Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Είναι από τους λίγους μουσικούς που μπορεί να το υποστηρίξει (αν και η ιδιότητα εδώ, έτσι στεγνά διατυπωμένη, πιθανότατα δεν καλύπτει το εύρος αναφορών): να επιστρέψει στις πηγές των δημιουργιών και να ανακαλύψει το αόρατο δίκτυο ανάμεσα σε διαφορετικές τέχνες. Με την ελευθεριότητα που επιτρέπει η τζαζ. Ο Σάκης Παπαδημητρίου κινείται παράλληλα με τη μουσική επικαιρότητα στον δικό του εσωτερικό κόσμο - κάτι που αποδεικνύεται κάθε φορά με την έκδοση ενός βιβλίου για τις δύο τέχνες που συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη συναισθηματική αγωγή του. Ο τίτλος λοιπόν του θεσσαλονικιώτικου εκδοτικού οίκου «Σαιξπηρικόν» μιλάει από μόνος του: «Η τζαζ της λογοτεχνίας», στη σειρά «Aλλοι ήχοι».
Είναι ένα βιβλίο όπου ο «Λύκος της στέπας» του Χέρμαν Χέσε συναντάει στη διαδρομή τον Λουίς Ραθιονέρο του «Underground» (εκδ. Οδυσσέας, 1980) - «ο Hesse ανανεώνει ένα βασικό ερώτημα που είχε θέσει ο Ντοστογέφσκι και αργότερα ο Νίτσε, δηλαδή την ανάγκη μιας νέας ηθικής» -, το συγκρότημα Steppenwolf και, φυσικά, την τζαζ. «(Ο λύκος της στέπας) Τριγυρνάει στους δρόμους ανικανοποίητος» γράφει ο Σ. Παπαδημητρίου. «Oλα τού φταίνε. Τον καλύπτει η απόφαση ότι "η μοναξιά είναι ανεξαρτησία". Προφανώς όμως κάτι του λείπει, κάπου θα πρέπει να υπάρχει μια άλλη πλευρά της ζωής που δεν γνώρισε. Τότε, ένα βράδυ, ακούει την τζαζ, δηλαδή ό,τι ονόμαζαν τζαζ στη δεκαετία του '20, ιδίως στην Ευρώπη. Είναι φανερό ότι του προκαλεί μεγάλη εντύπωση, τον βάζει σε σκέψεις, αλλά δεν μπορεί να την αξιολογήσει πλήρως...».
ΣΑΡΤΡ ΚΑΙ ΤΣΑΡΛΙ ΠΑΡΚΕΡ. Στα επόμενα κεφάλαια ο αναγνώστης θα σταθεί μπροστά σε διαφορετικά περάσματα της ίδιας ορμητικής ροής: σημειώσεις στο περιθώριο από την παγκόσμια λογοτεχνία, «συνάψεις» ανάμεσα στη μουσική και το μυθιστόρημα, επικοινωνία ανάμεσα σε ξένους και έλληνες συγγραφείς, ιδιοσυγκρασιακές αναγνώσεις ενός επίμονου μελετητή. Θα διαβάσει, για παράδειγμα, για τη σχέση του σαρτρικού υπαρξισμού με την τζαζ (εδώ και η επισήμανση για την εμμονή του Σαρτρ με το κομμάτι «Some of these days»). Για την αφηγηματική τεχνική του Μάλκολμ Λόουρι («Κάτω από το ηφαίστειο»), όπου οι αναδρομές στο παρελθόν, οι παραλλαγές και οι λογοτεχνικές μικροδομές θυμίζουν τα ριφ της τζαζ. Σε μία από τις υποσημειώσεις του κεφαλαίου, άλλωστε, χωράει και η αναφορά του Κωστή Παπαγιώργη («Περί μέθης») στον «κύριο Τζόφρεϊ Φέρμιν», τη «μεγαλύτερη μορφή μεθυσμένου μέσα στη δυτική λογοτεχνία».
Το τέταρτο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Παίζοντας κυνηγητό και κουτσό με τον Χούλιο Κορτάσαρ», αλλά ξεκινάει με τον Τσάρλι Πάρκερ. Πού συναντιούνται οι δυο τους; Στη νουβέλα του πρώτου «Ο κυνηγός», όπου ο αυτοεξόριστος στο Παρίσι συγγραφέας κρατάει τον ρόλο του κριτικού της τζαζ που συγκεντρώνει υλικό για τον σαξοφωνίστα. «Για τον Κορτάσαρ ο Πάρκερ δεν είναι ένα θύμα, δεν είναι ένας κυνηγημένος, όπως τον θεωρεί όλος ο κόσμος... Ο Πάρκερ κυνηγά αντί να κυνηγιέται και όλα όσα τού συμβαίνουν στη ζωή είναι ατυχίες του κυνηγού κι όχι του ζώου που το καταδιώκουν» γράφει ο Σ. Παπαδημητρίου. Παρακάτω εξηγεί γιατί δεν ήταν τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου μουσικού: «εμφανές το κοινό σημείο, η συνδετική πρώτη ύλη: η υπαρξιακή, εξοντωτική και ακατάβλητη ανησυχία του ανθρώπου. Να σπάσει "η κρούστα της συνήθειας... σε χιλιάδες κομμάτια"».
Σειρά έχουν - εκτός άλλων - ο Μπορίς Βιάν, ο E.E. Cummings (η ποίηση του οποίου εμπνέει τον Ελβετό Jürg Solothurnmann στο CD «A Deeper Season Than Reason (Alive) According to E.E. Cummings», Unit Records), οι «Υποχθόνιοι» του Τζακ Κέρουακ, ο ζωγράφος και τρομπετίστας Ted Joans, o Τσαρλς Μίνγκους, οι «Νάνοι του θανάτου» του Τζόναθαν Κόου, «Το μελαγχολικό κομμάτι της Δυτικής Ακτής» του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ.
Αν η εντύπωση που δίνουμε με το σημείωμα είναι ότι πρόκειται για μια καλοβαλμένη παρουσίαση ιστορικών στοιχείων γύρω από μεγάλους σταθμούς της τέχνης, η εντύπωση είναι λάθος. Ο Σάκης Παπαδημητρίου ενσωματώνει τις προσωπικές εμπειρίες του στη γνώση, διασκεδάζει με τα «ψιλά γράμματα» της μουσικής δημιουργίας, επιφυλάσσει κριτικές επισημάνσεις ακόμη και για ιερά τέρατα ή σπουδαίους τίτλους. Ενα συναρπαστικό βιβλίο με αιτία.
