Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Η γεωγραφική θέση του Πόρου, όπως και η περιοχή της Τροιζηνίας, έθεταν πάντοτε μια δυσκολία για να τις κατατάξει κανείς διοικητικά με ευκολία. Ανάμεσα στην Πελοπόννησο και στον Σαρωνικό αποτελούν ένα κρίσιμο μεταίχμιο, ιστορικό και γεωγραφικό, η πορεία του οποίου στον χρόνο παρουσιάζει ασυνέχειες. Το δεύτερο βιβλίο του Σπ. Πλουμίδη που παρουσιάζουμε είναι μια συναρπαστική τοπική ιστορία, που εντάσσεται στη γενική. Δεν αποτελεί απλώς μικροϊστορία, αλλά μια κρίσιμη ψηφίδα στο σύνθετο μωσαϊκό συγκρότησης της νεότερης Ελλάδας.
Ο συγγραφέας καταπιάνεται με την ιστορία αυτού του μικροσκοπικού τόπου των 31 τ. χλμ., με τις 1.200 κατοικίες στις αρχές του 19ου αιώνα και τις 15-18 εκκλησίες, το ωραίο κλίμα σε αντίθεση με την αποπνικτική ατμόσφαιρα της απέναντι όχθη και το ιδανικό λιμάνι για την ελλιμένιση μεγάλου στόλου. Παρότι ο τίτλος της έρευνάς του αφορά τα έτη 1821-1831 ο Πλουμίδης καταπιάνεται με την ιστορία από την αρχαιότητα και προχωρά στη νεότερη, μέσα από την έρευνα του αρχείου της εμβληματικότερης ίσως οικογένειας αγωνιστών της περιοχής: των Δουζιναίων και, συγκεκριμένα, του Κωνσταντίνου Δουζίνα.
Κυρίαρχα ιστορικά χαρακτηριστικά, ο φόρος σε άνδρες για την επάνδρωση του οθωμανικού στόλου των «μελλάχηδων» ή «γκεμιτζήδων», οι λεπτές ισορροπίες ανάμεσα σε ντόπιους και στους οθωμανούς κατακτητές, οι οποίες διαφέρουν από εκείνες που συναντάμε σε Πελοπόννησο και Ρούμελη αφού η θάλασσα καθιστά το ανθρώπινο δυναμικό πιο πολύτιμο.
Η παροχή μιας σχετικής αυτονομίας στα νησιά με τη ναυτική παράδοση στις αρχές του 19ου αιώνα είναι η αφετηρία που προστίθεται σε εκείνη τη μακρά και συχνά απρόβλεπτη αλυσίδα γεγονότων και συγκυριών που οδήγησαν στην Ελληνική Επανάσταση. Το 1802, όπως επισημαίνεται, η Υδρα «απεκατέστη πρωτεύουσα διοικήσεως Αιγίνης, Πετζών και Πόρου υπό τον Βούλγαρην, και έτυχε τιμή μεγάλης ηγεμονίας». Ο διορισμός του Γεωργίου Βούλγαρη έφερε μια περίοδο ευημερίας αφού καταπολέμησε την πειρατεία και έφερε την τάξη και την ασφάλεια στο νησί. Ο διάσημος ιρλανδός περιηγητής Ντόντουελ περιέγραψε τους Ποριώτες ως «ευκατάστατους και φιλόπονους εμπόρους αλλά φοβερά αγενείς, αλαζόνες και αφιλόξενους…», καθώς είχαν «το δικαίωμα να οπλοφορούν και να φέρουν χρωματιστές βράκες». Η έκρηξη της ελληνόκτητης ναυτιλίας στα μέσα του 18ου αιώνα συμπαρασύρει και τον Πόρο και στέκεται διακριτικά δίπλα στα τρία νησιά Υδρα, Σπέτσες και Ψαρά που βρίσκονται στην αιχμή της ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας. Η σημαντική θέση του Πόρου επιβεβαιώνεται αφού αποτελεί και ένα από τα πρώτα σημεία πραγματικής κυριαρχίας του νέου ελληνικού κράτους, πάνω στο οποίο διαδραματίζονται και συμπυκνώνονται όλα τα πρώτα κρίσιμα επεισόδια των πρώτων χρόνων της ζωής του. Από εδώ περνούν και η ελπίδα της εγκατάστασης της νέας κυβέρνησης - ο Καποδίστριας με τα σημαντικά έργα που άφησε στο νησί -, ξένες δυνάμεις και εμφύλιες αντιπαραθέσεις.
Το βιβλίο του Πλουμίδη διαβάζεται ως βασικό κομμάτι του 1821, της εξέλιξης και της συνέχειάς του. Η ιστορία του Πόρου είναι μια μικρογραφία της νεότερης ιστορίας που αποδίδεται εξαιρετικά. Συν τοις άλλοις, είναι μια αναγνωστική ευχάριστη έκπληξη.
Σπυρίδων Πλουμίδης
Ο ήχος των εν Υδρα - ο Πόρος κατά την Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1831)
Εκδ. Παπαδήμα, σελ. 192
Τιμή 13 ευρώ
