Στην πρώτη επίσκεψή του ως (φρεσκοεκλεγμένος) Πρωθυπουργός στο πολύπαθο Μάτι, στο τέλος του Αυγούστου του 2019, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μεταφέρει στους κατοίκους τη δέσμευση της κυβέρνησης να γίνει η περιοχή της τραγωδίας «καλύτερη από πριν». Η επόμενη περιοδεία ήταν τον Ιούλιο του 2020. Τότε είχε μιλήσει στους πυρόπληκτους για την ίδια «πρόκληση», ανοίγοντας δύο συγκεκριμένα κεφάλαια: την πρόθεση δημιουργίας ενός άλσους, του μεγαλύτερου στην Ανατολική Αττική, και τον σχεδιασμό κατασκευής πρότυπου συγκροτήματος κοινωνικής κατοικίας.

Στη χθεσινή επίσκεψή του, μαζί με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, θέλησε μέσα από συμβολικές δενδροφυτεύσεις να θέσει τον «θεμέλιο λίθο» στο αποκαλούμενο «πάρκο μνήμης» 130 στρεμμάτων. Σε ένα οικόπεδο (ιδιοκτησίας κάποτε του ΝΑΤ) που ισοπεδώθηκε στη φονική πυρκαγιά του 2018 και στο οποίο εκτελούνται σήμερα εργασίες ανάπλασης με δωρεά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ποιες ήταν όμως οι εικόνες καθημερινότητας από το Μάτι τις οποίες… δεν είδαν ο Πρωθυπουργός, τα στελέχη της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης, όση ώρα βρίσκονταν εντός του οικοπέδου για να ενημερωθούν για την πορεία των εργασιών;

Αντιθέσεις παντού

Ακόμα και ακριβώς έξω από την είσοδο του οικοπέδου, επί της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος, βρίσκονταν κάτοικοι. Οι περισσότεροι δίνουν το «παρών» σε κάθε δικάσιμο στην εν εξελίξει διαδικασία για τη φονική πυρκαγιά – στο δικαστήριο, ας πούμε, θα βρίσκονται σήμερα. Κάποιοι κρατούσαν φακέλους στην αγκαλιά.

Ήταν αιτήματα ή έγγραφοι προβληματισμοί τους για διάφορα ανοιχτά ζητήματα: από θέματα που αφορούν το πάρκο μνήμης μέχρι ζητήματα που αφορούν τους συντελεστές δόμησης. Μερικά τα συζήτησαν άλλωστε στο πόδι και με τον Μητσοτάκη και τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Γιώργο Αμυρά. «Να μας εμπιστευθείτε…» ήταν το κυβερνητικό μήνυμα.

Οι κουβέντες των κατοίκων όμως δεν ήταν μόνο αυτές. Μπροστά σε εικόνες που σηματοδοτούσαν μια νέα αρχή για το Μάτι (τα χωματουργικά μηχανήματα, οι εργάτες με τα φωσφοριζέ γιλέκα, τα νεαρά δέντρα κ.ά.), εκείνοι μιλούσαν για τις συγκλονιστικές μαρτυρίες της δίκης.

«Τεσσεράμισι χρόνια μετά και τα ξαναζούμε», έλεγε μια ενεργή σε τοπικό σύλλογο κάτοικος. «Νόμιζες ότι ήξερες πια τα πάντα, αλλά ακόμη ακούς για τότε κάτι καινούργιο, κάτι συγκλονιστικό» συμφώνησε η συνομιλήτριά της. Αναφερόταν στην πρόσφατη μαρτυρία στο δικαστήριο της Ιρλανδής Ζόε Χόλοχαν, η οποία έχασε τον σύζυγό της Μπράιαν.

Η ζωή προχωράει, αλλά…

Η ζωή στο Μάτι προχωράει. Το καφέ στη συμβολή των οδών Κυανής Ακτής και Κύπρου είχε παρέες που έπιναν τον καφέ τους, όλα τα μαγαζιά δούλευαν κανονικά, έχουν αποκαταστήσει αυλές και κήπους. Δεν έχουν προχωρήσει όμως όλοι, ούτε το κάνουν όλοι με τον ίδιο ρυθμό.

Δίπλα σε ανακατασκευασμένα σπίτια, που ξαναπήραν ζωή, παραμένουν κουφάρια κτισμάτων και χορταριασμένες, έρημες αυλές. Οι άνθρωποί τους δεν επέστρεψαν, προφανώς. Υπάρχουν και άλλα υπό κατασκευή με τους εργάτες πάνω στις κατεστραμμένες στέγες, ή εκείνα που έχουν ακόμη στο φράχτη τη μπογιά (κίτρινη ή πράσινη) των ελεγκτών.

«Don’t forget»

Και στην είσοδο του οικισμού, επί της λεωφόρου Μαραθώνος, στέκουν τα… συνθήματα. Η αλλιώς οι «φωνές» για απόδοση δικαιοσύνης όσων έζησαν την τραγωδία, επιβίωσαν και έμειναν πίσω με τις μνήμες. «102 νεκροί και ούτε ένας στη φυλακή» έχει γραφτεί σε τοίχο. «Don’t foget. The truth. The crime» (Μην ξεχνάτε, την αλήθεια, το έγκλημα) γράφει ένα πανό. Μαζί με την ημερομηνία 23-7-2018. «Ζητάμε δικαίωση» έχουν γράψει στο δικό τους πανό, κάτοικοι του οικισμού Προβάλινθος.

«Ποτέ ξανά»

Η φύση έχει κάνει τη δουλειά της στο Μάτι. Η μυρωδιά του καμένου βεβαίως και δεν υπάρχει πια, η άσφαλτος δεν καίει πια, τα κουφάρια σπιτιών είναι λιγότερα, η σιωπή έχει σπάσει αλλά πληγές παραμένουν ορθάνοιχτες. Όπως και το στοίχημα η χώρα να μην ζήσει «ποτέ ξανά» τέτοια τραγωδία. Στη χθεσινή επίσκεψή του στον τόπο των αντιθέσεων, ο Μητσοτάκης δεσμεύτηκε: «Ποτέ ξανά απροστάτευτη ανθρώπινη ζωή από τέτοια κρατική αδιαφορία και αδυναμία».