Μποτόπουλος Κώστας

Η πρόσφατη κυβερνητική εξαγγελία, διά στόματος μάλιστα Πρωθυπουργού, για την παραχώρηση «freedom pass» στους νέους από 18 έως 25 ετών, αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, μια αστοχία, η οποία αντανακλά και ένα ευρύτερο κοινωνικό φαινόμενο. Η αστοχία είναι και ουσιαστική και πολιτική και επικοινωνιακή. Ουσιαστική, γιατί είναι άλλο η ενθάρρυνση και τα κίνητρα, τα οποία […]

Οι Κασσάνδρες κατάπιαν για μια ακόμα φορά τη χολή τους. Η εμβληματική μεταρρύθμιση της εποχής Ομπάμα, η έστω ατελής υγειονομική κάλυψη μερικών εκατομμυρίων Αμερικανών, το περίφημο και, για κάποιους περιώνυμο «Obamacare», όχι μόνο δεν λέει να πεθάνει αλλά ριζώνει ολοένα και πιο βαθιά στον νόμο και στα ήθη. Οι εχθροί του, και εχθροί κάθε μεταρρύθμισης, […]

Είναι μια νέα λέξη για μια όχι νέα αλλά τα τελευταία χρόνια πολύ οξυμμένη κατάσταση. Σημαίνει ότι, στην κοινωνική και στη δημόσια ζωή, το ούτως ή άλλως πανταχού παρόν ένστικτο του φθόνου παίρνει πιο ανοιχτή, πιο επιθετική και, κυρίως, πιο διχαστική μορφή. Δηλητηριάζοντας σχέσεις και δυσχεραίνοντας την όποια συλλογική προσπάθεια. Ως λάτρης του αθλητισμού, ένιωσα […]

Η αναζήτηση των αιτίων της τρομερής πανδημίας ενείχε μια έκπληξη, που, όποια και να είναι η κατάληξη, αποδεικνύεται κάτι μεγαλύτερο: ευκαιρία για ενδοσκόπηση. Η μετάβαση από μια θεωρία συνωμοσίας – ότι ο ιός «ξέφυγε» από εργαστήριο – σε ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο – αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο 50-50, αν και είναι πιθανό να μην υπάρξει ποτέ οριστική […]

Η πρόθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης – σε συνεννόηση και με άλλα κόμματα; – να υποβάλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης – ή μήπως μόνο κατά του υπουργού Εργασίας; – είναι θεσμικά προβλεπόμενη αλλά πολιτικά απέλπιδα. Αν κατατεθεί, θα «κάψει» ένα κοινοβουλευτικό χαρτί για τουλάχιστον έξι μήνες (είναι το διάστημα που απαιτεί το άρθρο 84 παρ. 2 του Συντάγματος για […]

Γιατί η κρατική αεροπειρατεία που οργάνωσε ο δικτάτορας της Λευκορωσίας Λουκασένκο είναι κάτι παραπάνω από ένα ακόμα τρομερό συμβάν και απειλεί, αν δεν αντιμετωπιστεί όπως του αξίζει, με γενικευμένη δημοκρατική υποχώρηση; Γιατί ξεπέρασε τρία, υπό κανονικές συνθήκες απαράβατα, όρια. Η πρώτη υπέρβαση συγκροτείται από τη μορφή και το είδος της επίθεσης κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης […]

Με την ευκαιρία της πρόσφατης κατάθεσης του ελληνικού σχεδίου για άντληση πόρων από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης – ενός σχεδίου που πήρε εύσημα από πολλούς παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης -, η αξιωματική αντιπολίτευση επιχείρησε να το συνδέσει με την εποχή των Μνημονίων και με τα ίδια τα Μνημόνια, το τρίτο εκ των οποίων υπήρξε αποκλειστικά δικό […]

Η φετινή επέτειος της «Μέρας της Ευρώπης» (9η Μαΐου) συνέπεσε, διόλου τυχαία, με πολλά γεγονότα: επιτάχυνση της εμβολιαστικής προσπάθειας, λανσάρισμα «Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης», «Κοινωνική Συνάντηση Κορυφής» στο Πόρτο. Παρότι, αντικειμενικά, το κοκτέιλ είναι αναζωογονητικό, από πολλούς ακούστηκαν – με κακοπιστία, λόγω διανοητικής τεμπελιάς ή προσκόλλησης σε ένα ειδικό είδος σνομπισμού που στρέφει τα […]

Στην πρόσφατη ενώπιον των δύο νομοθετικών σωμάτων ομιλία του ο πρόεδρος Μπάιντεν χρησιμοποίησε δύο πρωτόγνωρες εκφράσεις. Η πρώτη – «κυρία Αντιπρόεδρε και κυρία Πρόεδρε της Βουλής» – δεν είχε ειπωθεί ποτέ, γιατί οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ άλλοτε δύο γυναίκες σε αυτά τα αξιώματα. Η δεύτερη – «δεν μπορούμε να σταματήσουμε, γιατί βρισκόμαστε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή […]

Σε αρκετές περιοχές του κόσμου οι εξελίξεις της πανδημίας ή περί την πανδημία δημιουργούν συνθήκες για βαθιές αλλαγές. Σε χώρες βαριά πληττόμενες, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, τρίζουν τα νομιμοποιητικά θεμέλια της εξουσίας και, επειδή πρόκειται για αυταρχικές κυβερνήσεις, απειλείται η ίδια η δημοκρατική συνέχεια. Στην ακόμα πιο αυταρχική Κίνα, τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα […]

Δεν πιστεύω, ακόμα και στους καιρούς που ζούμε, ότι η αξία και η ομορφιά της πολιτικής είναι πράγματα ξεπερασμένα ή οριστικά χαμένα. Αντίθετα, πιστεύω ότι, για κουράγιο κι έμπνευση, η δική μου γενιά – ας την πούμε «γενιά της προσγείωσης»: ούτε αντίσταση στη δικτατορία, ούτε γενιά του Πολυτεχνείου, ούτε συμμετοχή στα ηρωικά χρόνια της μεταπολίτευσης – […]

Ολλανδία, Ισραήλ, Βουλγαρία: άλλες τρεις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, άλλες τρεις υποχωρήσεις των κεντροαριστερών ή «προοδευτικών» κομμάτων, άλλες τρεις ευκαιρίες για τους εχθρούς τους να μιλήσουν για εκλογική και κοινωνική εξαφάνιση της «μη ριζοσπαστικής Αριστεράς». Κι όμως. Την ίδια στιγμή που κάποιοι μετατρέπουν τις επιθυμίες τους σε χρησμούς, η ίδια η πραγματικότητα παρέχει σημάδια και παραδείγματα […]

Οι θεσμοί της δημοκρατίας δεν είναι δισυπόστατοι. Αφήνουν περιθώρια ερμηνείας αλλά ένα μόνο αποτέλεσμα, ένας τρόπος λειτουργίας είναι ορθός. Στηρίζονται σε κείμενα και σε γεγονότα. Αρέσουν, δεν αρέσουν, κι όποια κριτική κι αν τους ασκηθεί, είναι ίδιοι για όλους και οφείλουν να δίνουν το ίδιο αποτέλεσμα για όλους. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί θεσμοί και […]

Είναι πάντα αναζωογονητικό να μιλάς σε νέους – η φρέσκια ματιά τους σε αναγκάζει να ελέγξεις βεβαιότητες και εικασίες. Σε πρόσφατη «συνομιλία» -διαδικτυακή λόγω των καιρών – με μαθητές του παλιού σχολείου μου, δοκίμασα κάτι που πάντα με ενδιέφερε: να αναφερθώ στη δημοκρατία όχι μέσα από θεωρητικά σχήματα αλλά μέσα από γεγονότα της πολύ πρόσφατης επικαιρότητας. Το […]

Ο αγώνας ενός λαού για την ελευθερία όχι μόνο δεν θα έχανε τίποτα από το μεγαλείο του, αλλά θα κέρδιζε, θα γινόταν ακόμα πιο θαυμαστός, αν δεν μέναμε στο αγωνιστικό φρόνημα και την ανδρεία και θέταμε στη θέση που τους αρμόζει και τις αντιφάσεις, τις δολιχοδρομήσεις, τις λιγότερο ένδοξες σελίδες

Ο εορτασμός των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση περνά μακριά μας, θύμα της πανδημίας και της κατάστασης που έφερε η πανδημία. Προσφάτως, και εμμέσως, τον ανακαλεί στη συλλογική μνήμη η επίκληση άλλων «αγώνων» με απελευθερωτικό προκάλυμμα. Ας σκεφτούμε περί αυτών, αποφεύγοντας ανίερες συγκρίσεις, αλλά κοιτώντας κατάματα τα γεγονότα και τις έννοιες, δηλαδή την Ιστορία. […]

Ο Τζο Μπάιντεν ξεκίνησε καλά και η διαφορά είναι ήδη αισθητή. Ομως η πιο περίβλεπτη δημοκρατία του κόσμου έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της μέχρι να γίνει πραγματική δημοκρατία. Από τις δυο μεγάλες κινήσεις του νέου αμερικανού προέδρου αυτή την εβδομάδα, σχεδόν όλα τα φώτα έπεσαν στην πρώτη, την ψήφιση του «πακέτου βοήθειας» ύψους 1,9 […]

Η πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής, κατά το άρθρο 86 του Συντάγματος, για τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών υπουργού της προηγούμενης κυβέρνησης στην «υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών» όχι μόνο δεν εκπλήσσει αλλά ήταν, από νομική και πολιτική άποψη, αναγκαία. Δεν λέω, και κανείς δεν δικαιούται ακόμη να πει, ότι τελέστηκαν τα αδικήματα δωροληψίας και παράβασης […]

Η καταδίκη ενός πρώην Προέδρου Δημοκρατίας για αδικήματα που διέπραξε κατά νόσφιση εξουσίας αποτελεί βαρύ και ιστορικό γεγονός για κάθε δημοκρατία. Δεν σηματοδοτεί κάποιου είδους «εκδίκηση» – δρυός πεσούσης – αλλά απόδειξη ότι η δημοκρατία διαθέτει τα όπλα να «βάλει στη θέση τους» – έστω και κατόπιν εορτής – όσους τη φτηναίνουν. Η καταδίκη του Νικολά Σαρκοζί σε τρία […]

Η παρατεταμένη απεργία πείνας του καταδικασμένου εκτελεστικού βραχίονα της 17Ν, σε συνδυασμό με την αντίδραση της Πολιτείας, δοκιμάζουν πολλαπλώς τις αντοχές της δημοκρατίας μας. Αλλά δεν επιτρέπεται να αφεθούν να τις κάμψουν. Στο καθαρώς νομικό επίπεδο, ισχύει καταρχάς ότι όλοι οι φυλακισμένοι, για κάθε είδους έγκλημα, έχουν τα δικαιώματα που παρέχει με γενικά κριτήρια ο […]

Στο βρώμικο κουβάρι της «υπόθεσης Λιγνάδη», χαμένες κάπου ανάμεσα στη θλίψη, την οργή, την υποκρισία, το κουτσομπολιό και την εκμετάλλευση, βρίσκονται και οι – αδιάφορες για τους περισσότερους, όχι όμως για τη Δημοκρατία – θεσμικές διαστάσεις. Θεωρώ ότι τρία είναι, από αυτήν την άποψη, τα σημαντικότερα ζητήματα. Πρώτον, η αναγκαία διάκριση ανάμεσα στις δημόσιες και στις ιδιωτικές […]

Δημοκρατία σημαίνει ισορροπία και αποχρώσεις. Ακόμα και για τα «αυτονόητα», αφού ελάχιστες αποφάσεις που επηρεάζουν την ελευθερία του καθενός από εμάς δεν αγγίζουν ή δεν συγκρούονται με διαφορετικά συμφέροντα, επιθυμίες, αξιολογήσεις. Ισχύει, παρά τον επείγοντα και ειδικό χαρακτήρα της, και για την πανδημία: και εντός της πανδημίας τίποτα δεν είναι αυτονόητο, οι διαφορετικές απόψεις πρέπει […]

Για το απίστευτο θάρρος του Αλεξέι Ναβάλνι δεν μπορούν παρά να συμφωνούν όλοι, εντός και εκτός Ρωσίας. Ενας άνθρωπος που τολμά να αμφισβητεί και να εκθέτει ανοιχτά τον Πούτιν, που επέζησε μιας – όχι της πρώτης – απόπειρας δολοφονίας, που μόλις έγινε καλά επέλεξε να γυρίσει πίσω στη χώρα του και στον αγώνα. Που πρώτη του κίνηση […]

Αρκετοί φίλοι ίσως αναρωτηθούν, και μόνο από τον τίτλο, τι μπορεί να μας ενδιαφέρει ένα πραξικόπημα σε μια χώρα τόσο μακρινή και τόσο ξένη όσο η Μιανμάρ, πρώην Βιρμανία. Η απάντηση είναι ότι πρέπει να μας ενδιαφέρει αν μας ενδιαφέρει η δημοκρατία. Και ότι, επιπλέον, το συγκεκριμένο γεγονός βοηθά να διαλυθούν μια σειρά από μύθοι […]

Η ζωή είναι πιο περίπλοκη από τη φαντασία και καθιστά μάταιες τις πολιτικές προβλέψεις. Η φετινή χρονιά τέθηκε στον αστερισμό δίδυμων θετικών εξελίξεων – της απομάκρυνσης του Τραμπ από την εξουσία και της έναρξης των εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού -, που προοιωνίζονταν, εκ των πραγμάτων αλλά και από πολιτική επιλογή, διαπλάτυνση κι εμβάθυνση της διεθνούς συνεργασίας. […]

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο αποτέλεσε, αυτή τη φορά περισσότερο από ποτέ, ένα παγκόσμιο γεγονός: ο νέος πρόεδρος έχει τη δυνατότητα, αλλά και το βάρος, να αλλάξει όχι απλώς την πορεία της χώρας του, αλλά το πρόσωπο της πολιτικής. Στα 78 του χρόνια, το βάρος αυτό μπορεί να τον λυγίσει, αλλά και να του […]

Η αντιμετώπιση εκ των έσω απειλής κατά της δημοκρατίας στην Ελλάδα του Μνημονίου και στις ΗΠΑ του Τραμπ έχει περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες. Στην Ελλάδα η αντίδραση, σταδιακή αλλά από ένα σημείο και πέρα μαζική, στράφηκε συλλήβδην κατά του πολιτικού και κομματικού συστήματος, με επίκεντρο την οικονομική κατάρρευση. Την επέλευση της κατάρρευσης οι ηγεσίες της […]

Μέσα σε όλες τις αβεβαιότητες της χρονιάς που άρχισε, υπάρχει τουλάχιστον μια βεβαιότητα: δεν θα έχουμε εκλογές στην Ελλάδα. Αυτό λένε η λογική, οι θεσμοί και οι αριθμοί. Και ευτυχώς και κάποιοι υπουργοί, με προεξάρχοντα τον πλέον αρμόδιο, παρότι όλοι γνωρίζουμε πόσο μετρούν οι «επίσημες διαψεύσεις» σε αυτό το ζήτημα. Η λογική: δεν γίνονται μη […]

Το Διαδίκτυο είναι ο κατεξοχήν χώρος ελευθερίας της έκφρασης. Αυτό καθίσταται όχι απλώς δυνατό, αλλά σχεδόν αδήριτο, λόγω της μη υποκείμενης σε περιορισμούς εξέλιξης της τεχνολογίας και της απειρίας των χρηστών, ιδίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ενας «Μεγάλος Αδελφός» του Διαδικτύου δεν είναι επιθυμητός αλλά ούτε και εφικτός. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να […]

Οσοι νόμισαν ότι η μάχη για την ψυχή της αμερικανικής, και της παγκόσμιας, δημοκρατίας κρίθηκε με την ήττα του Τραμπ στις κάλπες, θα πρέπει γρήγορα να κατάλαβαν ότι βιάστηκαν. Εξω έπεσαν όμως κι εκείνοι που θεώρησαν «απίστευτη» τη μετατροπή της αμερικανικής ημι-δημοκρατίας, όπως είχε καταντήσει επί Τραμπ, σε μη δημοκρατία, με τα γεγονότα της 6ης […]

Στη μέση σχεδόν της θητείας της κυβέρνησης, και παρότι εν τω μεταξύ ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα, όλα βαίνουν καλώς και δεν υπάρχει ανάγκη για «νέο ξεκίνημα»: αυτό είναι το μόνο δυνατό μήνυμα ενός ανασχηματισμού με ελάχιστες αλλαγές υπουργών και φούσκωμα ενός ήδη πληθωρικού σχήματος. Η διόγκωση αυτή αποτελεί από μόνη της ένα ισχυρό μήνυμα […]

Η χρονιά που, επιτέλους, αφήσαμε πίσω μας υπήρξε συγκλονιστική, αν και σχεδόν μονοθεματική: η πανδημία μονοπώλησε το ενδιαφέρον, την προσοχή και την αγωνία των πολιτών σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ελάχιστα άλλα γεγονότα θα μπορούσαν να σταθούν δίπλα της: ένα παγκόσμιας σημασίας – οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου και η ήττα του Τραμπ – και, για τους […]

Ανήκω, όπως πιστεύω και η πλειονότητα των πολιτών, σε εκείνους που θεώρησαν μείζον επιστημονικό επίτευγμα την τόσο γρήγορη δημιουργία εμβολίου και έναρξη των εμβολιασμών. Σε αυτούς, επίσης, που χαιρέτησαν, χωρίς υποσημειώσεις, την ομαδική κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη συμμετοχή της χώρας μας σε αυτή. Σε αυτούς, τέλος, που περιμένουν, χωρίς καμία επιφύλαξη, τη σειρά […]

Το 2020 έδωσε πολλές αφορμές απελπισίας για την τύχη της παγκόσμιας δημοκρατίας. Η πανδημία κατέστησε αναγκαία, αλλά και δυνατή, την υποχώρηση των δημοκρατικών θεσμών. Θέση σε εφαρμογή τυπικής (π.χ. Γαλλία, Ισπανία) ή άτυπης (ΗΠΑ, Βρετανία) κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Λήψη έκτακτων νομοθετικών μέτρων με (προσωρινή) διάλυση του Κοινοβουλίου (Ουγγαρία, Ισραήλ) ή χωρίς (Ελλάδα). Περιορισμός, σε όλες […]

Παρότι πέρασε σε δεύτερη μοίρα μέσα στον τυφώνα της πανδημίας που σάρωσε την ανθρωπότητα, το 2020 προσέφερε στη δημοκρατία λύσεις σε δυο μεγάλα μέτωπα και αντίστοιχα προπύργια της «λαϊκιστικής διεθνούς»: την προεδρία Τραμπ και το Brexit. Το τέλος της πρώτης σφραγίστηκε, πάνω από ένα μήνα μετά τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, με την επίσημη ανάδειξη […]

Η ιστορία με την εξοχική οικία του πρώην πρωθυπουργού δεν θα είχε ενδιαφέρον, και πάντως προσωπικά δεν θα με απασχολούσε, αν δεν έφερνε στο προσκήνιο τρεις αλήθειες που αφορούν όχι μόνο τους πολιτικούς αλλά την ίδια τη δημοκρατία, ειδικά στις μέρες μας. Πρώτον, κάτι γνωστό παγκοσμίως και απολύτως βασικό την εποχή του Διαδικτύου: αυτό που […]