Με αφορμή τα 40 χρόνια από το πρώτο του ιστορικό ανέβασμα στο Broadway, το πολυβραβευμένο έργο του Bernard Pomerance «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας», βασισμένο στη ζωή του Τζον Μέρρικ ανεβαίνει σε διασκευή και σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη στον Πολυχώρο Vault κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00 και Κυριακές στις 18:15.

Πρωταγωνιστούν οι Δημήτρης Καρατζιάς, Περικλής Μοσχολιδάκης, Μαρία Καβουκίδη, Στέλιος Καλαϊτζής, Μιχάλης Καλιότσος, Αντώνης Καραθανασόπουλος, Σοφία Ρούβα.

Πρόκειται για την πραγματική ιστορία του Τζον Μέρρικ γνωστού και ως Ανθρώπου Ελέφαντα, ενός τραγικά παραμορφωμένου άντρα που έζησε στο Βικτωριανό Λονδίνο το 1880. Η ζωή του υπήρξε πηγή έμπνευση για τις τέχνες και τα γράμματα. Το έργο τιμήθηκε με τα Βραβεία Tony, Drama Desk, Obie Awards και New York Drama Critics’ Circle ως το Καλύτερο Έργο της χρονιάς το 1979. Από τότε συνεχώς παρουσιάζεται στις θεατρικές σκηνές ανά τον κόσμο, μιας κι ο ρόλος του Τζον Μέρρικ θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες υποκριτικές προκλήσεις, με μερικούς πολύ σπουδαίους ηθοποιούς να έχουν αναμετρηθεί κατά καιρούς μαζί του (David Schofield, David Bowie, Mark Hamill, Bradley Cooper κ.ά).

Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε το 1980 από το θέατρο Έρευνας του Δημήτρη Ποταμίτη και αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές και εισπρακτικές επιτυχίες του πάντα πρωτοποριακού καλλιτέχνη. O Άνθρωπος Ελέφαντας παρουσιάστηκε στην τηλεόραση σε σκηνοθεσία Jack Hofsiss με τους Philip Anglim, Glenn Close, κ.α (υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα και 4 βραβεία Emmy), και στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία David Lynch, με τους John Hurt, Anthony Hopkins, Anne Bancroft, κ.α, όπου απέσπασε οκτώ Υποψηφιότητες για Όσκαρ (Kαλύτερου Ά Ανδρικού Ρόλου, Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου, Κουστουμιών, Σκηνικών, Μουσικής και Μοντάζ). Η ταινία καθιέρωσε τον David Lynch ως grand auteur, αποτέλεσε σταθμό στην καριέρα του Anthony Hopkins και ανέδειξε το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του John Hurt.

To έργο αναδεικνύει την ιστορία ενός άνδρα, του Τζον Μέρρικ, στη Βικτοριανή Αγγλία του 19ου αιώνα που είχε μια άνευ προηγουμένου φυσική παραμόρφωση. Όταν ο καταξιωμένος γιατρός Τριβς τον παίρνει υπό την προστασία του, για να τον απαλλάξει από έναν κόσμο καιροσκόπων και εκμετάλλευσης, εκπλήσσεται από το λαμπρό μυαλό, την ακλόνητη πίστη του και τη δίψα του για αποδοχή, αγάπη και έρωτα. Πόσο όμως ο Τζον Μέρρικ έχει αληθινά απομακρυνθεί από τα Freek Shows και από έναν κόσμο τεράτων;

Ο Κοραής Δαμάτης μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση, τα σύγχρονα freak shows και τους ανθρώπους – ελέφαντες.

Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;

Ήταν πρόταση του Δημήτρη Καρατζιά. Όλο μιλάγαμε για κάποια συνεργασία, τη θέλαμε και οι δύο από χρόνια, και κάποια στιγμή καταλήξαμε στην ιδέα του Δημήτρη.

Επηρεάζεστε στην προσέγγισή σας από την επιτυχημένη ταινία, την τηλεοπτική σειρά και την παρουσίαση του έργου στο Broadway;

Καθόλου. Το θεατρικό έργο του Μπέρναρντ Πόμερανς είναι πολύ μακριά από την ταινία του Ντέιβιντ Λιντς, θίγει θέματα που δεν τα έχει καθόλου η ταινία. Την τηλεοπτική σειρά δεν την έχω δει, όπως δεν έχω δει και καμία παράσταση του έργου πριν.

Τι προκλήσεις αντιμετωπίζεται δεδομένου ότι πρόκειται για μια αληθινή ιστορία και όχι μυθοπλασία;

Έτυχε αρκετές φορές μέχρι τώρα να εργαστώ υποκριτικά πάνω σε μαρτυρίες ανθρώπων, είτε σκηνοθετώντας τες για το θέατρο, είτε ως διδασκαλίες στην δραματική σχολή. Πρέπει να πω ότι ποτέ μου δεν θέλησα να υπάρχουν διαφορές μεταξύ μυθοπλασίας και αληθινής ιστορίας. Όλες τις ιστορίες, όλα τα πρόσωπα, τα λογάριαζα και τα αντιμετώπιζα πάντα ως αληθινά. Από την Εκάβη του Ευριπίδη και τον Ριχάρδο του Σαίξπηρ, μέχρι τη Μάνα Κουράγιο του Μπρεχτ και τον Τζων Μέρρικ του Πόμερανς.

Στην σημερινή κοινωνία όπου υπάρχει μια πρόοδος στην αποδοχή του διαφορετικού, θεωρητικά, ένας άνθρωπος ελέφαντας θα είχε θέση;

Πιστεύω ότι η θέση της διαφορετικότητας είναι ακόμα στην εσχατιά της ανθρώπινης ‘’φυσιολογικότητας’’. Σήμερα υπάρχει κάποια αποδοχή, κάτι που δεν υπήρχε πριν πενήντα, εκατό χρόνια, που όμως περιορίζεται περισσότερο στην συμπόνια –μεταμφιεσμένη αμηχανία θα τό ‘λεγε κανείς- παρά στην πλήρη αποδοχή δικαιωμάτων, και νομικά και συναισθηματικά και νοητικά, των ‘‘διαφορετικών’’. Περισσότερο σαν σηματοδότης καλής προαίρεσης φαντάζει η παραδοχή του αλλότριου, του ξένου… στην πραγματικότητα όμως, πίσω απ’ τα συγκινησιακά σήματα παραμένει άγρυπνος ο πουριτανισμός του μυαλού να χλευάσει, κρυφά ή φανερά, να αποστρέψει το βλέμμα στην καλύτερη εκδοχή, να δολοφονήσει στην χειρότερη. Ας μη ξεχνάμε, ότι η ανθρώπινη φύση, εκτός λίγων εξαιρέσεων, ό,τι δεν κατανοεί, ό,τι δεν είναι στα μέτρα της, το εξοβελίζει.

Αν κι έχουν επισήμως καταργηθεί, βλέπετε freak shows -θιάσους ανθρώπων- γύρω σας σήμερα;

Πως… αρκετοί θίασοι ανθρώπων έχουν μεγάλη επιτυχία σε freak shows… από προέδρους κρατών και εκπροσώπους θρησκειών… μέχρι ημερήσιους ευκαιριακούς επαναστάτες και δυναμικά shows τέχνης στην τηλεόραση…

Η δυσμορφία του πρωταγωνιστή στην παράσταση, συμβαδίζει με αυτήν της κοινωνίας;

Απόλυτα. Η δυσμορφία του Τζων Μέρρικ, συμβαδίζει με την ασχήμια του μυαλού μιας κοινωνίας!

Ποιες αναφορές προσπαθείτε να πετύχετε μέσα από την παράστασή σας;

Πως είναι καιρός να ηρεμήσουμε απ’ την αγωνία του όμορφου… πως είναι ο καιρός να ανοίξουμε το μυαλό μας και να αποδεχτούμε αληθινά το ‘‘άλλο’’, το διαφορετικό από μας, να μη φοβόμαστε το ασυνήθιστο, την ‘‘άσχημη όψη’’, το ξένο… οι Τζων Μέρρικ ίσως να είναι δρόμος λύτρωσης…