Η ιστορία είναι γνωστή στη βιβλιογραφία τόσο του Βυζαντίου όσο και της ρωσικής παράδοσης: η Άννα Πορφυρογέννητη (963 – 1011) από τη Δυναστεία των Μακεδόνων έγινε μεγάλη πριγκίπισσα του Κιέβου ως σύζυγος του πρίγκηπα Βλαδίμηρου Α’, με τον οποίο απέκτησε τους πρίγκιπες Μπόρις και Γκλεμπ.
Κόρη του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ρωμανού Β´ και της αυτοκράτειρας Θεοφανώς, αδελφή του Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου και του Κωνσταντίνου Η´, ξεκίνησε ως «πορφυρογέννητη», καθώς γεννήθηκε κατά τη βασιλεία του Αυτοκράτορα, στο ειδικό πορφυρό δωμάτιο του βυζαντινού παλατιού.
Τον γάμο με τον Βλαδίμηρο το 989 επέβαλαν πολιτικοί και στρατιωτικοί λόγοι, καθώς ο Βασίλειος Β’ έπρεπε να αντιμετωπίσει την εξέγερση του Βάρδα Σκληρού.
Ο πρίγκιπας των Ρως δέχθηκε να στείλει 6.000 στρατιώτες του στη Χερσώνα (Κριμαία) για να συνδράμουν τους Βυζαντινούς με έναν όρο: τον γάμο με την αδερφή του αυτοκράτορα, Άννα. Ο Βασίλειος Β’ ανέβαλε την τελετή επί ένα χρόνο και υποχώρησε μπροστά στην απειλή του Βλαδίμηρου, ο οποίος τον Αύγουστο του 989 είχε καταλάβει ήδη τη Χερσώνα.
Από αυτό το έτσι κι αλλιώς συναρπαστικό αφήγημα -που δείχνει παράλληλα τα όρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας- αντλεί το δικό του υλικό ο πρέσβης Βασίλης Παπαδόπουλος για το ιστορικό μυθιστόρημα «Πριγκίπισσα Άννα» (εκδ. Ίκαρος).
Και εκείνο που εντυπωσιάζει πέρα από την έρευνα στην ιστορική βιβλιογραφία είναι η μετρημένη και χωρίς φαντεζί αυθαιρεσίες ανασύσταση της εποχής και των ηρώων (γεγονός όχι και τόσο αυτονόητο για παρόμοιες απόπειρες).
Ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία της Άννας και της οικογένειάς της μέσα από τα μάτια του έμπιστου γραμματικού Δημήτριου, ο οποίος στη δύση της ζωής του θυμάται τις περασμένες περιπέτειες.
Η αρχή γίνεται επί βασιλείας του Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος παντρεύεται τη Θεοφανώ, σύζυγο του Ρωμανού, αλλά δολοφονείται από τον Ιωάννη Τσιμισκή. Σκηνικό το οποίο ο συγγραφέας εκμεταλλεύεται δεόντως για να εντάξει την προσωπική «εύθραυστη» ιστορία της Άννας μέσα στη μεγαλύτερη της βυζαντινής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 10ου αιώνα: εποχή αστάθειας, δολοπλοκιών, στασιαστών, συγκρούσεων ανάμεσα στο κράτος και τον Πατριάρχη.
Oι δολοφόνοι
«Μάθαμε τα ονόματα των δολοφόνων, που ήταν τέσσερις, ίσως πέντε, υψηλοί αξιωματούχοι της αυτοκρατορίας, μαζί με τον Τσιμισκή» θυμάται ο Δημήτριος. «Είχαν μπει από τον πύργο του Βουκολέοντα και είχαν φτάσει στα δώματα του Αυτοκράτορα από την πόρτα που είχε αφήσει επίτηδες ξεκλείδωτη η Θεοφανώ.
Κάποιος είπε ότι είχαν κρυφτεί σ’ ένα μεγάλο κοφίνι από κάποιο πλεούμενο και, μέσα στη θύελλα, τους είχαν τραβήξει πάνω στον πύργο. Όσο περνούσε η μέρα οι περιγραφές που έφταναν στ’ αυτιά μας διέφεραν όλο και περισσότερο».
Η εξιστόρηση του Δημήτριου καλύπτει μια περίοδο από το 969 έως το 1035. Και η κομβική χρονιά είναι το 988, όταν ο Βλαδίμηρος του Κιέβου καταλαμβάνει τη Χερσώνα, κύρια αυτοκρατορική βάση κοντά στην Κριμαία.
Για να την εγκαταλείψει και να στείλει 6.000 στρατιώτες εναντίον των στασιαστών, ζητά ως όρο να παντρευτεί την πριγκίπισσα Άννα. Αυτοπροτείνεται επίσης να βαφτιστεί χριστιανός. Ο γάμος του πρίγκιπας του Κιέβου με την πριγκίπισσα των Βυζαντινών πραγματοποιήθηκε στην Κριμαία το 989.
Η τελετή έγινε στα ελληνικά από τον μητροπολίτη Φιλόθεο. Στα ελληνικά επίσης διαβάστηκε από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο η περικοπή για το θαύμα της μετατροπής του ύδατος σε κρασί στον γάμο της Κανά.
