Φοίνικες, ο πολιτισμός του εμπορίου

Για την αρχαία Φοινίκη, δηλαδή τη στενή παράκτια λωρίδα που απλώνεται από το Βόρειο Ισραήλ, διέρχεται τον Λίβανο και φτάνει ως τη Νότια Συρία, στριμωγμένη ανάμεσα στη Μεσόγειο – στα δυτικά – και τη μεγαλοπρεπή οροσειρά του Λιβάνου – στα ανατολικά – αποσπασματικές πληροφορίες διαθέτουμε από Ελληνες, Αιγύπτιους και Ισραηλίτες. Αυτές παρουσιάζουν την οπτική τους, που μάλλον δημιουργεί ερωτήματα κάνοντας λόγο για «άλλους» παρά βοηθάει να σχηματιστεί αδρή εικόνα ενός πολιτισμού. Μία από αυτές τις πληροφορίες είναι ότι οι Φοίνικες πρώτοι ανακάλυψαν την αλφαβητική γραφή περί το 1800 π.Χ. και έκαναν χρήση του αλφαβήτου τους από το 1100 π.Χ. και μετά. Από αυτή τη γραπτή παράδοση, πέρα από μικρό αριθμό αναθηματικών και ιερών επιγραφών, ελάχιστα στοιχεία της μυθολογίας, ιστορίας,  πολιτικής δομής και κοινωνικής ζωής των Φοινίκων μπορούν να αντληθούν. Ωστόσο, από εγχώρια δείγματα κεραμικής και σπαράγματα εγγράφων σε Αίγυπτο και Μεσοποταμία, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η γραφή βελτίωσε τις εμπορικές σχέσεις της Φοινίκης με τους γείτονές της και, στη συνέχεια, με τον κόσμο της Ιωνίας και της Ελλάδας. Εξάλλου, το όνομα Φοίνικες χρησιμοποιείται στις διαθέσιμες πηγές σχεδόν αποκλειστικά για να δηλώσει ανθρώπους (και όχι εθνότητα) της Συροπαλαιστίνης, που ταξίδευαν μεταφέροντας αγαθά μακριά από την πατρίδα τους. Επιπλέον, στην Παλαιά Διαθήκη, οι κάτοικοι της μεγάλης περιοχής δυτικά του Ιορδάνη ποταμού ονομάζονται «Χαναναίοι», συνώνυμο του «εμπόρου». Και οι Φοίνικες δεν υπήρξαν άλλο από έμποροι.