«ΣΤΟΥΣ «ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ»… που έκαναν τους θορύβους του πιθήκου: Ντροπή σας. Ντροπή σας» έγραψε ο Μάριο Μπαλοτέλι, τότε επιθετικός της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομάδας Μπρέσια, στο Instagram στα τέλη του 2019. Αναφερόταν σε οπαδούς της Hellas Verona, ενός αντίπαλου ποδοσφαιρικού συλλόγου, που εκτόξευσαν ρατσιστικές προσβολές εναντίον του, που είχαν ξεπεράσει ακόμα και τα συνήθη υβριστικά σχόλια που του απηύθυναν συχνά οι φανατικοί οπαδοί άλλων ομάδων. Κάποια στιγμή στη διάρκεια του αγώνα το παιχνίδι σταμάτησε καθώς ο ενοχλημένος Μπαλοτέλι έριξε την μπάλα σε εκείνους που τον καθύβριζαν και απείλησε ότι θα αποχωρήσει από το γήπεδο.

Ο Μπαλοτέλι κατάφερε να βάλει γκολ εκείνη την ημέρα, αν και η Μπρέσια έχασε 2-1. Ωστόσο, μια πρόσφατη έρευνα του Φαμπρίτσιο Κολέλα, μεταπτυχιακού φοιτητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, υποδηλώνει ότι η πολύ καλή απόδοση του ιταλού ποδοσφαιριστή με καταγωγή από την Γκάνα, εκείνη την ημέρα, ήταν περισσότερο μια εξαίρεση παρά ο κανόνας.

Η πανδημία της Covid-19 ανάγκασε αθλητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο να παίζουν χωρίς θεατές και αυτό δημιούργησε – όχι σκόπιμα, βέβαια – ένα συναρπαστικό πείραμα που έχει προκαλέσει αναταραχή στην ακαδημαϊκή έρευνα. Πολλές μελέτες προσπάθησαν να αξιολογήσουν κατά πόσον το πλεονέκτημα των γηπεδούχων ομάδων προέρχεται από την παρουσία φιλάθλων της ομάδας.

Σε μια τέτοια έρευνα που δημοσιοποίησε πέρυσι το περιοδικό «Economist» φάνηκε πως κατ’ αρχήν οι διαιτητές σφυρίζουν διαφορετικά υπό την πίεση των φιλάθλων. Διαιτητές είδαν μαγνητοσκοπημένα παιχνίδια και ρωτήθηκαν τι σφυρίγματα θα έδιναν. Αποδείχθηκε ότι ήταν πιο επιεικείς προς τους γηπεδούχους όταν ο ήχος ήταν ανοιχτός και άρα ακούγονταν ξεκάθαρα οι ιαχές των φιλάθλων. Μάλιστα κάποιες αναλύσεις δείχνουν πως όσο πιο πυκνό είναι το πλήθος στις εξέδρες τόσο πιο πολλές αποφάσεις λαμβάνουν οι διαιτητές υπέρ των γηπεδούχων.

Αλλη έρευνα που έγινε τον Μάιο για παιχνίδια που διεξήχθησαν χωρίς θεατές εντόπισε ότι χάθηκε το προβάδισμα των γηπεδούχων. Δόθηκε ίδιος αριθμός κίτρινων και κόκκινων καρτών και στις δύο ομάδες και οι φιλοξενούμενοι κέρδισαν σχεδόν τόσες φορές όσες και οι γηπεδούχοι.

Τα νέα δεδομένα

 Μελετώντας τις νέες συνθήκες που επικρατούν στα γήπεδα όλου του κόσμου και κάνοντας χρήση των νέων δεδομένων ο Φαμπρίτσιο Κολέλα εξέτασε ένα άλλο ζήτημα, με ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις. Ενα ζήτημα που γίνεται όλο και πιο εμφανές στα ευρωπαϊκά γήπεδα και σε κάποιες περιπτώσεις αγγίζει πολύ ακραία όρια ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Ολοι οι ποδοσφαιριστές έχουν ακούσει συνθήματα εναντίον τους, όμως δεν δέχονται όλοι τον ίδιο τύπο προσβολών. Δυστυχώς, στα ευρωπαϊκά γήπεδα, οι οπαδοί ξεχωρίζουν τους μη-λευκούς παίκτες και τους κάνουν ρατσιστικές λεκτικές επιθέσεις. Δεν είναι λογικό αυτού του είδους οι ρατσιστικές προσβολές να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στους παίκτες από τα γενικά συνθήματα ή και τις ύβρεις που δέχονται οι λευκοί παίκτες;

Η πανδημία επέτρεψε στον Κολέλα, γράφει ο «Economist», να το διερευνήσει. Για κάθε παίκτης της Serie A, της πρώτης κατηγορίας στο ιταλικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, συνέταξε μεμονωμένα σκορ απόδοσης για κάθε αγώνα τα τελευταία δύο χρόνια, με κλίμακα από το 0 έως το 10, τα οποία διαμορφώθηκαν βάσει αλγόριθμου που χρησιμοποιείται για αγώνες φανταστικών αθλημάτων ή βίντεο γκέιμ. (Αυτοί οι αριθμοί λαμβάνουν υπόψη τη συνεισφορά ενός παίκτη σε όλες τις πτυχές ενός παιχνιδιού και όχι στατιστικά στοιχεία όπως γκολ ή ασίστ.)

Στη συνέχεια ο μεταπτυχιακός φοιτητής ταξινόμησε περισσότερους από 500 παίκτες ως λευκούς ή μη-λευκούς, χρησιμοποιώντας την κλίμακα Φιτζπάτρικ για το χρώμα δέρματος των ανθρώπων, μια κλίμακα η οποία συνήθως χρησιμοποιείται στις έρευνες δερματολογίας. Τέλος, συνέκρινε το πώς τα πήγαινε κάθε παίκτης, κατά μέσο όρο, σε αγώνες που εξελίσσονταν μπροστά σε γεμάτες κερκίδες σε σύγκριση με τις επιδόσεις τους σε άδεια στάδια. Παρότι οι θεατές μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα με πολλούς τρόπους, μόνο τα ρατσιστικά συνθήματα θα μπορούσαν θεωρητικά να έχουν διαφορετικό αντίκτυπο σε λευκούς και μη-λευκούς παίκτες.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, σημειώνει ο «Economist». Κατά μέσο όρο, οι λευκοί παίκτες τα πήγαν λίγο χειρότερα χωρίς θεατές, σε σύγκριση με την απόδοσή τους όταν οι κερκίδες ήταν γεμάτες. Αντίθετα, οι επιδόσεις των μη-λευκών ποδοσφαιριστών βελτιώθηκαν σε σημαντικό βαθμό, βάσει των στατιστικών, όταν οι κερκίδες ήταν άδειες – κατά μέσο όρο 1,2%.

 

Μαθηματικό μοντέλο

 Ο Κολέλα δημιούργησε ένα μαθηματικό μοντέλο προσπαθώντας να εξηγήσει αυτές τις διαφορές, χρησιμοποιώντας και άλλες μεταβλητές, όπως η εθνικότητα των παικτών και η συνολική ποιότητα των ομάδων. Ομως, κανένας από αυτούς τους ελέγχους δεν εξάλειψε την επίδραση του χρώματος του δέρματος. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ πιο έντονο για τους παίκτες με σκούρο χρώμα δέρματος παρά για τους υπόλοιπους. Δηλαδή η δική τους απόδοση ήταν πολύ καλύτερη σε άδεια γήπεδα, εκεί όπου δεν είχαν να αντιμετωπίσουν τα ρατσιστικά συνθήματα και τις προσβολές εις βάρος τους.

Το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου που διεξάγεται αυτές τις ημέρες είναι το πιο σημαντικό αθλητικό τουρνουά διεθνών ομάδων που έχει πραγματοποιηθεί από την έναρξη της πανδημίας, εδώ και 1½ χρόνο. Κάποιες ελπίδες ότι ο, σε αρκετές περιπτώσεις, περιορισμένος αριθμός οπαδών στις κερκίδες θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερη συμπεριφορά, μάλλον διαψεύδονται. Πριν από λίγες ημέρες, ο Ρομέλου Λουκάκου, επιθετικός της εθνικής ομάδας του Βελγίου, με καταγωγή από το Κονγκό, δήλωσε απογοητευμένος: «Ο ρατσισμός στο ποδόσφαιρο βρίσκεται στο χειρότερο σημείο όλων των εποχών». Και το περιοδικό καταλήγει: Δεν ξέρουμε τι είναι το πιο καταθλιπτικό – η επανάληψη των ρατσιστικών προσβολών στους ποδοσφαιρικούς αγώνες ή η διαπίστωση ότι όταν εκτοξεύονται τα ρατσιστικά συνθήματα επηρεάζουν ποδοσφαιριστές αλλά και την έκβαση του αγώνα.

Τελευταία Νέα