ΤΑ ΝΕΑ

Τρία χρόνια μετά την καταστροφική φωτιά στο Μάτι, που στοίχισε τη ζωή 102 ανθρώπων, τρία είναι και τα μεγάλα ζητούμενα. Το πρώτο είναι να αποδοθούν ευθύνες για εκείνη την τραγωδία. Κάποιοι ολιγώρησαν, κάποιοι αποδείχθηκαν ανίκανοι ή κατώτεροι των περιστάσεων, κάποιοι παρακολούθησαν αμέτοχοι τις φλόγες να απλώνονται «ωσάν τον Ξέρξη», όπως αναφέρεται στο πόρισμα του ανακριτή. Υπήρξε αδιαφορία. Υπήρξε προσπάθεια συγκάλυψης. Υπήρξε υποκρισία. Για όλα αυτά, οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν.

To παιχνίδι του ήταν συγκλονιστικό, δικαίως υποκλίνεται όλος ο πλανήτης σε αυτόν τον «διαστημικό» παίκτη. Και οι δηλώσεις που έκανε μετά την κατάκτηση του τίτλου ήταν βαθύτατα συγκινητικές.

Δεν θα είναι εύκολο αλλά καθίσταται επείγον λόγω δυσμενών εξελίξεων στην Κύπρο και της προκλητικής φιέστας που ετοιμάζει ο Ερντογάν σε Βαρώσια και Αμμόχωστο.

Καθώς ειδεχθείς πράξεις και εγκλήματα γενετήσια και άλλα πρωτόγνωρα για τη χώρα μας αποκαλύπτονται και σοκάρουν, μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξει και να υπάρξει είναι για την πολιτική βούληση που έχει να κάνει με την αυστηροποίηση των ποινών. Παράλληλα, το να κλείσουν όλα τα πιθανά παράθυρα για ποινές που αφορούν αδικήματα για παράδειγμα βιασμών ή αιµοµιξιών είναι πρωταρχικό συλλογικό χρέος αν θέλουμε να λεγόμαστε ευνομούμενη κοινωνία και κυρίως μια κοινωνία που σέβεται τις γυναίκες. Τα αθροισμένα και πολλά εγκλήματα που αφορούν τις γυναίκες δε, αποτυπώνουν, πέραν της δομημένης και ριζωμένης πατριαρχικής χροιάς της κοινωνίας, και τη στρεβλή πρόσληψη που υπάρχει για εκείνες.

Ας το δώσουμε με ένα απλό σχήμα: όσο μέρος του πληθυσμού μένει ανεμβολίαστο, τόσο ο ιός βρίσκει τον χώρο να εξαπλώνεται, να μεταλλάσσεται, να αναπτύσσεται με τις γνωστές εφιαλτικές παρενέργειες.

Το τέλος των δικαιολογητικών για τη μεταβίβαση ακινήτων (έως τώρα απαιτούνταν τουλάχιστον είκοσι!) είναι μια θεσμική τομή που μόνον θετικά μπορεί να διαβαστεί. Δεν είναι μόνον πως ο πολίτης γλιτώνει κόστος και χρόνο. Δεν είναι μόνον πως και το κράτος βγαίνει κερδισμένο από αυτό.

Οσο η πανδημία αναζωπυρώνεται αλλά και είναι προ των πυλών οι νέες μεταλλάξεις, είναι κοινός τόπος πως το εμβόλιο είναι βασικό όπλο και μαζική γραμμή άμυνας για όλους και όλες.

Υπάρχουν τρεις αριθμοί που προκαλούν αίσθηση στα αποτελέσματα της δημοσκόπησης της GPO που δημοσιεύουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ». Ο ένας αφορά τη συνολική αποτίμηση των πολιτών για το ως τώρα έργο της κυβέρνησης. Δύο χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, και δεκαπέντε μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας, η κυβέρνηση συγκεντρώνει το 53,7% των θετικών απόψεων των πολιτών. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλό τόσο από μόνο του, όσο και σε σχέση με τα ποσοστά αποδοχής προηγούμενων κυβερνήσεων στο ίδιο χρονικό σημείο της θητείας τους: τον Ιούνιο του 2017, το ποσοστό των πολιτών που έβλεπαν θετικά ή μάλλον θετικά την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ήταν μόλις 13,1%!

Δεν υπάρχει πιο παρεξηγημένη λέξη από τη μεταρρύθμιση. Οι πολιτικοί που τις προανήγγειλαν ήρθαν αντιμέτωποι με δογματικά κομματικά ακροατήρια, που δεν ήθελαν να ακούσουν κουβέντα για οποιαδήποτε αλλαγή. Οσες φορές επιχείρησαν να ξεπεράσουν τις αντιδράσεις, βρέθηκαν μπροστά σε μια σκληρή αντιπολίτευση, έτοιμη να κερδίσει από τη φθορά της κυβέρνησης. Μόνο όταν αυτοί οι πολιτικοί δεν έκαναν πίσω, χωρίς να νοιάζονται για το πολιτικό κόστος, τα μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια γίνονταν νόμοι του κράτους. Ή, όταν έβρισκαν ένα μίνιμουμ συναίνεσης στα υπόλοιπα κόμματα, που αναγνώρισζα πως παρά τις όποιες αναταράξεις κάποιες μεταρρυθμίσεις είναι επιβεβλημένες.

Το αίτημα για εκσυγχρονισμό ενός θεσμού τόσο παλιού όσο η Εκκλησία ίσως μέχρι πρότινος να ακουγόταν παράδοξο. Ωστόσο, η επικαιρότητα της προηγούμενης εβδομάδας - η επίθεση με βιτριόλι μέσα στη Μονή Πετράκη και όχι μόνο - επηρέασε δραματικά τον τρόπο με τον οποίο κοιτάει κανείς τις εσωτερικές του δομές.

Τo έγκλημα των Γλυκών Νερών, με την απίστευτη εξέλιξη που είχε, συγκλόνισε την Ελλάδα, ενώ συζητήθηκε εκτενώς και εκτός συνόρων. Η βαρβαρότητα του δράστη, και η υποκρισία που επέδειξε σε όλο το διάστημα που υποδυόταν τον συντετριμμένο χήρο, σοκάρισαν, εξόργισαν και προκάλεσαν έντονο προβληματισμό.

Η Covid-19 είναι εδώ. Και όπως διαφάνηκε είναι παρούσες και οι ανησυχητικές μεταλλάξεις της. Η χθεσινή ημέρα συνόψισε τις δύο τάσεις της πανδημίας. Από τη μία, τη λυτρωτική δυνατότητα που δίδει ο μαζικός εμβολιασμός να ανακτούμε σταδιακά βαθμούς ελευθερίας αφαιρώντας τις μάσκες σε ανοιχτούς χώρους και υπό όρους. Από την άλλη, το καμπανάκι για τη μετάλλαξη Δέλτα φανέρωσε πως τίποτε δεν τελείωσε και οι κίνδυνοι καραδοκούν για τη δημόσια υγεία και βέβαια την κανονικότητά μας. Κι όμως αυτές ακριβώς οι αντίρροπες τάσεις είναι που πρέπει να μας πεισμώσουν συλλογικά για την Επιχείρηση «Ελευθερία». Τώρα πρέπει να επιταχυνθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού σε συνδυασμό με τα μέτρα ασφαλείας που οφείλουμε να τηρούμε. Τυχόν επιφυλάξεις, σκεπτικισμός και αρνήσεις προσκρούουν εξάλλου στην ίδια την πραγματικότητα.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πως το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης εγκρίνεται. Στον επίλογο της πανδημίας, μπορούμε πια να πούμε πως παρά τα προβλήματα, η Ελλάδα έχει κάνει πολλά βήματα μπροστά σε θέματα οικονομίας, καινοτομίας και μεταρρυθμίσεων. Τώρα έρχεται η ώρα της Ευρώπης να δείξει πόσο πολύ έχει αλλάξει.

Οι επιστήμονες έχουν αρχίσει ήδη να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όσο πιο συχνά μπορούν: η πιθανότητα τέταρτου κύματος της πανδημίας το φθινόπωρο δεν μπορεί να αποκλειστεί εξαιτίας των μεταλλάξεων - και ειδικά της Δέλτα που ανησυχεί πλέον ολόκληρη την Ευρώπη - αλλά και των ρυθμών των εμβολιασμών.

Οσο οι αποκαλύψεις για το ειδεχθές έγκλημα στα Γλυκά Νερά είναι σε εξέλιξη, η συζήτηση αναπόφευκτα έχει μετακινηθεί και στις διαβαθμίσεις των ποινών αλλά και στον πυρήνα της αποτροπής νέων φρικιαστικών ιστοριών και τραγωδιών όπως αυτή. Το σύγχρονο δικαιικό μας σύστημα και ο νομικός μας πολιτισμός έχουν τα εργαλεία για την πρέπουσα απόδοση κακουργηματικών ευθυνών και την τιμωρία του δράστη. Κι όμως, μια παράμετρος είναι και εδώ, στο αν η τιμωρία θα είναι ανάλογη της ειδεχθούς πράξης. Και εδώ τίθεται το ζήτημα της αναγκαίας αυστηροποίησης των ποινικών κωδίκων και αυτό ως μια αναγκαία συνθήκη σωφρονισμού μα και δικαιοσύνης.

Το δίλημμα επανέρχεται κατά καιρούς, κυρίως από αυταρχικούς και αντιδημοκρατικούς ηγέτες όπως ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ: θα ήταν αποδεκτός ο βασανισμός ενός υπόπτου αν υπήρχαν ενδείξεις πως από την ομολογία του θα μπορούσε να σωθούν ζωές; Η απάντηση των σύγχρονων πολιτισμένων κοινωνιών είναι αρνητική. Οπως αρνητική είναι η θέση τους και στο ζήτημα της επαναφοράς της θανατικής ποινής, όσο στυγερό κι αν είναι το έγκλημα για το οποίο κάποιος καταδικάζεται.

«Δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, υπάρχουν απλώς εθνικά συμφέροντα» είχε διδάξει πρώτος ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε μια χώρα που βλέπει σχεδόν πάντα τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής από τη σκοπιά του θυμικού. Ωστόσο, ακόμη κι έναν αιώνα αργότερα πολλοί από το πολιτικό της σύστημα κάνουν το λάθος να αντιμετωπίζουν το μείζον θέμα της, τα ελληνοτουρκικά, με όρους συναισθηματικούς.

Σοφόν το σαφές αλλά και επωφελές, θα συμπληρώναμε όταν αφορά τη Δημόσια Υγεία. Υπό αυτή την έννοια, η νέα εξέλιξη με το εμβόλιο της AstraZeneca, για το οποίο από χθες γίνεται σύσταση να σταματά η παροχή του στους πολίτες κάτω των 60 ετών, πρέπει να αποσαφηνιστεί αμέσως και συνολικά. Κι αυτό αφού βρισκόμαστε στο τέλος ενός τούνελ, οι πολίτες προσήλθαν και προσέρχονται σε ένα ομολογουμένως άριστα οργανωμένο πρόγραμμα και η μάχη που τώρα δίδεται πρέπει να είναι διαφανής και χωρίς σκιές ή ερωτήματα που πλανώνται στον αέρα. Κι αυτό αφού η οποιαδήποτε αμφιβολία που αιωρείται θέτει εν κινδύνω τη συλλογική προσπάθεια για τείχος ανοσίας. Από την άλλη, τροφοδοτεί το εντελώς επιζήμιο ρεύμα του αρνητισμού ή των συνωμοσιολογιών που αφορμή αναζητούν για να θέσουν σε αμφισβήτηση την επιστήμη και τον ορθό λόγο.

To πρώτο ταξίδι του Τζορτζ Μπους του νεότερου στο εξωτερικό μετά την εκλογή του ήταν στο Μεξικό. Ο Μπάρακ Ομπάμα επισκέφθηκε τον Καναδά. Και ο Ντόναλντ Τραμπ, τη Σαουδική Αραβία. Εχει έτσι ιδιαίτερη συμβολική, αλλά και ουσιαστική, σημασία ότι ο προορισμός που διάλεξε ο Τζο Μπάιντεν είναι η Δυτική Ευρώπη.

Το ντιμπέιτ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων δεν θα είναι απλώς ένα για τα «προνόμια» ή τις «διευκολύνσεις» των πρώτων. Οπως έχει ήδη φανεί, προτού καν αρχίσει να φουντώνει, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μια συζήτηση που θα ξεφύγει από τους κανόνες της αντιπαράθεσης ιδεών. Ενδέχεται, επομένως, να θυμίσει τις παλιές κακές εποχές των Μνημονίων - όταν η κοινωνία και πάλι είχε διχαστεί.

Η συζήτηση για τα προνόμια στους εμβολιασμένους δεν ξεκίνησε χθες, με τις δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. Εδώ και πολύ καιρό, από τότε σχεδόν που τα πρώτα εμβόλια έφυγαν από τα εργαστήρια παραγωγής, η παγκόσμια κοινότητα ήξερε πως, κάποια στιγμή, θα βρεθεί στο μεταίχμιο, πως θα πρέπει να αποφασίσει αν όσοι έχουν επιλέξει να εμβολιαστούν θα είναι οι πρώτοι που θα βγουν στη νέα κανονικότητα, αφήνοντας πίσω τούς ανεμβολίαστους.

Θα είναι ομολογουμένως μια Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα βγάλει ειδήσεις, αφού είναι η πρώτη του προέδρου Μπάιντεν και σηματοδοτεί την ολική επαναφορά των ΗΠΑ στα γεωπολιτικά παίγνια σε μια εξόχως ρευστή συγκυρία.

Το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας ήταν έτοιμο πολύ πριν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Αργησε όμως να παρουσιαστεί προκειμένου η κυβέρνηση να αποφύγει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης που δεν θα είχαν να κάνουν με το ίδιο το σχέδιο νόμου αλλά με τον χρόνο κατάθεσής του.

Η περιπέτεια κράτησε πολύ - κι ακόμη δεν τελειώνει, πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι το φθινόπωρο μπορεί να ενσκήψει τέταρτο κύμα, ενώ όσο δεν εμβολιάζεται όλος ο πλανήτης ο κίνδυνος θα παραμένει. Νοσήσαμε ή είδαμε δικούς μας ανθρώπους να νοσούν, θρηνήσαμε θύματα και κλειστήκαμε στα σπίτια μας για να μη θρηνήσουμε κι άλλα, τρέξαμε να εμβολιαστούμε (δυστυχώς όχι όλοι...) γιατί καταλάβαμε ότι ήταν ο μόνος τρόπος να αποτραπεί μια ακόμη μεγαλύτερη τραγωδία. Φοβηθήκαμε, στενοχωρηθήκαμε, πειθαρχήσαμε, αντιδικήσαμε, θωρακιστήκαμε, μάθαμε. Συνεχίζουμε.

Το πρωί της Πέμπτης στο λιμάνι του Πειραιά εκτυλίχθηκε μια κλασική σκηνή ξεπερασμένου συνδικαλισμού. Είκοσι συνδικαλιστές προσπάθησαν να εμποδίσουν τον απόπλου των πλοίων στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.

Η Αστυπάλαια θα μπορούσε να δείξει τον δρόμο. Ενόψει της τουριστικής σεζόν αλλά και για μια νέα κανονικότητα, η χθεσινή πρωθυπουργική επίσκεψη στο νησί των Δωδεκανήσων θα λέγαμε πως είναι το ιδανικό τρέιλερ της Ελλάδας του επόμενου διαστήματος.

Τα χειρότερα της πανδημίας είναι πίσω μας. Τα σκληρά νούμερα με τα οποία τη μετρούσαμε επιβεβαιώνουν τη διαπίστωση. Το ίδιο κάνουν, εξαιρετικά συγκρατημένα βέβαια, κι οι επιστήμονες. Ωστόσο, η εποχή των προκλήσεων δεν έχει παρέλθει. Αντίθετα, νέες εμφανίζονται. Ή μάλλον παλιές.

Κύριε Πρωθυπουργέ, κύριε υπουργέ Προστασίας του Πολίτη, κάτι πρέπει να γίνει. Πρέπει να βιαστείτε, να πάρετε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος. Μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, δύο εν ψυχρώ δολοφονίες ήρθαν για να επιβεβαιώσουν πως πλέον το ζήτημα έχει ξεπεράσει τα όρια της επικοινωνιακής διαχείρισης.

Ας γίνει κοινός τόπος: η εποχή της διπλωματίας των συναισθημάτων και των εξάρσεων είναι πίσω. Η εποχή απαιτεί ισορροπίες, σοβαρότητα, σχέδιο και βέβαια υπεράσπιση των κόκκινων γραμμών. Ούτε ρητορικές υψηλών προσδοκιών, ούτε δραματικών ματαιώσεων. Μόνο συντεταγμένη εξωτερική πολιτική.

Στα σαράντα χρόνια που έχουν περάσει από την ένταξή της στην ΕΟΚ, η Ελλάδα έχει περάσει από μύρια κύματα. Εχει γνωρίσει περιόδους ανάπτυξης, ευημερίας, εξωστρέφειας, όπως έχει γνωρίσει και περιόδους που φοβόταν, οπισθοχωρούσε, κλεινόταν στον εαυτό της. Εχει λάμψει (όταν οργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες) και έχει κοντέψει να εκδιωχθεί από την ευρωζώνη (όταν οργάνωσε το αλήστου μνήμης δημοψήφισμα του 2015). Εχει εξυμνηθεί και έχει διασυρθεί.

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η επικείμενη επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας είναι μια δύσκολη επίσκεψη. Οχι μόνο γιατί κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το κατά πόσο ο υψηλός προσκεκλημένος έρχεται αποφασισμένος να πάρει τη ρεβάνς για την εμφάνιση του έλληνα ομολόγου του στην Αγκυρα τον Απρίλιο. Αλλά κι επειδή η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών του Αιγαίου έχει διαφανεί ήδη από τις διπλωματικές προετοιμασίες του ταξιδιού του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Η κυβέρνηση, ανοίγοντας την πλατφόρμα για τα εμβόλια AstraZeneca σε ηλικίες άνω των 30 ετών έκανε μια επιλογή.

Κι ευτυχώς η ΕΕ αντέδρασε αμέσως, με αποτελεσματικότητα και αποφασιστικό τρόπο. Οι κυρώσεις κατά του καθεστώτος της Λευκορωσίας μετά την αδιανόητη κρατική αεροπειρατεία ήταν και είναι μια θετική εξέλιξη για πολλούς λόγους.

Το Διεθνές Δίκαιο έχει καταντήσει στην εποχή μας ένα κλισέ, κάτι σαν το πιο σύντομο ανέκδοτο. Ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είχε μάλιστα σκεφτεί κάποτε να απαγορεύσει στους κυβερνητικούς αξιωματούχους να χρησιμοποιούν τον όρο «παγκόσμια τάξη βασισμένη σε κανόνες».