Οι μυστηριώδεις θάνατοι και τα αναπάντητα ερωτήματα

Ανοικτός είναι και ο φάκελος της δολοφονίας του αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, τον Μάιο του 1948. Ως απεσταλμένος του CBS επρόκειτο να συναντήσει τον αρχηγό του Δημοκρατικού Στρατού Μάρκο Βαφειάδη.

Εχει βάση και η άποψη ότι παράλληλα ερευνούσε και τα φαινόμενα διαφθοράς στη διαχείριση της Αμερικανικής Βοήθειας. Τον Δεκέμβριο του 1947 είχε δημοσιεύσει σχετικά άρθρα στο περιοδικό «Harper’s», τα οποία αναδημοσιεύθηκαν και στην εφημερίδα «Το Βήμα».

Τον Αύγουστο του 1948 η Χωροφυλακή συνέλαβε ως αυτουργό της δολοφονίας τον δημοσιογράφο της εφημερίδας «Μακεδονία» Γρηγόρη Στακτόπουλο. Καταδικάστηκε σε ισόβια και ερήμην σε θάνατο δύο γνωστοί κομμουνιστές, ο Βαγγέλης Βασβάνης, ο οποίος είχε σκοτωθεί σε μάχη με τον Δημοκρατικό Στρατό πριν από τον φόνο, και ο Αδάμ Μουζενίδης, ο οποίος βρισκόταν μακριά από τη Θεσσαλονίκη.

Γρήγορα αποδείχθηκε ότι ο Στακτόπουλος ήταν αθώος. Εζησα από κοντά το δράμα του, όταν ελευθερώθηκε και ήλθε στην Αθήνα. Θα πεθάνει αδικαίωτος. Ο Αρειος Πάγος θα απορρίψει και τις τέσσερις προσφυγές του. Ο φάκελος Πολκ παραμένει ανοικτός.

Νικηφόρος Μανδηλαράς

Ο Νικηφόρος Μανδηλαράς ήταν το δεύτερο θύμα της χούντας. Είχε προγραφεί από τη δίκη του ΑΣΠΙΔΑ. Η μαχητικότητά του στην υπεράσπιση των κατηγορουμένων αξιωματικών και οι συνεχείς επισημάνσεις, με στοιχεία, ότι η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ ήταν μια σκευωρία της χούντας ενόχλησαν τους χουντικούς και προσωπικά τον Γ. Παπαδόπουλο, τον οποίο ο Μανδηλαράς είχε υποδείξει – πρώτη δημόσια αναφορά – ως ηγέτη της χούντας.

Ο Μανδηλαράς, με τον Ευάγγελο Γιαννόπουλο και τον Σταύρο Κανελλόπουλο, μετείχε στην ίδρυση της Δημοκρατικής Ενώσεως Δικηγόρων. Πολλές φορές υπερασπίστηκε επώνυμους και ανώνυμους πολίτες, που διώκονταν για την πολιτική τους δράση. Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών ο Μανδηλαράς ήταν βέβαιος ότι θα υφίστατο τις συνέπειες για τη μαχητική υπεράσπιση των κατηγορουμένων αξιωματικών του ΑΣΠΙΔΑ. Στις 17 Μαΐου 1967 επιβιβάστηκε στο πλοίο VITAR με προορισμό την Κύπρο.

Υστερα από πέντε ημέρες οι λιμενικοί βρήκαν το πτώμα του στην παραλία Γενναδίου της Ρόδου. Ο καπετάνιος του πλοίου Πέτρος Πόταγας υποστήριξε ότι ο Μανδηλαράς ζήτησε ένα σωσίβιο για να κολυμπήσει μέχρι την ακτή, διότι είχε πληροφορίες ότι είχε προδοθεί η παρουσία του στο πλοίο και ανέμενε τη σύλληψή του. Από την έρευνα του δικηγόρου Γιώργου Χιωτάκη, δημάρχου Ρόδου το 1964 και πολιτευτή της Ενώσεως Κέντρου, και του αείμνηστου φίλου δημοσιογράφου Γιάννη Φάτση, προέκυψαν στοιχεία που ανατρέπουν την εκδοχή του πλοιάρχου. Η αθλητική σωματική διάπλαση του Μανδηλαρά απέκλειε την εκδοχή του πνιγμού. Αλλωστε, έφερε σημάδια από κτυπήματα στο κεφάλι και μία τρύπα στο στήθος, ενώ έτρεχε αίμα από το αφτί του. Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι η πρώτη έκθεση των γιατρών απεκρύβη, έως ότου επιστρέψει από το εξωτερικό ο περίφημος ιατροδικαστής Καψάσκης, ο οποίος, όπως αναμενόταν, υποστήριξε την εκδοχή του πνιγμού!

Δεν είναι άσκοπος, με τη βάσιμη άποψη ότι ο Μανδηλαράς δολοφονήθηκε, ο θάνατος του πλοιάρχου Πόταγα σε «τροχαίο» στη Νότια Αφρική, όπου είχε καταφύγει με την οικογένειά του μετά την καταδίκη του σε 12 μήνες φυλάκιση!

Πολλά αναπάντητα ερωτήματα έχει αφήσει το γεγονός ότι μετά την πτώση της χούντας απερρίφθησαν όλες οι αιτήσεις για αναψηλάφηση της δίκης.