Σκηνή πρώτη. Ο πρίγκιπας Γεώργιος γίνεται δεκτός με επευφημίες στην Ηπειρο και θεμελιώνει ένα μελλοντικό παλάτι στο Αργυρόκαστρο. Σκηνή δεύτερη. Σε πρώτο πλάνο οι καταστροφές που έχει προκαλέσει η αποχώρηση των Βουλγάρων από τη Θεσσαλονίκη, τις Σέρρες, το Σιδηρόκαστρο, αλλά και ο Ελληνικός Στρατός που περνάει τον Στρυμόνα. Σκηνή τρίτη. Στρατιώτες πληγωμένοι που περιθάλπονται σε νοσοκομεία κοντά στα πεδία της μάχης.

Εικόνες από δύο ταινίες που είχε παραγγείλει η ελληνική κυβέρνηση για να ενισχύσει τη θέση της στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις σχετικά με τον διακανονισμό των εδαφών στο πλαίσιο του Β’ Βαλκανικού Πολέμου.

Καρέ που είχαν χωρέσει σε έξι μπομπίνες χρωματισμένου φιλμ νιτράτ  και έφτασαν στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ ως ανώνυμη δωρεά για να καταλήξουν στο Κινηματογραφικό και Τηλεοπτικό Αρχείο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες που διέθετε τις κατάλληλες συνθήκες για τη φύλαξη ταινιών. Κι αυτό διότι ο συγκεκριμένος τύπος αποτελεί το πρώτο διαφανές εύκαμπτο φιλμ, το οποίο ήταν εξαιρετικά εύφλεκτο και ύστερα από μερικές δεκαετίες μετατρέπεται σε σκόνη. Το υλικό αυτό – δύο ταινίες διάρκειας 62 και 10 λεπτών υπό τους τίτλους «With the Greeks in the Firing Line» (Με τους Ελληνες στη γραμμή του πυρός) και «The Triumphal March of the Greeks» (Η θριαμβική πορεία των Ελλήνων) – είχε βυθιστεί στη λήθη του χρόνου και η τυχαία επανανακάλυψή του έρχεται να ανατρέψει τα δεδομένα στην ιστορία του κινηματογράφου μεταθέτοντας τις απαρχές του πολεμικού ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στους Βαλκανικούς Πολέμους και όχι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο όπως θεωρούνταν ώς τώρα. «Είναι ενδιαφέρον ότι βλέπουμε στην οθόνη τούς εκατοντάδες εκατοντάδων στρατιωτών που έπεσαν στο πεδίο της μάχης και ώς τώρα ήταν αφανείς. Παρακολουθούμε τους απλούς μαχητές, τις πληγές τους κι όχι μόνο τους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς που καταγράφονται στην Ιστορία» λέει από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η δρ Συγκριτικής Φιλολογίας και Κινηματογραφικών Σπουδών  Βασιλική Τσιτσοπούλου, η οποία μελέτησε τις ταινίες και θα σχολιάσει τη μία εκ των δύο – το «With the Greeks in the Firing Line» – στην πρώτη της προβολή στην Ελλάδα, που θα πραγματοποιηθεί στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη στις 5 Φεβρουαρίου.

Οι ταινίες αυτές ήταν κινηματογραφικά επίκαιρα – παραγγελίες της ελληνικής κυβέρνησης σε γερμανική εταιρεία παραγωγής, την Εxpress Film στο Φράιμπουργκ. Η διανομή του «With the Greeks in the Firing Line» έγινε από την Αυστραλία έως την Αλάσκα, σε ορισμένες περιπτώσεις χωρίς την αναφορά των Ελλήνων στον τίτλο, και η επιτυχία της ήταν μεγάλη αν κρίνει κάποιος από τα δημοσιεύματα της εποχής, αφού δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τις εισπράξεις. «Η εκμετάλλευση του πολέμου για ψυχαγωγικούς σκοπούς ίσχυε από τότε. Μπορεί να μας παραξενεύει το παγκόσμιο σχεδόν ενδιαφέρον για πολέμους που σήμερα μοιάζουν επαρχιακοί. Τότε όμως θεωρούνταν διεθνείς διότι είχαν ενοχλήσει τη διεθνή τάξη που παρέπεε» διευκρινίζει η Βασιλική Τσιτσοπούλου.

ΑΥΘΕΝΤΙΚΕΣ ΣΚΗΝΕΣ. Για ποιον λόγο όμως αυτές οι ελληνικού ενδιαφέροντος ταινίες, που γυρίστηκαν το καλοκαίρι του 1913, είναι οι πρώτες που περιέχουν αυθεντικές πολεμικές σκηνές; «Είναι γεγονός ότι ώς τη στιγμή αυτή οι πολεμικές ταινίες περιελάμβαναν αναπαραστάσεις από σκηνές μαχών και τα επίκαιρα ήταν σε μεγάλο ποσοστό προϊόντα φαντασίας. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι δεν ήταν μακρινοί, αποικιακοί και τεχνικά μπορούσαν να κινηματογραφηθούν παρά το γεγονός ότι γενικά δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία η κινηματογράφηση με τα μέσα της εποχής, με κάμερες που ζύγιζαν δεκάδες κιλά επ’ ώμου. Υπάρχουν όμως πολλές σκηνές δίπλα στα πεδία των μαχών» εξηγεί για τις συγκεκριμένες ταινίες, που θεωρούνται εξαιρετικά σπάνιες καθώς μόλις το 20% της κινηματογραφικής παραγωγής πριν από το 1930 έχει φτάσει ώς τις μέρες μας. Η διάσωσή τους εκτιμάται ότι οφείλεται σε δωρητή με ελληνικές ρίζες και το γεγονός ότι δεν είχαν λάβει τη θέση που τους αρμόζει στην Ιστορία του Κινηματογράφου αποδίδεται σε συνδυασμό δύο γεγονότων: στο ότι μέχρι και πριν από δύο δεκαετίες δεν ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη η μελέτη του αρχειακού κινηματογράφου και στο ότι τα τελευταία χρόνια απενοχοποιήθηκε η συζήτηση γύρω από τους Βαλκανικούς Πολέμους, όπως εκτιμά η κ. Τσιτσοπούλου.

Η Ελλάδα, τελικά, πέτυχε τον στόχο της μέσω των ταινιών αυτών; «Οχι, αν κρίνουμε από την έκβαση των διακανονισμών» καταλήγει.