Ακριβότερος από διαμέρισμα στο κέντρο – Πόσο κοστίζει ένας τάφος στο Α’ νεκροταφείο

Διατίθεται μόνιμη κατοικία κοντά στην Ηλιουπόλεως έναντι 230.000 ευρώ, τιμή μη συζητήσιμη. Σίγουρα για κάποιους αυτή η πρόταση θα ακουστεί ως ευκαιρία, ιδίως με τις τιμές των κατοικιών να έχουν φτάσει τον τελευταίο καιρό στα ύψη. Όμως δεν μιλάμε για διαμέρισμα, αλλά για έναν οικογενειακό τάφο στο Α’ Κοιμητήριο Αθηνών. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Αθηναίων, διατίθενται 50 οικογενειακοί τάφοι από τους συνολικά 10.233 στο συγκεκριμένο νεκροταφείο, με τον πιο φθηνό να βρίσκεται στα 28.000 ευρώ και τον πιο ακριβό να αγγίζει τα 238.000 ευρώ.

Οι τιμές ζαλίζουν, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι μια τέτοια «επένδυση» δεν θα αποφέρει τίποτα περισσότερο από γαλήνη στον αιώνιο ύπνο. Μάλιστα, οι περισσότεροι από τους τάφους συνοδεύονται από προϋποθέσεις και περιορισμούς, όπως η απαρέγκλιτη διατήρηση των μορφολογικών χαρακτηριστικών του ταφικού μνημείου από αυτόν στον οποίο παραχωρείται το δικαίωμα χρήσης. Ουσιαστικά, δεν αγοράζει κανείς οικόπεδο ή γη αλλά το δικαίωμα χρήσης και δόμησης υπό όρους, γιατί το μνημείο παραμένει στην ιδιοκτησία του κοιμητηρίου.

Όπως εξηγεί ο Σάββας Κυτίδης, προϊστάμενος του Δήμου Αθηναίων στο τμήμα που αφορά το Α’ Κοιμητήριο, «ένα μνήμα που παραχωρείται για να μείνει προς χρήση του καινούργιου ενοίκου δεν πρέπει να πειραχτεί ως προς το καλλιτέχνημα που φέρει. Αυτό προσδιορίζεται από την αγορά, με τα περισσότερα από τα καλλιτεχνήματα να χαρακτηρίζονται διατηρητέα».

Πώς όμως ένας οικογενειακός τάφος γίνεται διαθέσιμος; Σύμφωνα με τον Σάββα Κυτίδη, «αν ο δικαιούχος δεν πληρώσει το τέλος φύλαξης για 10 χρόνια, ξεκινά η αναζήτησή του από τον δήμο. Στη συνέχεια το μνήμα μπαίνει σε διερεύνηση. Αν περάσουν 15 χρόνια και αφού ψάξουμε για συγγενείς, ο τάφος διατίθεται εκ νέου προς παραχώρηση».

Διάφοροι λόγοι ωθούν ανθρώπους σε τέτοιες αγορές. Από το ερώτημα της «συνέχειας» που τους απασχολεί έως την έγνοια τους να μην ταλαιπωρήσουν τους οικείους τους με την αναζήτηση χώρου ταφής σε μια δύσκολη συναισθηματικά στιγμή. Αλλωστε, το Α’ Κοιμητήριο εμπεριέχει μερικές από τις πιο σπουδαίες προσωπικότητες που πέρασαν από τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και αυτό εξηγεί ακόμη περισσότερο τη μεγάλη ζήτηση.

Δύο αιώνες ιστορίας σε ένα νεκροταφείο

Ηρωες του 1821, καλλιτέχνες που άφησαν το στίγμα τους, πολιτικοί, θρησκευτικές προσωπικότητες, με τάφους ανάλογους του μεγέθους και πολλές φορές της τσέπης τους, είναι μερικοί από τους… μόνιμους κατοίκους του Α’ Νεκροταφείου.

Σε αυτό εμπεριέχονται σπουδαία καλλιτεχνήματα όπως η «Κοιμωμένη» του Χαλεπά στον τάφο της οικογένειας Αφεντάκη, ο αρχαιοελληνικός ναός που φιλοτέχνησε ο γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ στον τάφο του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, το «Πενθούν Πνεύμα» του Ιωάννη Βιτσάρη στον τάφο της οικογένειας Κουμέλη και η «Μάνα της Κατοχής» του Κώστα Βαλσάμη.

«Το Α’ Νεκροταφείο είναι ολόκληρο ένα ζωντανό ιστορικό μνημείο. Βρίσκεις εκεί ολόκληρη την ιστορία της Ελλάδας», εξηγεί ο Σάββας Κυτίδης, για να συμπληρώσει πως «παίρνουν άνθρωποι τηλέφωνο και ζητούν να μάθουν πληροφορίες».

Πέρα από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές, το κοιμητήριο αποτελεί και αξιοθέατο, καθώς εμπεριέχεται στον οδηγό της Αθήνας, με τουρίστες αλλά και σχολεία να έρχονται να θαυμάσουν τα γλυπτά και τους περίτεχνους τάφους διασημοτήτων.

«Υπάρχει ενδιαφέρον καθώς το κοιμητήριο το επισκέπτονται σχολεία από Αθήνα αλλά και από επαρχία. Πολλοί ζητούν να δουν τους τάφους του Κολοκοτρώνη, του Σλήμαν, της Κοτοπούλη, της Βουγιουκλάκη και της Καρέζη», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Τζαβέλλας, ξεναγός στο Α΄ Κοιμητήριο, και προσθέτει: «Ολη η ιστορία της Αθήνας είναι εδώ μέσα και το ενδιαφέρον από τους επισκέπτες εντοπίζεται και στο μνημειακό επίπεδο αλλά και στην τοποθεσία όπου είναι θαμμένος κάποιος από άποψη πρεστίζ».

Πλέον έχει αναπτυχθεί και εφαρμογή για το πού βρίσκεται κάθε τάφος. «Εχει γίνει απογραφή και καταγραφή και υπάρχει ηλεκτρονικό σύστημα όπου βρίσκονται διαθέσιμες αυτές οι πληροφορίες», μας εξηγεί ο Σάββας Κυτίδης.

Οι τιμές ανά θέση ταφής (για τριετή χρήση)

• Α’ Πολυτελείας: Από 1.600 έως 1.800 ευρώ
• Β’ Πολυτελείας: 1.600 ευρώ
• Α’ Θέση : 1.200 ευρώ
• Β’ Θέση: 1.100
• Γ’ Θέση: Από 900 έως 1.000

Το κόστος της κηδείας

• Πολυτελής κηδεία: Από 5.000 έως 5.500
• Απλή κηδεία: 3.000 ευρώ

Τι προσφέρουν τα ασφαλιστικά ταμεία

• ΙΚΑ: 759,52 ευρώ
• ΟΓΑ:  800 ευρώ
• ΟΑΕΕ: 762 ευρώ
• ΟΠΑΔ: 1.000 ευρώ

Όπως… στις αγορές ακινήτου

Πέρα από την αγορά ενός ταφικού μνημείου, με τους οικογενειακούς τάφους να αποτελούν τα δύο τρίτα του κοιμητηρίου, ο λογαριασμός είναι βαρύς ακόμα και για μια απλή τριετία, δηλαδή την αγορά μιας θέσης μόνο για τρία χρόνια.

Ο Αργύρης Πυτηρινόπουλος, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών, αναλύει στα «ΝΕΑ» τα κόστη για μια κηδεία στο Α’ Κοιμητήριο Αθηνών, από τον στολισμό μέχρι και την επιλογή της θέσης του ενταφιασμού. «Το Α΄ Νεκροταφείο είναι από τις πιο ακριβές επιλογές. Ο στολισμός ανέρχεται στα 360 ευρώ. Η εκκλησία κοστίζει 250 ευρώ με εντολή της Αρχιεπισκοπής. Αν θέλεις να βάλεις χορωδία και δεσπότη, είναι επιπρόσθετα 400 ευρώ στην εκκλησία. Το ψυγείο έχει 60 ευρώ το 24ωρο φύλαξης, ενώ σε άλλα κοιμητήρια είναι από 25 έως 30 ευρώ. 50 ευρώ θέλουν τα παιδιά που μεταφέρουν το φέρετρο στον νεκροθάλαμο και περιποιούνται τον νεκρό. Επειδή συνήθως είναι μακριά ο τάφος από την εκκλησία, αναγκαστικά και υποχρεωτικά από το νεκροταφείο έχουμε έξι παλικάρια που σηκώνουν το φέρετρο. 50 ευρώ ο καθένας. Φεύγουν τα 50άρικα σαν μαρουλόφυλλα. Οι μόνοι που αξίζουν τα λεφτά τους είναι τα παιδιά που σηκώνουν τον νεκρό και τα παιδιά που θάβουν και ξεθάβουν».

Αύξηση 50% στις τιμές

Ο ίδιος επισημαίνει πως μετά την πανδημία οι τιμές γνώρισαν αύξηση ύψους 50%: «Υπάρχει τεράστια αύξηση και σε σύγκριση με τα υπόλοιπα νεκροταφεία. Του λες του κόσμου η απλή κηδεία στο Α’ Νεκροταφείο θα κοστίσει 3.000 ευρώ, από εκεί και πέρα τα στεφάνια είναι επιπρόσθετα, το κυλικείο είναι επιπρόσθετο έξοδο, 6 ευρώ το άτομο, και μετά η συζήτηση φτάνει στη θέση».

Μπορεί ο θάνατος να έρχεται για όλους, όμως στο θέμα του ενταφιασμού στα αναπαυτήρια των ψυχών φαίνεται πως δεν υπάρχει ισότητα, καθώς όσοι θέλουν να αγοράσουν έναν τάφο έρχονται αντιμέτωποι με ζώνες και κατηγορίες και η διαδικασία θυμίζει έντονα την αγορά ενός ακινήτου.

Το Α’ Νεκροταφείο έχει πέντε θέσεις, με τις τιμές για την τριετή χρήση να ποικίλλουν: Α΄ Πολυτέλειας από 1.600 έως 1.800 ευρώ, Β’ Πολυτέλειας με 1.600 ευρώ, Α΄ Θέση με 1.200 ευρώ, Β΄ Θέση με 1.100 ευρώ και Γ΄ Θέση από 900 έως 1.000 ευρώ. «Η επιλογή διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση ανάλογα με τι θέλει ο καθένας και τι μπορεί να διαθέσει από χρήματα. Στη Γ’ Θέση, για παράδειγμα, είναι αρκετά μακριά από την κεντρική είσοδο, φτάνεις στο Παγκράτι για να θάψεις. Για μια deluxe κηδεία το κόστος τοποθετείται στα 5.000 με 5.500 ευρώ, ενώ για μια απλή φτάνει τα 3.000 ευρώ, χωρίς την αμοιβή του γραφείου.

Για τη σύγκριση, μια κηδεία στο Κοιμητήριο του Βύρωνα σε θέση πολυτέλειας φτάνει τα 2.500 ευρώ», αναφέρει ο Αργύρης Πυτηρινόπουλος, σημειώνοντας παράλληλα ότι «δεν γίνονται πολλές κηδείες στο Α’, γιατί είναι (σ.σ.: το κοιμητήριο) των εφοπλιστών, των βιομηχάνων και της υψηλής κοινωνίας. Πάνε και απλοί νοικοκυραίοι, αλλά μόνο αν έχουν τα λεφτά να το πληρώσουν».

Οι τιμές βέβαια εξηγούνται ως έναν βαθμό από την ύπαρξη λίγων τάφων τριετίας: 2.077 από τους συνολικά 12.310 σε 12 ζώνες.

Το κόστος του μνημείου

Μετά τον ενταφιασμό, ακολουθεί η ανέγερση του μαρμάρινου μνημείου. Οι πιο απλές επιλογές κοστίζουν γύρω στα 500 ευρώ, ενώ υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης μαρμάρινων διακοσμητικών, όπως κιθάρες, αγγελάκια, γλυπτά, βιβλία με σκαλιστές αφιερώσεις κ.ά., η οποία αυξάνει τον λογαριασμό.

Τα έξοδα όμως δεν τελειώνουν εδώ, καθώς σε περίπτωση που δεν έχει αποσυντεθεί πλήρως το σώμα, απαιτείται η επέκταση του χρονικού διαστήματος χρήσης της θέσης (στην περίπτωση που δεν υπάρχει οικογενειακός τάφος), με το κόστος να φτάνει τα 360 ευρώ για κάθε επιπρόσθετο χρόνο. Η επιλογή της θέσης αλλά και του είδους του τάφου σε αυτή την περίπτωση έχει τη σημασία της. «Η υγρασία που έχει το χώμα επηρεάζει την αποσύνθεση. Το νερό δεν αφήνει να αναπτυχθούν όλοι οι μικροοργανισμοί που κάνουν αυτή τη δουλειά. Ακόμα και ένα δέντρο που βρίσκεται κοντά στον τάφο δημιουργεί υγρασία στο χώμα και δυσκολεύει την κατάσταση. Επίσης, το καλύτερο είναι να μη γίνονται μνημεία με σφραγισμένη πλάκα. Το χώμα που μπαίνει από πάνω πρέπει να αναπνέει», εξηγεί ιδιοκτήτης γραφείου τελετών στη Δάφνη.

Επιπρόσθετα, κάθε χρόνο υπάρχουν και τα τέλη φύλαξης που κυμαίνονται από 66 ευρώ για το 80% των τάφων, ενώ μπορεί να φτάσουν τα 70 με 75 ευρώ σε συγκεκριμένες ζώνες. Επίσης, για όσους το επιθυμούν, υπάρχει η δυνατότητα από άτομα του νεκροταφείου να ανάβουν το καντήλι του νεκρού ημερησίως έναντι 30 ευρώ τον μήνα.