Πριν από δυόμισι χρόνια, η Τερίζα Μέι περνούσε το κατώφλι της Ντάουνινγκ Στριτ με την υπόσχεση ότι θα εξασφαλίσει το καλύτερο δυνατό Brexit για τη χώρα. «Brexit σημαίνει Brexit» επαναλάμβανε μονότονα, ακολουθώντας τη βαρουφάκεια τακτική της δημιουργικής ασάφειας. Είκοσι εννέα μήνες και 20 υπουργικές παραιτήσεις αργότερα, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει Brexit: το σχέδιο της Μέι διελύθη εις τα εξ ων συνετέθη, η τελική συμφωνία είναι περίπου κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των Βρυξελλών και η πλειοψηφία των βουλευτών – συμπεριλαμβανομένων δεκάδων από το κόμμα της – εμφανίζεται αποφασισμένη να την απορρίψει. Η ψηφοφορία της προσεχούς Τρίτης στη Βουλή των Κοινοτήτων θα είναι η πιο κρίσιμη που έχει διεξαχθεί στη Βρετανία τις τελευταίες δεκαετίες. Ισως πιο σημαντική και από το ίδιο το δημοψήφισμα του 2016. Πολύ απλά, διότι το αποτέλεσμά της ενδέχεται να λειτουργήσει ως θρυαλλίδα για τη διενέργεια νέου δημοψηφίσματος το οποίο θα μπορούσε να ανατρέψει το πρώτο.

«Ζούμε στην πιο ταραγμένη και απρόβλεπτη πολιτικά περίοδο στη μεταπολεμική Ιστορία της χώρας», είπε στα «ΝΕΑ» στέλεχος των κυβερνώντων Συντηρητικών. Τι θα γίνει, λοιπόν, την Τρίτη; Εάν η συμφωνία υπερψηφιστεί, η Βρετανία θα εγκαταλείψει την ΕΕ κανονικά στις 29 Μαρτίου. Αν, όπως όλα δείχνουν, καταψηφιστεί, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά: από ανατροπή της Μέι και προκήρυξη εκλογών έως δεύτερο δημοψήφισμα ή Brexit χωρίς συμφωνία. Τα σενάρια της επόμενης ημέρας.

1. Ατακτο Brexit. Η Μέι έχει δηλώσει ότι εάν η συμφωνία απορριφθεί, η Βρετανία θα εγκαταλείψει την ΕΕ χωρίς συμφωνία (το περίφημο «no deal», το οποίο εκτιμάται ότι θα πλήξει σφοδρά τη βρετανική οικονομία και τους πολίτες). Το ενδεχόμενο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί. Συγκεντρώνει, όμως, μικρές πιθανότητες, καθώς δεν υπάρχει πλειοψηφία στη Βουλή που θα το επιτρέψει.

Πιθανότητα: Σχετικά μικρή

2. Παραίτηση Μέι. Η συμφωνία έχει ταυτιστεί με τη Μέι. Τυχόν απόρριψή της, ιδίως με μεγάλη διαφορά, θα ισοδυναμούσε με άρση της εμπιστοσύνης τής Βουλής προς το πρόσωπό της. Η Μέι ίσως επέλεγε να παραιτηθεί, γνωρίζοντας ότι οι βουλευτές θα επιχειρήσουν να την καθαιρέσουν. Βέβαια, όσοι τη γνωρίζουν προσωπικά επιμένουν ότι η παραίτηση «δεν ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία της».

Πιθανότητα: Σχετικά μικρή

3. Δεύτερη ψηφοφορία. Η Μέι ίσως επιχειρήσει να εξασφαλίσει μικρές αλλαγές στη συμφωνία. Κατόπιν, θα την καταθέσει για δεύτερη φορά προς ψήφιση στη Βουλή με την ελπίδα ότι θα περάσει, εν μέσω του «τρομοκρατικού» κλίματος που θα έχει δημιουργηθεί για ένα πιθανό no deal. Η ΕΕ δεν δέχεται επαναδιαπραγμάτευση. Ωστόσο, ευρωπαίοι διπλωμάτες αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο «διακοσμητικών αλλαγών».

Πιθανότητα: Πολύ μεγάλη

4. Εσωκομματικές εκλογές. Οι Brexiteers έχουν πολλές φορές προσπαθήσει, ανεπιτυχώς, να ρίξουν τη Μέι. Ομως, αν η συμφωνία απορριφθεί, τίποτε δεν αποκλείεται. Εάν η Κοινοβουλευτική Ομάδα των Τόρις άρει την εμπιστοσύνη της στην πρωθυπουργό, θα εκκινήσει διαδικασία εκλογής νέου ηγέτη, στην οποία η Μέι δεν μπορεί να μετάσχει. Ωστόσο, πρέπει να την καταψηφίσουν 158 βουλευτές της, αριθμός που δεν είναι βέβαιο ότι θα συγκεντρωθεί.

Πιθανότητα: Σχετικά μικρή

5. Πρόταση δυσπιστίας. Οι Εργατικοί καταθέτουν πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Εάν η πρόταση περάσει, προκηρύσσονται εκλογές εφόσον ουδείς είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση σε διάστημα 14 ημερών. Ωστόσο, για να υπερψηφιστεί η πρόταση θα πρέπει να τη στηρίξουν βουλευτές των Τόρις ή/και του DUP. Οι Εργατικοί μάλλον θα την καταθέσουν, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα πετύχουν.

Πιθανότητα: Σχετικά μεγάλη

6. Εκλογές. Μπορεί να γίνουν με δύο τρόπους: είτε αν το αποφασίσουν τα δύο τρίτα των βουλευτών, είτε έπειτα από υπερψήφιση πρότασης δυσπιστίας (βλ. σενάριο 5). Σήμερα, το ενδεχόμενο αυτό δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες. Βέβαια, αν η ήττα της Μέι στην ψηφοφορία είναι βαριά, ενδέχεται να προκληθεί τόσο μεγάλη πολιτική αναταραχή, ώστε οι εκλογές να είναι μονόδρομος.

Πιθανότητα: Σχετικά μεγάλη

7. Δεύτερο δημοψήφισμα. Αν δεν γίνουν εκλογές, οι Εργατικοί (όπως και ορισμένοι Συντηρητικοί) ίσως ζητήσουν δεύτερο δημοψήφισμα. Προϋπόθεση όμως είναι η πρόταση να στηριχθεί από την πλειοψηφία των βουλευτών. Επί του παρόντος, αυτό δεν συμβαίνει. Ομως, τα δεδομένα ενδέχεται να ανατραπούν μετά την ψηφοφορία. Σε κάθε περίπτωση, θα απαιτηθεί παράταση του άρθρου 50, δηλαδή της παραμονής στην ΕΕ.

Πιθανότητα: Σχετικά μεγάλη

8. Soft Brexit. Η Βουλή πιέζει ώστε να υιοθετηθεί ένα μαλακό Brexit «τύπου Νορβηγίας», το οποίο θα περιλαμβάνει παραμονή στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση. Ωστόσο, αυτό θα απαιτούσε την έγκριση της ΕΕ και των χωρών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, διαδικασία αρκετά χρονοβόρα. Επιπλέον, το σχέδιο αυτό θα συναντούσε τη σθεναρή αντίδραση των Brexiteers.

Πιθανότητα: Σχετικά μικρή

9 Ελεγχόμενο no deal. Αν ναυαγήσουν όλες οι άλλες εκδοχές, η Βρετανία ίσως ζητήσει να ισχύσει μια μεταβατική περίοδος προκειμένου να διαπραγματευθεί με τις Βρυξέλλες επιμέρους συμφωνίες σε τομείς όπως η ασφάλεια και οι μεταφορές, έτσι ώστε η έξοδος να μη γίνει υπό συνθήκες κρίσης. Ωστόσο, η Βουλή μάλλον δεν θα στήριζε αυτή τη λύση.

Πιθανότητα: Σχετικά μικρή.

Οι αριθμοί δεν βγαίνουν

Για να περάσει η συμφωνία απαιτούνται 320 ψήφοι. Κατά έχουν ταχθεί οι 10 βουλευτές του βορειοϊρλανδικού DUP που στηρίζουν την κυβέρνηση, οι 35 βουλευτές του σκωτσέζικου SNP και οι 11 βουλευτές των Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Τη συμφωνία καταψηφίζει και το Εργατικό Κόμμα, το οποίο αριθμεί 257 βουλευτές. Ορισμένοι αντάρτες Εργατικοί θα την υπερψηφίσουν, αλλά ο αριθμός τους εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μικρός. Το Συντηρητικό Κόμμα αριθμεί 315 βουλευτές. Εκτιμάται ότι έως 104 αντάρτες Συντηρητικοί μπορεί να καταψηφίσουν τη συμφωνία. Η Μέι μπορεί να κερδίσει μόνον εάν οι αντάρτες Συντηρητικοί αποδειχθούν λιγότεροι και οι αντάρτες Εργατικοί περισσότεροι.