Η κοινή γνώμη, η πολιτική άποψη και οι φιλοδοξίες των Αγγλων

Το 1801 ο Οθωμανός Σουλτάνος παραχώρησε με φιρμάνι στον Ελγίνο το δικαίωμα να αποσπάσει μάρμαρα από τον Παρθενώνα. Μέσα σε ένα χρόνο από την έκδοση της άδειας άρχισαν να φτάνουν με πλοία στη Βρετανία τα «ελληνικά μάρμαρα». Οι αποστολές αυτές διήρκεσαν ανελλιπώς μια ολόκληρη δεκαετία και ήταν κυρίως οργανωμένες από τη σύζυγο του Ελγίνου. Εδώ να τονίσουμε ότι ο ηγετικός ρόλος της Mary Elgin στην καταλήστευση της τότε υπό κατοχήν πόλης των Αθηνών δεν έχει υπογραμμιστεί αρκούντως. Βέβαια, αυτή η παράβλεψη στις ελληνοβρετανικές σχέσεις δεν είναι η μόνη που έλαβε χώρα στο αφήγημα της μάχης προς την εθνική αλλά και πολιτιστική ανεξαρτησία της Ελλάδας. Κράτη όπως η Βρετανία και η Γαλλία είχαν ήδη προεξαγγείλει τις ιμπεριαλιστικές βλέψεις τους πάνω στην τέχνη και την (γηγενή) αρχαιολογία και αυτοπροσδιορίζονταν με βάση το τι ευρήματα μπορούσαν να συλλέξουν και να κατέχουν, μετονομάζοντας αυτή τη διαδικασία σε «προστασία» των ευρημάτων. Ηταν κυρίως η βρετανική φιλοδοξία για τέτοιες «συλλογές» που δυνάμωνε συνεχώς, γεμάτη αυτοπεποίθηση σε σημείο επίδειξης. Το Βρετανικό Μουσείο άνοιξε το 1753 και το Λούβρο ακολούθησε μόλις λίγες δεκαετίες αργότερα (1993). Η Γαλλία και η Βρετανία χαρτογράφησαν τις περιοχές επικρατείας τους φτιάχνοντας μουσεία στα οποία εξέθεταν τόσο τη στρατιωτική όσο και την πολιτιστική τους ηγεμονία. Η Ελλάδα του 1800 ήταν και για τις δύο αυτές δυνάμεις ένας χώρος ανακαλύψεων και εκμετάλλευσης στον χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και εγγύς Ανατολίας. Ηταν πάμπολλοι οι βρετανοί πολιτικοί και λόγιοι αλλά και οι Γάλλοι, που εκμεταλλεύτηκαν τις πάλλουσες φαντασιώσεις που τροφοδοτούσε ο Οριενταλισμός. Παράλληλα, τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Βρετανίας, των γειτόνων της και γενικότερα των συνομιλητών τους, ανταγωνίζονταν για τον ιδεολογικό έλεγχο του τι σημαίνουν τα ευρήματα της αρχαιότητας. O Edward Said είχε υποδείξει στο πρόσωπο της Γαλλίας και Βρετανίας τους δύο κύριους φορείς του κυρίαρχου ιδεολογικού λόγου του Ευρωπαϊκού Οριενταλισμού.