – η Κως, που επικοινωνεί έως την Καταστροφή του 1922 με τον ελληνισμό της μικρασιατικής ακτής – όσο και ο χρόνος, όπως εξηγεί στα «Προλεγόμενά» του ο Μ. Χατζηγιακουμής: «Η συγκεκριμένη δεκαετία ήταν για την Κω (όπως και για ολόκληρη τη Δωδεκάνησο) μια ιστορικά «παραδοσιακή» ακόμη εποχή. Η έως πρόσφατα τότε μακραίωνη ξενική κατάκτηση (Οθωμανική ως το 1912 και Ιταλική στη συνέχεια ως το 1943), επιπλέον η μεγάλη, και δυσπρόσιτη, απόσταση από το εθνικό κέντρο μετά την Ενσωμάτωση (1948) κράτησε τον τοπικό προφορικό πολιτισμό εξαιρετικά ζωντανό, αυθεντικό, και αναλλοίωτο».