Η έναρξη και εξέλιξη της γεώτρησης της ExxonMobil στο τεμάχιο 10 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και οι σχεδιασμοί για την υλοποίηση και άλλων επενδύσεων από την αμερικανική εταιρεία στο νησί, με συζητήσεις και για κατασκευή τερματικού, αλλάζουν την εικόνα των ενεργειακών σχεδιασμών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η γεώτρηση της ExxonMobil δεν είναι η πρώτη, ούτε η μοναδική. Ωστόσο η επιθετική κίνηση της Τουρκίας, τον Φεβρουάριο του 2018, εναντίον του γεωτρύπανου της ιταλικής ΕΝΙ, «Saipem 12000», που ερευνούσε στο τεμάχιο 3 και τελικά αναγκάστηκε να αναχωρήσει για το Μαρόκο, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός αισθήματος ανασφάλειας για τις εταιρείες και έδωσε στην Αγκυρα μία πρόσκαιρη υπεροχή, μέσω των απειλών της…

Η τουρκική εμπρηστική ρητορική εντάθηκε το επόμενο διάστημα, ιδιαίτερα παραμονές της έναρξης της αμερικανο-καταριανής γεώτρησης και συνεχίζεται. Με δηλώσεις περί μη αποδοχής τετελεσμένων που μεταφράζονται ως αντίδραση γιατί δεν καθίσταται η Τουρκία συνδιαχειριστής στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων του νησιού, που θα της εξασφαλίσει έναν καθοριστικό ρόλο στους ενεργειακούς σχεδιασμούς.

Οι απειλές που διανθίζονται με τις κινήσεις του «Μπαρμπαρός» και τις ανακοινώσεις περί έναρξης τουρκικών ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο, καλύπτονται – προς το παρόν τουλάχιστον – από τις επανειλημμένες ανακοινώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι: «Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους εντός της ΑΟΖ», αποθαρρύνοντας τις ενέργειες που προκαλούν εντάσεις. Η Τουρκία προκειμένου να κρατήσει ζωντανή την ένταση, προχώρησε μέσω δημοσιεύματος στην εφημερίδα «Αϊντινλίκ», σε διαρροή ότι σχεδιάζει κατασκευή ναυτικής βάσης στα Κατεχόμενα. Η σχετική έκθεση για μία βάση που θα διαθέτει σύστημα ραντάρ, με δυνατότητα να δέχεται φρεγάτες, υποβρύχια και αεροπλανοφόρα, απασχολώντας 400 άτομα προσωπικό του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, κατατέθηκε στην Αγκυρα.

Η συμφωνία Τουρκίας και ψευδοκράτους για την κατασκευή της αναμένεται να υπογραφεί μέσα στο 2019 και στρατιωτικοί παράγοντες δηλώνουν ότι στόχο θα έχει την προστασία των συμφερόντων Τουρκίας και ψευδοκράτους στην περιοχή. Η συγκεκριμένη πληροφορία, άσχετα με το αν θα υλοποιηθεί ή όχι, αποδεικνύει εκ νέου τον στόχο της Τουρκίας να αναδειχθεί – αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση και τα τετελεσμένα της κατοχής – παράγοντας στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου και δη στη μεταφορά των υδρογονανθράκων από τις χώρες της Μέσης Ανατολής στην Ευρώπη, διεκδικώντας τον ρόλο μιας γέφυρας που θα συμβάλλει και στην ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης. Υπό αυτό το πρίσμα ο Ρ. Ερντογάν επιχειρεί με κάθε τρόπο τη διασύνδεση ενέργειας – Κυπριακού.

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ. Σε λύση του Κυπριακού προκειμένου να διευκολυνθούν οι σχεδιασμοί τους και να εκλείψουν οι όποιοι «αστάθμητοι παράγοντες» πιέζουν – σύμφωνα με πληροφορίες – και οι εταιρείες που βλέπουν τα συμφέροντά τους να συναντούν εμπόδια στην πλήρη ανάπτυξή τους. Οι όποιες αντιρρήσεις εκφράζονται -παρασκηνιακά – είναι από το Ισραήλ, το οποίο έχει πετύχει μέσα από την ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας να κρατήσει την Αγκυρα εκτός σχεδιασμών… Αυτό που αναμένεται σε κάθε περίπτωση να καθορίσει τις εξελίξεις και να υπαγορεύσει τη μορφή της λύσης είναι η εξέλιξη των σχέσεων Ουάσιγκτον – Αγκυρας. Σε αυτό το περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται, το Κυπριακό εμφανίζει εκ νέου κινητικότητα, μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, όπου η Τουρκία εμφανίστηκε αμετακίνητη στη διατήρηση των εγγυήσεων και κατοχικών στρατευμάτων στο νησί. Η ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, φτάνει στην Κύπρο, επιχειρώντας διαμόρφωση όρων με τους οποίους θα ξεκινήσουν και θα μπορούν να καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις για επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο το ΑΚΕΛ κατήγγειλε τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη ότι εγκαταλείπει τον στόχο της Ομοσπονδίας και μπαίνει σε συζήτηση για λύση συνομοσπονδίας δύο κρατών και αποχώρησε από τη διαπραγματευτική ομάδα. Τις κατηγορίες απέρριψε ο κύπριος πρόεδρος, ωστόσο οι τόνοι στην Κύπρο έχουν ανέβει και το Κυπριακό μονοπώλησε και μεγάλο μέρος της συζήτησης για τον προϋπολογισμό στο κυπριακό Κοινοβούλιο.