Η επισκόπηση των γεγονότων των τελευταίων ημερών στη Παιδεία δεν μπορεί παρά να αφήνει μια πικρή γεύση ακόμα και στον κοινωνικά ουδέτερο παρατηρητή.

Πικρή γεύση για α) τον «εξυπνακίστικο» τρόπο χειρισμού κορυφαίων γεγονότων από τους «άριστους» εξ ημών που όμως εμείς εκλέγουμε να χειριστούν τα του οίκου μας (ελεύθερο, μη κρατικό,μη-κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο,πτυχία για όλους,Έλληνες και ξένους., το τεράστιο ενδιαφέρον των καλύτερων πανεπιστημίων να ιδρύσουν εδώ παραρτήματα, κτλ!!), β) τον δήθεν πανικό και την ψευδολογία περί «κρατικών» πανεπιστημίων-χώρων ανομίας και εγκληματικότητας ,και την τάση υπερβολικού αυτομαστιγώματος ώστε να δικαιολογηθούν ακραία μέτρα  γ) την ανικανότητα του συστήματος να επιλέξει τους κατάλληλους ανθρώπους για τις κατάλληλες θέσεις, δ) την ψυχοπαθολογική εμμονή των συντηρητικών γηγενών (και δυστυχώς και όλων των Ευρωπαίων) γραφειοκρατών-λογιστών μόνο στους οικονομικούς δείκτες, προφανώς γιατί είναι ανίκανοι να συλλάβουν και υλοποιήσουν  άλλα οράματα ζωής , με αποτέλεσμα να επιχειρείται και αντίστοιχος σχεδιασμός της Παιδείας και ε) την αδυναμία ημών των πολιτών να θεσπίσουμε τρόπους «εξέγερσης» και ανατροπής των καταστάσεων με μαζικότητα.

Στους θιασώτες της φαντασίωσης του ιδιωτικού πανεπιστημίου, όπως παρουσιάζεται, και κυρίως στον «Άγνωστο Γονέα» που χρόνια τώρα αγωνίζεται και εξαντλείται ηθικά και οικονομικά ώστε το παιδί του να φοιτά στο πανεπιστήμιο, θα υπενθυμίσω την ανεργία των νέων επιστημόνων που θα ενταθεί και πάλι θα οδηγήσει στη μετανάστευση και το γεγονός ότι στα ιδιωτικά ιδρύματα, στην καλύτερη περίπτωση, θα εκπληρούται η προετοιμασία για κάποιο κλάδο της παραγωγής, όχι όμως και η κύρια λειτουργία του «Universitas» που είναι η επιστημονική και πνευματική καλλιέργεια, θα λειτουργούν δηλαδή ως ΙΕΚ.

Για αυτό άλλωστε έκλεισαν και τα περισσότερα ιδιωτικά που κάποτε ιδρύθηκαν στην Ευρώπη.

Η επάρκεια όσων εισάγονται στα ιδιωτικαδεν διασφαλίζεται αφού το κύριο κριτήριο θα είναι τα δίδακτρα που θα πληρώνουν.Ούτε και ευσταθεί το φαιδρό επιχείρημα ότι ο ανταγωνισμός θα αναβαθμίσει και τα δημόσια πανεπιστήμια. Η ιδιωτική υγεία οδήγησε στη διάλυση του ΕΣΥ, η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας εκτόξευσε τους λογαριασμούς του ρεύματος και η απελευθέρωση των μεταφορών οδήγησε στο έγκλημα των Τεμπών, ενώ η ύπαρξη τόσα χρόνια τώρα του ιδιωτικού σχολείου δεν αναβάθμισε το δημόσιο.

Ακολουθεί σύντομη κριτική του νόμου, που αποκαλύπτει τις πραγματικές προθέσεις. της κυβέρνησης για την Παιδεία: Ο νέος νόμος:

  • Καταργεί τον ενιαίο τρόπο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, η εισαγωγή στα πανεπιστήμια συνδέεται µε το πορτοφόλι της οικογένειας, η ΕΒΕ εργαλειοποιείται προκλητικά και σκανδαλωδώς υπέρ των «πελατών» των ιδιωτικών ιδρυμάτων (άρθρο 146).Έτσι στην Ιατρική π.χ.θα έχουμε φοιτητές δύο ταχυτήτων, εκείνους που θα εισάγονται στα δημόσια με 18.800 μόρια και εκείνους που θα εισάγονται με 9080 μόρια και 25000 ευρώ ετήσια δίδακτρα.
  • Ισοπεδώνει την αξία των πτυχίων. Οι 3ετείς σπουδές ιδιωτικών πανεπιστημίων και κολεγίων θα έχουν αντίστοιχη ακαδημαϊκή και επαγγελματική αναγνώριση µε τα πτυχία των 4ετών, 5ετών των δημόσιων πανεπιστημίων. (άρθρο 143)
  • Εισάγει δίδακτρα και αύξηση του κόστους σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια. (άρθρο 58). Δίνει τη δυνατότητα να ιδρυθούν πανεπιστήμια τύπου ΣΔΙΤ, δίδακτρα κι από άλλη «πόρτα». (άρθρο 119).
  • Επιβάλει την υποστελέχωση των Δημοσίων ΑΕΙ, αφού ως το 2030 η αναλογία αποχωρήσεων – προσλήψεων θα είναι 1:1. (άρθρο 97).Διατηρεί λοιπόν την τρέχουσα υποστελέχωση, όπου σε κάθε μέλος διδακτικού προσωπικού αντιστοιχούν 47 φοιτητές με ευρωπαικό μέσο όρο 13 (ΕΘΑΑΕ).
  • Η «οικονομική αυτοτέλεια» των πανεπιστημίων (άρθρο 43) αποδεδειγμένα οδηγεί σε μείωση χρηματοδότησης των πανεπιστημίων μέσω «αντικειμενικών κριτηρίων» (π.χ. αριθμός φοιτητών) κατά 10%! (άρθρα 90 – 93, 98, 103, 110).
  • Ενισχύεται το πλαίσιο της συρρίκνωσης της δημοκρατίας και του ασφυκτικού διοικητικού ελέγχου, µε αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τα συλλογικά όργανα (άρθρα 44- 48). Άλλωστε η δομή, οι αρμοδιότητες και ο τρόπος ανάδειξης των διοικήσεων των ΑΕΙ αποτέλεσαν, από το νόμο Διαμαντοπούλου και όλους τους νόμους που ακολούθησαν, βασικό μοχλό για την επιτάχυνση της εμπορευματοποίησης της ΑΕ στη χώρα μας.
  • Το αφήγημα περί μη-κρατικών μη-κερδοσκοπικών ΑΕΙ αυτό-διαψεύδεται! Η πρόβλεψη ότι απαγορεύεται να μοιράζουν κέρδη οι ιδιοκτήτες (άρθρο 132) είναι παραπλανητική καθώς το άρθρο 131 προβλέπει ότι μπορούν τα κέρδη να επενδύονται χωρίς κανέναν όρο και προϋπόθεση !
  • Προβλέπει μη κρατικά ΑΕΙ – µε κρατικούς πόρους! Δεν απαγορεύεται πουθενά η χρηματοδότηση από το κράτος. Δεν θα μπορούσε άλλωστε λόγω των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ. Αντίθετα, δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση από δημόσια – ευρωπαϊκά κονδύλια, για έρευνα στο πλαίσιο συνεργασίας με δημόσια πανεπιστήμια (άρθρα 130, 119), καθώς και με χορήγηση δανείων στους φοιτητές τους.

Ο νόμος αναπαράγει συντηρητικές αγοραίες ιδεοληψίες και προδίδει παντελή έλλειψη ουσιαστικής Παιδείας. Ο «εκσυγχρονισμός» του είναι μια αναχρονιστική διαδικασία για να καταργήσει η πολιτεία την υποχρέωσή της να χρηματοδοτεί τα δημόσια πανεπιστήμια.

Το μόνο που νοιάζει την κυβέρνηση (αλλά δυστυχώς και τους περισσότερους Ευρωπαίους γραφειοκράτες ) είναι η «επίτευξη» των οικονομικών στόχων και δεικτών. ‘Έννοιες όπως κοινωνία, παιδεία, ανθρώπινα δικαιώματα, αξιοπρέπεια, ελευθερία, δίκαιο, αλληλεγγύη, αυτοδιάθεση, τους αφήνουν παγερά αδιάφορους.  Η Ευρώπη παρουσιάζει σήμερα τέτοια πολιτική φτώχεια, που τρομάζει.  Μένει σε μάς τους πολίτες των χωρών της Ευρώπης να εξεγερθούμε. Με βάση όχι τα τροφοδοτούμενα από τα ΜΜΕ ευτελή, αλλά τις συνειδήσεις μας.  Δεν είναι φυσικά εύκολο να βρούμε τους μηχανισμούς αυτής της εξέγερσης μια και το σύστημα έχει έξυπνα εξουθενώσει τους μαζικούς φορείς αλλά και τα αντανακλαστικά μας.

Ο Νίκος Μαρκάτος είναι ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, τ. πρύτανης