Μοιάζει παράδοξο, αλλά «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα» («L’ Uomo dal Fiore in Bocca», 1922) έγινε το πρώτο θεατρικό έργο που διασκευάστηκε για τη βρετανική τηλεόραση το 1930. Το μονόπρακτο του Λουίτζι Πιραντέλο (Luigi Pirandello, 1867-1936), βασισμένο στη νουβέλα του «Νυχτερινό καφέ» (1918), ανέβηκε για πρώτη φορά στη Ρώμη το 1923.

Μορφή της παγκόσμιας δραματουργίας ο ιταλός νομπελίστας συγγραφέας, ανήκει στους ανανεωτές και πρωτοπόρους του θεάτρου, ενώ στο ενεργητικό του συμπεριλαμβάνονται μυθιστορήματα και διηγήματα. Γιος εύπορης οικογένειας εμπόρων, έδειξε από νωρίς ότι δεν σκόπευε να ακολουθήσει τις δουλειές του πατέρα του. Στράφηκε στις φιλολογικές σπουδές, πρώτα στο Παλέρμο, μετά στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης και τέλος στη Βόννη.

Ο γάμος του, από προξενιό, του έδωσε οικονομική αυτοτέλεια. Εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, άρχισε να γράφει, να μεταφράζει και να δημοσιεύει σε περιοδικό της εποχής. Η οικονομική καταστροφή του πεθερού του και της γυναίκας του, οδήγησε την τελευταία στην παράνοια – που άρχισε να εκδηλώνεται με παθολογική ζήλεια, μέχρι που χρειάστηκε να την κλείσουν σε σανατόριο. Ηταν μία από τις πιο πικρές εμπειρίες της ζωής του.

Το έργο «Εξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» (1923) αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το «θέατρο εν θεάτρω» που ο ίδιος υπηρέτησε, επηρεάζοντας καθοριστικά την ευρωπαϊκή δραματουργία. Ανάμεσα στα πενήντα θεατρικά του έργα περιλαμβάνονται τα «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε», «Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε», «Ερρίκος Δ’». Το 1934 τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας.

Στον «Ανθρωπο με το λουλούδι στο στόμα» ένας άνδρας, λίγο πριν πεθάνει, συναντά και συνομιλεί σε ένα μπαρ με έναν τυχαίο για τα μικρά και μεγάλα της ζωής. Εκείνος βιώνει την εμπειρία της αναμονής του θανάτου και ο άλλος την τρέχουσα καθημερινότητα. Αυτόν τον διάλογο ζωής και θανάτου μετέτρεψε σε μονόλογο η παράσταση στο Altera Pars που συνυπογράφεται από τον Τάσο Ιορδανίδη και τον Αρη Λεμπεσόπουλο. Ο τελευταίος είναι ο ρόλος – τίτλος και «συνομιλεί» με τις μουσικές ενός ακορντεονίστα σε αυτή την τυχαία συνάντηση.

Με έναν εξωστρεφή αλλά συνάμα βαθιά εσωτερικό τρόπο, ο Αρης Λεμπεσόπουλος γίνεται ο «άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα» που στροβιλίζεται από τη δίνη του επερχόμενου θανάτου. Αλλοτε εκρηκτικός και άλλοτε κατευναστικός, ο ηθοποιός ακολουθεί τους ήχους, τις μουσικές, τις μελωδίες, τα τραγούδια, που ίσως να προκαλεί κιόλας, αφήνοντας να ξεχυθεί από μέσα του η αγωνία γι’ αυτό που έρχεται και η θλίψη γι’ αυτό που χάνεται.

Μέσα σε ένα σκηνικό που χωρά παιδικές ζωγραφιές στους τοίχους, ένα τραπέζι με τα προσωπικά αντικείμενα του ήρωα, έναν μικρό καθρέφτη, κινείται ο «άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα». Μπαίνει με δύναμη στη σκηνή, κάνει ποδήλατο – ίσως και τον γύρο του θανάτου -, ανεβαίνει και κατεβαίνει τις σκάλες που βρίσκονται δεξιά και αριστερά, φυσάει τη σφυρίχτρα του, πετάει μπαλόνια, φωνάζει, κλαίει, σιωπά και «συνομιλεί» με τον ακορντεονίστα σαν να μιλάει με τον εαυτό του – αυτό κάνει.

Με ένα αίσθημα πόνου σ’ αυτή την εξαιρετική ερμηνεία του ο Αρης Λεμπεσόπουλος συγκινεί βαθιά και ως ρόλος και ως ηθοποιός, που πάλλεται και εκρήγνυται. Σ’ αυτή την αναμέτρηση ζωής και θανάτου, ευτυχώς κερδίζει το θέατρο.

Ο τρόπος του Διονύση Φωτόπουλου

Τα τελευταία χρόνια ο Διονύσης Φωτόπουλος δεν σκηνογραφεί. «Βαριέμαι» θα σου πει αν τον ρωτήσεις… Αλήθεια; Ποιος ξέρει; Εχοντας πίσω του περίπου μισό αιώνα δημιουργίας και πάνω από τριακόσιες θεατρικές δουλειές, με σκηνικά και κοστούμια, μπορεί και να «βαριέται» και να επιλέγει. Σίγουρα όμως μπορεί να κοιτάζει τα πράγματα από άλλη γωνία, τη δική του. Και αυτό ακριβώς κάνει. Παρατηρεί, κρίνει, σχολιάζει, συζητεί, βλέπει θέατρο, κάνει βόλτες, περνά τα καλοκαίρια στην Επίδαυρο και τους χειμώνες στον Λυκαβηττό.

Αυστηρός, απαιτητικός, δύσκολος αλλά και συναισθηματικός, με τον τρόπο του, ο Διονύσης Φωτόπουλος τα κάνει όλα με τον δικό του τρόπο έτσι κι αλλιώς. Μοναχικός και κοινωνικός μαζί, υπηρέτης και εραστής του ωραίου, δημιουργικός, ευφάνταστος, παράγει τέχνη συνδυάζοντας το χειροποίητο και απλό με το μεγάλο, το καθηλωτικό. Κι έχει καταφέρει να μπλέξει την αλήθεια με τον μύθο, τις ιστορίες με την πραγματικότητα, περιδιαβαίνοντας τη ζωή με τη διάθεση να (την) προκαλεί διαρκώς.

Γεννημένος στην Καλαμάτα, με σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, ο μαθητής του Γιάννη Τσαρούχη κατάφερε με το ταλέντο και κυρίως με το πάθος του για την τέχνη να συναναστραφεί την αφρόκρεμα της καλλιτεχνικής Ελλάδας – και όχι μόνο. Μόραλης, Εγγονόπουλος, Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ελύτης, Μελίνα, Χειμωνάς, Λαμπέτη, Βογιατζής, αλλά και Πέτερ Στάιν, Πίτερ Χολ συγκαταλέγονται ανάμεσα στους φίλους. Πήρε κι έδωσε, κληρονομώντας την εμπειρία και τις γνώσεις του σε νεότερες γενιές σκηνογράφων.

Μέσα από τους τρεις τόμους που έχουν εκδοθεί με το σύνολο του έργου του, τα βιβλία και τις εκθέσεις που έχουν γίνει, ο κόσμος του Διονύση Φωτόπουλου ξεδιπλώνεται απτός και γοητευτικός, γεμάτος εικόνες, χρώματα, σχήματα, σκηνικά και κοστούμια. Ο ίδιος μιλάει λίγο δημοσίως, αποφεύγει τις μεγαλοστομίες, την ίδια στιγμή που το ταπεινό συνυπάρχει μέσα του με το αντίθετό του. Το τελευταίο του δημιούργημα, μια έκδοση για τον φίλο του Νίκο Κούρκουλο με τον τίτλο «Ενας αυθεντικός πολίτης παντός καιρού», θα παρουσιαστεί απόψε στην σκηνή του Εθνικού Θεάτρου που φέρει το όνομα του ηθοποιού.