«Βαθείς τής γλώσσης μύσται»

O Σύνδεσμος των Αποφοίτων της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής – οι αποκαλούμενοι Μεγαλοσχολίτες – είχε την πρωτοβουλία, τον Ιούνιο του 2019, να παρουσιάσει σε ένα λεύκωμα το «Πάνθεον» δεκαεπτά προσωπικοτήτων, οι προσωπογραφίες των οποίων κοσμούν τα γραφεία του στην Αθήνα, κειμήλια της φυσιογνωμίας και αποδείξεις της δυναμικής της Σχολής, που διασώθηκαν κατά τα Σεπτεμβριανά, περιήλθαν στην κατοχή του Συνδέσμου και έχουν συντηρηθεί. Το έργο ανέλαβε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Σταύρος Ανεστίδης, υποδιευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, επικουρούμενος από στελέχη του Κέντρου και εξωτερικούς συνεργάτες. Τη σημασία του έργου υπογράμμισε με συγχαρητήρια επιστολή του ο Οικουμενικός Πατριάρχης ως «προβολήν της προσφοράς της ιστορικής Σχολής είς την παιδείαν και τον πολιτισμόν». Και ο καθηγητής Πασχάλης Κιτρομηλίδης στο εισαγωγικό κείμενό του, αναδημοσίευση από το Δελτίο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (2017), συνοψίζει την επί 560 και πλέον χρόνια ιστορία της Σχολής ως εξής: «Η Ιστορία της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής αναπαριστά τον διάλογο και την αντιπαράθεση των γενεών, την διαλεκτική της συνέχειας και της ρήξης, την εναλλαγή της παράδοσης και της ανανέωσης, το δράμα με μια λέξη της παιδείας του γένους. Δράμα, αλλά όχι τραγωδία… Πρόκειται για δράμα που συνθέτουν ζωντανά ανθρώπινα πάθη, τα πάθη μιας ζώσης κοινωνίας που κατορθώνει διά της παιδείας ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς να ανανεώνεται και να επιβιώνει… Το τελικό αποτέλεσμα που προκύπτει από την αναμέτρηση με τις δοκιμασίες του χρόνου και την πονηρία της Ιστορίας μπορεί να σταθμιστεί με γνώμονα την ποιότητα των ανθρώπινων αποτελεσμάτων… που εξακολουθούν να δικαιώνουν την παιδεία και την λογιοσύνη που συνδέθηκαν με την λειτουργία της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής».