Η Εφορία μπαίνει στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών. Στήνει ηλεκτρονικό μάτι που θα παρακολουθεί τις θυρίδες καταγράφοντας τις κινήσεις των κατόχων τους όταν τις επισκέπτονται ενώ παράλληλα σχεδιάζει εφόδους για να πάρει τα κλειδιά των θυρίδων και να τις αδειάσει για όσους χρωστούν στο Δημόσιο και κρύβουν σε αυτές μετρητά.

Με πρόσφατη απόφαση της υφυπουργού Οικονομικών Κατερίνας Παπανάτσιου μπαίνει ρητώς ο όρος προς τις τράπεζες να γνωστοποιούν στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και, κατ’ επέκτασιν, στις ελεγκτικές και διωκτικές Αρχές της χώρας ποιοι πελάτες τους έχουν θυρίδες.

Το επόμενο βήμα όμως, σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, είναι ότι οι τράπεζες θα πρέπει να μεταβιβάζουν ηλεκτρονικά, μέσω του Συστήματος Μητρώου Τραπεζικών Λογαριασμών, και επιπλέον στοιχεία όπως για το κάθε πότε επισκέπτεται ο κάτοχος τη θυρίδα του.

Καθώς ο νόμος δεν επιτρέπει στην Εφορία – παρά μόνον με δικαστική εντολή – να παραβιάζει τις θυρίδες για να γνωρίζει το περιεχόμενό τους, οι ελεγκτικές Αρχές θα παρακολουθούν τις κινήσεις των κατόχων τους. Οι ημερομηνίες και η συχνότητα μετάβασης στις θυρίδες, μπορούν να αποτελέσουν ένδειξη φοροδιαφυγής, εάν συνδυάζεται με άλλες πληροφορίες ή ύποπτες κινήσεις των φορολογουμένων. Θεωρείται επίσης πως μπορεί να οδηγήσει τις διωκτικές Αρχές στους δρόμους του μαύρου χρήματος για την αποκάλυψη κυκλωμάτων λαθρεμπορίας ή τοκογλυφίας κ.λπ.

Θα μπορεί ενδεχομένως όμως να εκληφθεί και ως έμμεση απόδειξη εάν για παράδειγμα οι ελεγχόμενοι από την Εφορία ισχυρίζονται ότι μια νέα κατάθεση μεγάλου χρηματικού ποσού σε τράπεζα προέκυψε από χρήματα που είχαν παλαιότερα σε λογαριασμό και τα μετέφεραν σε θυρίδες, αντί στο στρώμα υπό τον φόβο κουρέματος των καταθέσεων.

Το άνοιγμα θυρίδας και η κατάσχεση του περιεχομένου της προβλέπονται ήδη, αλλά οι διαδικασίες είναι αυστηρές, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη δικαστικής απόφασης ή εισαγγελικής παραγγελίας.

Επόμενο βήμα

Με τη νέα απόφαση Παπανάτσιου, σε πρώτη φάση ανοίγει ο δρόμος για να εντοπιστούν οι οφειλέτες της Εφορίας που έχουν στην κατοχή τους θυρίδες και μπορεί να κρύβουν σε αυτές περιουσιακά στοιχεία από χρήματα, κοσμήματα μέχρι και πλάκες χρυσού. Το επόμενο βήμα θα είναι η έφοδος των Αρχών στις θυρίδες των οφειλετών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι εξετάζεται η απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου για το άνοιγμα των τραπεζικών θυρίδων και την κατάσχεση του περιεχόμενου τους για όσους χρωστούν στο Δημόσιο. Ηδη έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας για να μελετήσει το πλαίσιο η οποία αναμένεται να παραδώσει την πρότασή της στην ηγεσία του οικονομικού επιτελείου. Η ΑΑΔΕ ποντάρει στο συγκεκριμένο μέτρο καθώς εκτιμά ότι θα ενισχύσει τα ταμεία της με περισσότερα έσοδα από ληξιπρόθεσμα χρέη αφού σήμερα μεγάλος αριθμός κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών αποδεικνύεται ατελέσφορος. Τα κατασχετήρια για τους οφειλέτες μπορεί να πέφτουν βροχή, όμως σε πολλές περιπτώσεις οι λογαριασμοί είναι άδειοι ή έχουν μικροποσά.

Με βάση τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας:

  • Οι θυρίδες μπορεί να ανοίξουν μόνο με εντολή εισαγγελέα και οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο μπορεί να κατασχεθεί σε περίπτωση που διαπιστωθεί έκνομη δραστηριότητα ή οφειλές προς το Δημόσιο. Η πρόσβαση γίνεται μόνο σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή όταν υπάρχουν κατηγορίες για κακουργηματικές πράξεις.
  • Οι τράπεζες έχουν την υποχρέωση να γνωστοποιούν το όνομα κατόχου τραπεζικής θυρίδας στις φορολογικές Αρχές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο της θυρίδας.
  • Αν η Εφορία θέλει να κατάσχει το περιεχόμενο τραπεζικής θυρίδας, πρέπει πρώτα να έχει στα χέρια της δικαστική απόφαση.

Πότε ανοίγει

Το τραπεζικό σύστημα ορίζει ότι οι θυρίδες είναι απαραβίαστες τόσο από την τράπεζα όσο και από κάθε τρίτο. Στο πλαίσιο αυτό, απόντος του μισθωτή, π.χ. λόγω θανάτου ή εγκατάλειψης της θυρίδας, η τελευταία μπορεί να ανοιχτεί μόνο αν συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις και εφόσον τηρηθούν οι προβλεπόμενες από τον νόμο διαδικασίες. Επιπλέον, οι τράπεζες δεν μπορούν να δεσμεύσουν το περιεχόμενο των θυρίδων ή να απαγορεύσουν το άνοιγμά τους από τον μισθωτή, παρά μόνο σε περιπτώσεις εκτέλεσης αποφάσεων της Δικαιοσύνης ή άλλων Αρχών. Οι τράπεζες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την προστασία των θυρίδων, των συναλλασσομένων και του προσωπικού τους, καθορίζουν, πέραν των όσων προβλέπονται στη νομοθεσία, τα είδη τα οποία απαγορεύεται να φυλάσσονται σε αυτές. Οφείλουν δε να ενημερώσουν σχετικά τον πελάτη πριν από τη μίσθωσή της.

Με τις θυρίδες που ενοικιάζονται στις τράπεζες να έχουν αυξηθεί σε περίπου 200.000, το υπουργείο Οικονομικών είχε θέσει ως στόχο να επεκτείνει και σε αυτές τον φορολογικό έλεγχο. Επιπλέον μπαίνει η ρήτρα προς τις τράπεζες που τυχόν θα αμελήσουν να φακελώσουν τους πελάτες τους αυτούς ότι αν αποφεύγουν συστηματικά να ενημερώνουν τις ελεγκτικές Αρχές μέσω του Συστήματος Μητρώου Τραπεζικών Λογαριασμών, τα στοιχεία αυτά θα τους ζητούνται εγγράφως διά της οδού της αλληλογραφίας και θα πρέπει άμεσα να τα κοινοποιούν, εντός διορίας λίγων ημερών.