Εφταιγε η κυβέρνηση για τη διάδοση του κορωνοϊού, για τη λάθος εκτίμηση ως προς τη διάδοσή του, που έφερε την ανάγκη για δραστικά μέτρα με σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο και, βέβαια, το λοκντάουν; Καταρχήν, έφταιγε – διότι όταν πάει κάτι στραβά στον δημόσιο χώρο, η πρώτη ευθύνη ανήκει σε εκείνους που κυβερνούν. Και έφταιγε σαφώς για την εκθετική αύξηση στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που είχε επισημάνει (όχι εκ των υστέρων) και ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να ειπωθεί ότι η κυβέρνηση δεν βοηθήθηκε ούτε από τα πολιτικά κόμματα ούτε από την αυτοδιοίκηση αλλά ούτε κι από την κοινωνία. Τα κόμματα στήριξαν, σε μεγάλο βαθμό, την ύπαρξή τους στην προσπάθεια να κεφαλαιοποιήσουν προς όφελός τους την υγειονομική κρίση. Η αυτοδιοίκηση θεωρούσε ότι ήταν σημαντικότερο να κολακεύει τοπικές ιδιαιτερότητες αντί να στηρίζει περιοριστικά μέτρα – κι είναι ενδεικτικό πώς αντιμετώπισε η αυτοδιοίκηση στη Θεσσαλονίκη την τελετή του πολιούχου Αγίου Δημητρίου αλλά και τον συνωστισμό στη νεανική διασκέδαση. Οσο για την ελληνική κοινωνία, μέχρι οι περισσότεροι να φοβηθούν, παρίσταναν ότι η πανδημία δεν τους αφορά.

Και τα κόμματα, και η αυτοδιοίκηση και η κοινωνία προσαρμόστηκαν στις εξελίξεις, αλλά δεν άλλαξαν. Κι αυτό πρέπει να το έχει υπόψη της η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα, όσο η ζωή μας καθορίζεται από την πανδημία. Διότι αυτή χαράζει πολιτική, συχνά σε βάρος της δημοτικότητάς της.