Αναζήτηση
Η παράσταση «Ορφανά» παρουσιάζεται στο θέατρο Μικρό Γκλόρια από Πέμπτη έως Κυριακή μέχρι τις 28 Μαΐου. Έπειτα από την επιτυχία των έργων του «Η Απαγωγή της Τασούλας» και «Χορευτική Πανούκλα», o Κωνσταντίνος Μάρκελλος επιστρέφει στην ευρωπαϊκή δραματουργία, μεταφράζοντας και σκηνοθετώντας ένα από τα πιο αγαπημένα σύγχρονα έργα.
Με αφορμή τα «Ορφανά» του Ντένις Κέλι, ανεβαίνει στη σκηνή με τους συνεργάτες του Ελένη Στεργίου (Υποψήφια για το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη 2020) και Χρήστο Παπαδόπουλο, σε μια παράσταση υψηλών εσωτερικών εντάσεων, η οποία παίζει στο όριο ανάμεσα στον νατουραλισμό και το παράλογο. Το στυλιζαρισμένο, λεπτών αποχρώσεων, ύφος της προεκτείνει τις συγκρούσεις των χαρακτήρων του έργου, φέρνοντας στην επιφάνεια και σε πρώτο πλάνο μια δεύτερη, υπαινισσόμενη σύγκρουση, αυτήν ανάμεσα στην ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να κατασκευάζει μια ευπρεπή, καθαρή κοινωνική εικόνα-ταυτότητα και στην αδυναμία του να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί την άβυσσο και την σκοτεινιά των ενστίκτων του.
Σε μια υποβαθμισμένη και με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας γειτονιά του Λονδίνου, η Έλεν και ο Ντάννυ ετοιμάζονται να δειπνήσουν στο διαμέρισμά τους γιορτάζοντας την είδηση ότι η Έλεν είναι έγκυος για δεύτερη φορά. Η απροσδόκητη εμφάνιση του αδελφού της Έλεν, Λίαμ, με ρούχα βουτηγμένα στο αίμα, θα ανατρέψει τις, όποιες, προσδοκίες για μια ειρηνική βραδιά. Την αρχική ανησυχία για την σωματική ακεραιότητα του Λίαμ θα διαδεχτούν η αγωνία να προστατευτεί η οικογένεια με κάθε κόστος και στη συνέχεια ο αποτροπιασμός, αφού ένα περιστατικό ακραίας, κατά τα φαινόμενα, ρατσιστικής βίας το οποίο έλαβε χώρα λίγα μέτρα μακρύτερα από το διαμέρισμα, θα εντείνει το αίσθημα της ανασφάλειας και θα ξυπνήσει μια σειρά συγκρούσεων στους κόλπους μιας κατά τα άλλα φιλήσυχης οικογένειας.
Με το πέρας της βραδιάς κανένα πρόσωπο δεν θα είναι «ο εαυτός που μπορούσε να αναγνωρίσει», καμία σχέση δεν θα έχει μείνει αδιατάρακτη. Ματαιώσεις, απωθημένα και μυστικά χρόνων θα έρθουν στην επιφάνεια, πράξεις ανομολόγητες αλλά και αποφασιστικές αρνήσεις θα έχουν τραγικές επιπτώσεις στις ζωές όλων. Επιβεβαιώνοντας, με αυτό τον τρόπο, την πολυδιάστατη φύση της βίας, η οποία -περισσότερο από ποτέ στη σύγχρονη, πολιτισμένη κοινωνία μας- δεν είναι μόνο σωματική, αλλά μπορεί να κρύβεται πίσω από λέξεις και καλές προθέσεις τόσο στην ιδιωτική, όσο στη δημόσια σφαίρα.
Ο συγγραφέας -με πυκνό και κρυπτικό λόγο, με πλοκή γεμάτη σασπένς και ανατροπές, με υποδόριο χιούμορ- ασκεί εύστοχη κοινωνική κριτική, δομώντας ολοκληρωμένους χαρακτήρες, οι σχέσεις και οι πράξεις των οποίων θέτουν στο μικροσκόπιο έννοιες και ιδέες που απασχολούν κάθε ενεργό πολίτη του σήμερα. Και που αμφισβητούνται, επεναξετάζονται ή αναθεωρούνται στο δημόσιο διάλογο μιας εποχής που «τρέχει», μεταβάλλεται, αναιρεί και (αυτό)αναιρείται: Συνείδηση, ηθική, ιδεολογία, αγάπη, ασφάλεια, προστασία, οικογενειακοί δεσμοί και κοινωνική ευθύνη είναι μόνο κάποιες από τις έννοιες που συνθέτουν το πολυδιάστατο δραματουργικό πλέγμα ενός από τα σύγχρονα αριστουργήματα της ευρωπαϊκής δραματουργίας.
Οι συντελεστές της παράστασης μιλούν στα «Νέα» για το ρόλο τους και την αγαπημένη τους σκηνή στο έργο.
Ποιος είναι ο ρόλος σας;
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ:
Η Έλεν είναι ένα κορίτσι που έμεινε ορφανό σε μικρή ηλικία αφού έχασε τους γονείς της σε μια πυρκαγιά. Είναι ένα πλάσμα που έπρεπε από τόσο νωρίς να αναλάβει όχι μόνο την ευθύνη του εαυτού της αλλά και του μικρού αδελφού της Λίαμ, αντικαθιστώντας τον ρόλο της μαμάς που λείπει. Μεγάλωσε μαζί του μέσα στα ορφανοτροφεία και παρόλο που της δόθηκε η ευκαιρία να μείνει με μια ανάδοχη οικογένεια για μια καλύτερη ζωή, ο αδερφός της πάντα κάτι έκανε και δεν της το επέτρεπε. Δεν καταδέχθηκε ποτέ να τον αποχωριστεί κι έμεινε μαζί του για να τον προστατεύει. Μεγάλωσαν και η Έλεν γνώρισε τον άντρα της τον Ντάννυ έκανε ένα παιδί και τώρα είναι έγκυος στο δεύτερο. Μένει με την οικογένειά της σε μια γειτονιά με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας. Εργάζεται, μα τώρα που είναι έγκυος πρέπει ν’ αφήσει τη δουλειά της. Θα δουλεύει μόνο ο Ντάννυ τώρα. Οργανώνουν λοιπόν ένα δείπνο για να «γιορτάσουν» την επερχόμενη εγκυμοσύνη. Το παιδί τους ο Σέιν είναι στης μαμάς του Ντάννυ, στη γιαγιά του. Και τότε μπουκάρει ο αδερφός της μέσα στο σπίτι της, η μοναδική οικογένεια που είχε μέχρι να γνωρίσει τον άντρα της και διακόπτει το δείπνο με ματωμένη μπλούζα. Εισβάλλει για πολλοστή φορά στη ζωή της. Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα δεν θα είναι όπως ήταν πάντα. Η Έλεν όταν μάθει ότι ο Λίαμ έκανε κάτι φρικιαστικό, θα περάσει το όριό της και θα αποφασίσει να κόψει τον ομφάλιο λώρο για να σώσει τη ζωή της και την οικογένειά της. Για πρώτη φορά θα πάρει την απόφαση να επιλέξει η ίδια για τη ζωή της και όχι τα λάθη των άλλων. Θα κάνει την υπέρβαση, αλλά δεν ξέρω αν θα λυτρωθεί στο τέλος. Αυτό είναι το μεγάλο μου ερώτημα και δεν ξέρω αν μπορώ κι αν χρειάζεται να το απαντήσω.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ:
Είμαι ένα ματωμένο μπλουζάκι που το λένε Λίαμ. Αδερφός της Έλεν, συζύγου του Ντάννυ και θείος του 5χρονου Σέιν. Αυτό το μπλουζάκι αφήνει λεκέδες παντού, κηλίδες αίματος που σιγά σιγά καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο, γεμίζοντας ασφυκτικά το δωμάτιο, αποκαλύπτοντας τον εκκολαπτόμενο φασίστα εντός του.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ:
Ντάννυ: πατέρας του Σέιν και σύζυγος κατώτερος των περιστάσεων, κατά τα λεγόμενα της Έλεν. Έχει δομημένο λόγο, επιχειρήματα και κατασταλαγμένο ηθικό κώδικα. Στην αρχή του έργου θα επιδιώξει να εκπληρώσει το κοινωνικό του καθήκον είτε ειδοποιώντας την αστυνομία για μια συμπλοκή λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι του είτε προσφέροντας τη βοήθειά του στον τραυματισμένο. Δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει την αντίσταση της συζύγου του, η οποία δεν επιθυμεί καμία ανάμιξη υπό τον φόβο να θεωρηθεί ο αδελφός της εμπλεκόμενος. Όταν αποκαλυφθεί η αλήθεια και ο φόβος διασπαρεί στην οικογένεια, θα υποκύψει στον ηθικό εκβιασμό της Έλεν και θα βγει από το σπίτι για να «τελειώσει» όσα ο κουνιάδος του άφησε να εκκρεμούν. Θα επιστρέψει καταρρακωμένος ηθικά και με μηδενική διάθεση για ζωή. Και ίσως επειδή δεν έχει τη δύναμη να αφαιρέσει την δική του, θα εκτονώσει την ανάγκη του για αυτοκαταστροφή στο αγέννητο παιδί του, αποφασίζοντας για λογαριασμό δικό του και της Έλεν αυτή να διακόψει την εγκυμοσύνη της.
Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή και γιατί;
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ:
Η τελευταία σκηνή που διώχνει τον αδερφό της μια για πάντα από το σπίτι. Η στιγμή που καταλαβαίνει ότι οι επιλογές που έχει κάνει στη ζωή της δεν ήταν για εκείνη αλλά για τον αδερφό της. Τον έβαζε πάνω από τον εαυτό της. Η στιγμή που καταλαβαίνει ότι όσο κι αν θέλεις να βοηθήσεις κάποιον να ξεφύγει δεν μπορείς να το κάνεις αν δεν το θέλει ο ίδιος. Δεν μπορείς να σώσεις κανέναν αν ο ίδιος δεν το αποφασίσει. Όταν ο Ντάννυ ο άντρας της πήγε να τον «βοηθήσει» μετά του γύρισε μπούμερανγκ. Τον κατηγόρησε, πήγε να τον μπλέξει κι αυτόν, τον απείλησε. Του είπε «είδα ποιος είσαι απόψε Ντάννυ, είσαι τα ίδια σκατά με μένα». Απείλησε την οικογένειά της, ο αδερφός της, η οικογένειά της. Και η αλήθεια είναι ότι έλεγε την αλήθεια. Όντως έγινε ίδιος με αυτόν. Στην προσπάθειά του να τον βοηθήσει έμπλεξε και έγινε ένα τέρας. Και σ’ αυτή την έκβαση συνέβαλλε καθοριστικά η Έλεν. Έγινε κι αυτή ένα τέρας άθελά της. Επειδή αγαπούσε τον αδερφό της. Αυτή η στιγμή λοιπόν, που αλλάζει το μυαλό της και φέρνει τα πάνω κάτω και σπάει το δεσμό του αίματος είναι απίθανη γιατί είναι πολύ δύσκολο για έναν άνθρωπο να αρνηθεί το αφήγημα της ζωής του, να αποχωριστεί μέρος της ταυτότητάς του, να δει το λάθος και να πει ένα μεγάλο όχι. Γιατί όλα αυτά χτίζονται χρόνια και συντηρούνται με κόπο. Απαιτεί απόφαση μεγάλη, τόλμη και αντίσταση στον φόβο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ:
Χωρίς να θέλω να κάνω τα λεγόμενα spoiler για την παράσταση, ας πούμε ότι η αγαπημένη μου σκηνή είναι η στιγμή της συνειδητοποίησης των δύο ότι ο Λίαμ δεν έχει καμία θέση στο χώρο τους. Δεδομένου ότι η ιστορία έρχεται σε άμεση σύνδεση με την άνοδο του νεοφασισμού στα σπλάχνα της οικονομικής κρίσης, αυτή η πράξη της Έλεν και του Ντάννυ ίσως είναι απλά μια αρχή στην προσπάθεια να πάψει ο φασισμός να αισθάνεται ασφάλεια στα σπίτια μας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ:
Βρίσκω εξαιρετικά λειτουργική την έμπνευση του συγγραφέα να φέρει επί σκηνής τον Σέιν, τον 5χρονο γιο της Έλεν και του Ντάννυ στην πλέον κρίσιμη καμπή της πλοκής. Οι σχέσεις των προσώπων έχουν διαρραγεί, τα μυστικά έχουν αποκαλυφθεί, τα τραύματα έχουν κακοφορμίσει, οι ενοχές και οι φόβοι σπρώχνουν τα πρόσωπα σε μια σκληρότητα που δεν αρμόζει σε αγαπημένες οικογένειες. Δύο είναι οι πιθανές διέξοδοι: ακραία σωματική βία ή αδίστακτο κόψιμο του ομφάλιου λώρου. Και τότε ο Σέιν πετάγεται από το κρεβάτι του, εισβάλλει στην αρένα του γονεϊκού σαλονιού. Αθώος σαν αμνός, ανυποψίαστος «σα ζώο που το σέρνουν στο σφαγείο». Ξάφνου όλα ηρεμούν, αγαλλιάζουν. Καμία σκληρότητα, καμία βία δε μπορεί να σταθεί ακέραιη απέναντι σε αυτή την πνοή μακαριότητας που γεμίζει τον χώρο. Ο γιος-βαλβίδα ασφαλείας θα αποσυμφορήσει την κατάσταση. Θα γυρίσει τον καθρέφτη σε έναν-έναν ξεχωριστά τους συγγενείς του, ώστε να δουν καθαρά την τερατώδη όψη τους. Τρομαγμένοι θα συνθηκολογήσουν, θα πληρώσουν ο ένας τον άλλο με το μόνο νόμισμα που ανταποκρίνεται στην αξία των πράξεών τους: απόρριψη.
