Έκτακτη σύσκεψη του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ), η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης, συγκάλεσε χθες η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας για την Τετάρτη (26/11) με την ατζέντα να είναι προσώρας επικεντρωμένη αποκλειστικά στην Ουκρανία και στις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά το ειρηνευτικό – υπό διαμόρφωση – σχέδιο των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.
Οι υπουργοί της ΕΕ είχαν συνεδριάσει εκ νέου, στο πλαίσιο του ΣΕΥ, την Πέμπτη (20/11) με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να σχολιάζει από τις Βρυξέλλες τόσο το σχέδιο ειρήνης των ΗΠΑ για την Ουκρανία όσο και την πρόσφατη επίσκεψη Ζελένσκι (16/11) στην Αθήνα, αποτυπώνοντας κρυστάλλινα τις ελληνικές θέσεις.
«Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, υποδεχόμαστε τη νέα πρόταση για την εκεχειρία στην Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα ήταν πάντοτε υπέρ κάθε προσπάθειας, η οποία γίνεται για τη διακοπή των εχθροπραξιών, έτσι ώστε να ανοίξει ένα παράθυρο ειρήνης. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει το οποιοδήποτε σχέδιο να τύχει της αποδοχής εκ μέρους της Ουκρανίας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υποστηρίζουμε την εδαφική ακεραιότητα και να στεκόμαστε απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή αναθεωρητισμού. Η Ελλάδα, την προηγούμενη εβδομάδα, για μία ακόμη φορά στάθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας, εξασφαλίζοντας την ενεργειακή της επάρκεια για το επόμενο διάστημα, μέσω μεγάλων συμφωνιών που υπεγράφησαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Προέδρου Ζελένσκι στην Αθήνα».
Δύο μέρες πριν, η εκπρόσωπος Τύπου του ελληνικού ΥΠΕΞ, ερωτηθείσα σχετικά με το ουκρανικό, είχε τονίσει πως η θέση της Ελλάδας παραμένει «σταθερή και αταλάντευτη». Όπως είχε χαρακτηριστικά σημειώσει η Λάνα Ζωχιού, «η Ελλάδα στέκεται αλληλέγγυα στην Ουκρανία και στηρίζει εμπράκτως και πολύπλευρα τόσο την Ουκρανία, όσο και τον ουκρανικό λαό. Με την επίσκεψη του Ουκρανού Προέδρου η πολύπλευρη αυτή στήριξη, αποκτά και μία νέα πτυχή, την πτυχή της ενέργειας. Εμείς, ως Ελλάδα θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, τασσόμενοι κατά της χρήσης της βίας και κάθε μορφής αναθεωρητισμού. Η αρχή του απαραβίαστου των συνόρων, σύμφωνα με την ελληνική θέση, είναι αδιαπραγμάτευτη».
Αναφορικά με τη συζήτηση περί κατάσχεσης ρωσικών κεφαλαίων που υπάρχουν στην Ευρώπη – θέμα που πιθανώς να τεθεί προς συζήτηση στο έκτακτο ΣΕΥ της Τετάρτης – το ελληνικό ΥΠΕΞ έχει επισημάνει (18/11) πως η θέση της Ελλάδας ως προς αυτό το ζήτημα είναι ότι «απαιτείται ενδελεχής εξέταση των πολιτικών, νομικών και οικονομικών παραμέτρων της πρότασης αυτής». Όπως χαρακτηριστικά τόνισε επ΄αυτού η Λάνα Ζωχιού, «δεν υπάρχει επαρκές νομικό πλαίσιο».
Για την Ουκρανία αντάλλαξαν απόψεις νωρίτερα χθες οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής ΕΕ- Αφρικανικής Ένωσης στην Ανγκόλα, όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης. Την έκτακτη ανταλλαγή απόψεων των 27 ηγετών της ΕΕ αποφάσισε με φόντο τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης υπήρξε συναντίληψη για την πρόοδο που σημειώθηκε στις πρόσφατες διαβουλεύσεις ΗΠΑ – Ουκρανίας στη Γενεύη ενώ, παράλληλα, χαιρετίστηκαν οι προσπάθειες των Προέδρων Τραμπ και Ζελένσκι για την επίτευξη ειρήνης. Οι 27 υπό τον Κόστα συμφώνησαν ότι οποιαδήποτε απόφαση εμπίπτει στις αρμοδιότητες της ΕΕ θα συζητηθεί άμεσα με τα μέλη της ΕΕ και θα χρειαστεί να συμφωνηθεί από αυτά.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης που θα συμμετάσχει στο ΣΕΥ της Τετάρτης – ένα 24ωρο προτού εκπνεύσει το τελεσίγραφο Τραμπ προς τον Ζελένσκι – είχε σήμερα συνάντηση με τους πρέσβεις των χωρών της ΕΕ στην Αθήνα. Βασικά θέματα συζήτησης μεταξύ των πρέσβεων και του Έλληνα ΥΠΕΞ ήταν, προφανώς, οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, η Μέση Ανατολή, ο ρόλος της Ελλάδας την επόμενη μέρα στη Γάζα καθώς και το μέλλον της ΕΕ.
Στο τελευταίο του μήνυμα, ο πρόεδρος Ζελένσκι τόνισε, μεταξύ άλλων, πως τα κρίσιμα θέματα που αφορούν στους όρους τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία, όπως αυτά προκύπτουν από το επικαιροποιημένο αμερικανικό σχέδιο 19 σημείων, θα τα συζητήσει με τον ίδιο τον πρόεδρο Τραμπ. Ενδεικτική των προθέσεων του Ουκρανού προέδρου ήταν η δήλωσή του σύμφωνα με την οποία «η Ουκρανία δεν θα αποτελέσει ποτέ εμπόδιο για την ειρήνη» με τον ίδιο να τονίζει, επιπλέον, πως «εκατομμύρια Ουκρανοί προσδοκούν και αξίζουν μια αξιοπρεπή ειρήνη».
Όσο για τις προσδοκίες από το έκτακτο ΣΕΥ της Τετάρτης υπό την Κάγια Κάλας, ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοποθέτηση της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ την οποία έκανε την Πέμπτη (20/11), με το πέρας της συνεδρίασης των 27 ΥΠΕΞ της ΕΕ στις Βρυξέλλες, όπου, μεταξύ άλλων, δήλωσε πως «για να λειτουργήσει οποιηδήποτε σχέδιο χρειάζεται να εμπλακούν οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι». Την ίδια μέρα, η ίδια είχε κάνει λόγο για επιβολή περισσότερων κυρώσεων σε πλοία του σκιώδους ρωσικού στόλου και σε όσους τα διευκολύνουν, υπογραμμίζοντας πως «η ΕΕ θα εργαστεί» προς αυτήν την κατεύθυνση, την ώρα που ξένα πρακτορεία επισημαίνουν πως οποιαδήποτε απόφαση παρθεί στους κόλπους της ΕΕ για την Ουκρανία και τη Ρωσία θα πρέπει να έχει τη συναίνεση όλων.
Ενωμένοι στην υποστήριξη της Ουκρανίας δήλωσαν χθες σε κοινές τους δηλώσεις Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Αντόνιο Κόστα μετά το πέρας της άτυπης, έκτακτης σύσκεψης των 27 στη Λουάντα, με την πρόεδρο της Κομισιόν να τονίζει πως οι ειρηνευτικές συζητήσεις με φόντο το ουκρανικό, που βρίσκονται επί του παρόντος σε εξέλιξη, αφορούν «την ασφάλεια ολόκληρης της ηπείρου μας τώρα και στο μέλλον».
«Σήμερα επιβεβαιώσαμε ότι είμαστε ενωμένοι στην υποστήριξη της Ουκρανίας», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναδεικνύοντας τρεις ευρωπαϊκές «κόκκινες» γραμμές: το έδαφος και η κυριαρχία της Ουκρανίας πρέπει να γίνονται σεβαστά / μόνο η Ουκρανία ως κυρίαρχο κράτος μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με τις ένοπλες δυνάμεις / και η Ουκρανία να είναι αυτή η οποία θα επιλέξει το μέλλον της.
Από την πλευρά του, ο Αντόνιο Κόστα δήλωσε πως «η ΕΕ έχει δεσμευτεί να συνεχίσει να παρέχει στον Πρόεδρο Ζελένσκι όλη την υποστήριξη που χρειάζεται: διπλωματική, στρατιωτική και οικονομική» ενώ, παράλληλα, πρόσθεσε ότι «η ΕΕ δεσμεύεται να υλοποιήσει την οικονομική υποστήριξη στην Ουκρανία» ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου. Ο ίδιος, επιπλέον, σημείωσε πως «είναι σαφές ότι τα ζητήματα που αφορούν άμεσα την ΕΕ, όπως οι κυρώσεις, η διεύρυνση ή τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία απαιτούν την πλήρη συμμετοχή και λήψη αποφάσεων από την ΕΕ». Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «η ειρήνη δεν μπορεί να είναι μια προσωρινή εκεχειρία, πρέπει να είναι μια λύση με διάρκεια».
Αίσθηση προκάλεσε και η χθεσινή δήλωση Μερτς σχετικά με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για το ουκρανικό, με τον Γερμανό καγκελάριο να επισημαίνει ότι το Διεθνές Δίκαιο βρίσκεται υπό πίεση, την ώρα που κυβερνητικές πηγές στο Βερολίνο τόνιζαν πως αξιολογούν ως θετικό οιωνό το γεγονός πως, μέχρι στιγμής, τα ζητήματα που αφορούν σε Ευρώπη και ΝΑΤΟ – εντός του αρχικού σχεδίου των 28 σημείων – έγιναν δεκτά.
