Ας υποθέσουμε πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν δίκιο όταν προβλέπουν ότι έρχεται πόλεμος και μάλιστα σύντομα. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι ίδιοι έχουν αποφασίσει ότι υπάρχουν δύο (τουλάχιστον) προαπαιτούμενα για να έχουν ελπίδες να τη βγάλουν «καθαρή»: Αφενός, να διαθέτουν τους αναγκαίους πόρους και σύγχρονα μέσα. Αφετέρου, να μην εξαρτώνται στρατιωτικά – τουλάχιστον όχι στον σημερινό βαθμό – από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αν δούμε τα πράγματα υπό αυτό το πρίσμα, τότε οι εξελίξεις που αφορούν την παραγωγή του νέου ευρωπαϊκού μαχητικού αεροσκάφους έκτης γενιάς, το επονομαζόμενο και FCAS, είναι ζωτικής σημασίας. Κι αυτό διότι προορισμός του είναι να διαδεχθεί στους αιθέρες τα Rafale και τα Eurofighter και θα είναι σε θέση να κοιτάξει στα μάτια τα αντίστοιχα αμερικανικά, ρωσικά και κινεζικά, είναι μείζονος σημασίας.
Με βάση τα αρχικά σχέδια, εξάλλου, το FCAS θα είναι κάτι παραπάνω από ένα μαχητικό. Πρόκειται για το «σύστημα των συστημάτων», όπως έχει χαρακτηριστεί από ορισμένους, που θα συνδυάζει την «αόρατη» τεχνολογία, τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, τη διασύνδεση σε πραγματικό χρόνο με άλλα μέσα, τις δυνατότητες μη επανδρωμένων πτήσεων (drones) και πολλά ακόμη.
Τα παραπάνω σημαίνουν, με τη σειρά τους, πως το σκληρό μπρα-ντε-φερ που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού για το θέμα αυτό απειλεί να καταρρίψει το νέο μαχητικό προτού καν αυτό απογειωθεί. Εφόσον δε αυτό συμβεί, τότε οι φιλοδοξίες της Ευρώπης και οι ελπίδες της να αντιμετωπίσει με επιτυχία την πρόκληση ενός πολέμου, θα συντριβούν μαζί του.
Πολιτική και επιχειρηματική μοιρασιά
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Politico, στη ρίζα της γαλλογερμανικής αντιπαράθεσης βρίσκεται η «μοιρασιά» ανάμεσα στους αεροναυπηγικούς ομίλους των δύο μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ: την Dassault και την Airbus και τους επικεφαλής τους, Ερίκ Τραπιέ και Μίκαελ Σέλχορν. Κυρίως δε στην επιμονή των Γάλλων να αναλάβουν τη μερίδα του λέοντος, που ανέρχεται μέχρι και στο 80%.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πρόκειται για ένα βαθύτατα πολιτικό ζήτημα, που έχει να κάνει τόσο με την χρόνια κόντρα ανάμεσα στους δύο όσο και με τον «δάκτυλο» των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Ζήτημα που, αναμφίβολα, αποκτά νέα διάσταση στο φόντο των πρόσφατων γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στην Ευρώπη, τη γειτονιά της και ολόκληρο τον κόσμο.
Η κυβέρνηση του Φρίντριχ Μερτζ, συγκεκριμένα, δείχνει να μην συμμερίζεται το σχέδιο του Εμανουέλ Μακρόν για πλήρη απογαλακτισμό της Ευρώπης από τις ΗΠΑ, που θα πρέπει να αποτυπωθεί και στο νέο ευρωπαϊκό μαχητικό. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (DGAP), ένα ινστιτούτο με σημαντικό κύρος στη χώρα σε αυτά τα ζητήματα, «η Γερμανία, περισσότερο από ό,τι η Γαλλία, ενδιαφέρεται να ενσωματώσει τα συστήματα που ήδη χρησιμοποιεί, όπως το Eurofighter της Airbus και το F-35 της Lockheed Martin, στο νέφος του FCAS».
Τι θέλουν Βερολίνο και Παρίσι
Με άλλα λόγια: Όπως έχει αποδείξει σε πολλά ζητήματα – ανάμεσά τους και στην πρόσφατη εμπορική συμφωνία, η οποία επικρίθηκε δριμύτατα από το Παρίσι – το Βερολίνο δεν θέλει να διαρρήξει πλήρως τους δεσμούς του με την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Κι αυτό όχι μόνο επειδή εξακολουθεί να τη θεωρεί απολύτως απαραίτητη για την ασφάλεια της χώρας, αλλά και διότι η αμερικανική αγορά έχει τεράστια σημασία για τις γερμανικές επιχειρήσεις.
Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που κάνει τον Μερτζ (με βάση τουλάχιστον το δημοσίευμα του Politico) να εξετάζει και εναλλακτικά σενάρια, πιο «φιλικά» προς τον Τραμπ. Ανάμεσά τους και την αντικατάσταση της Dassault με τη βρετανική British Aerospace, που είναι σαφές πως διατηρεί πολύ πιο στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, όπως επίσης μακρά εμπειρία – άλλωστε, είναι από τους συμπαραγωγούς του Eurofighter, το οποίο τα προηγούμενα χρόνια λειτούργησε απολύτως ανταγωνιστικά με το γαλλικό Rafale.
Το FCAS βρίσκεται σε σταυροδρόμι: Είτε οι εταίροι του θα καταφέρουν να επιλύσουν τις πολιτικές και εταιρικές διαφορές και να προχωρήσουν στη δεύτερη φάση, την ανάπτυξη του πρωτότυπου που θα δοκιμαστεί σε πτήσεις είτε οι αντιπαραθέσεις να πλήξουν καίρια το όλο σχέδιο», σημείωνε σε ανάλυσή του στις αρχές Αυγούστου ο Κλέμενς Σπέερ, ένας από τους πλέον έγκυρους Γερμανούς αναλυτές αμυντικών θεμάτων.
Αντικειμενικά, λοιπόν, η προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας και Ισπανίας (που επίσης μετέχει στον σχεδιασμό και την παραγωγή του FCAS) θα είναι κρίσιμη. Εφόσον, βεβαίως, πραγματοποιηθεί, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί κάτι πιο συγκεκριμένο.
