Ορκίστηκε σουλτάνος ο Ερντογάν

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ο πολιτικός που κυριαρχεί στην Τουρκία εδώ και 15 χρόνια, ορκίστηκε χθες για μια νέα θητεία στην προεδρία της χώρας, με ενισχυμένες εξουσίες που εξασφάλισε σε δημοψήφισμα πέρυσι και επικύρωσε με την εκλογική του νίκη πριν από δύο εβδομάδες. Ο 64χρονος Ερντογάν ορκίστηκε ενώπιον της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης με τους βουλευτές του να τον χειροκροτούν όρθιοι επί ένα λεπτό και τους βουλευτές της αντιπολίτευσης να κάθονται σιωπηλοί. «Η Τουρκία οδεύει σε μια πιο ισχυρή διακυβέρνηση» είπε ο πρόεδρος στην ομιλία του, υποσχόμενος πρόοδο. Μιλώντας έξω από το γιγαντιαίο προεδρικό μέγαρο στην Αγκυρα ανακοίνωσε ότι το πρώτο υπουργικό συμβούλιο με το νέο σύστημα θα διεξαχθεί την Παρασκευή και ότι θα ενισχυθούν η ασφάλεια των συνόρων και η αμυντική βιομηχανία. Στην τελετή ήταν παρόντες 7.000 καλεσμένοι, μεταξύ των οποίων και ηγέτες ξένων χωρών, όπως ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ και ο πρόεδρος του Σουδάν Ομάρ Χασάν αλ Μπασίρ που καταζητείται για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Δικαστήριο.

Μπορεί με τον όρκο που έδωσε ο πρόεδρος, ο οποίος συνοδευόταν από τη σύζυγό του Εμινέ, να δεσμεύθηκε μεταξύ άλλων να προασπιστεί τις αρχές της κοσμικής Τουρκίας που ίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ, όμως το νέο προεδρικό σύστημα που τέθηκε σε ισχύ από χθες στη χώρα αποτελεί τη μεγαλύτερη αναδιαμόρφωση στη διακυβέρνηση της τουρκικής δημοκρατίας εδώ και έναν αιώνα, από τότε δηλαδή που δημιουργήθηκε πάνω στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Το αξίωμα του πρωθυπουργού καταργείται και πλέον ο πρόεδρος είναι εκείνος που επιλέγει τους υπουργους, καθορίζει τα υπουργεία και απομακρύνει δημοσίους υπαλλήλους, όλα χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση. Οι οπαδοί του Ερντογάν βλέπουν τις αλλαγές ως επιβράβευση για έναν ηγέτη ο οποίος έχει βάλει τις ισλαμικές αξίες στην καρδιά της δημόσιας ζωής και στηρίζει τους πιστούς. Η αντιπολίτευση καταγγέλλει πως αυτή η κίνηση ανοίγει τον δρόμο για ακόμα πιο αυταρχική διακυβέρνηση και κατηγορεί τον Ερντογάν ότι διαβρώνει τους θεσμούς του κοσμικού κράτους, απομακρύνοντας την Τουρκία από τις δυτικές αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας του λόγου. Η κρατική τηλεόραση TRT περιέγραψε τη χθεσινή τελετή ορκωμοσίας ως την «πρώτη ημέρα της νέας Τουρκίας», ενώ αργότερα έδειξε τον Ερντογάν να επισκέπτεται το μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Αγκυρα. Ο Μαρκ Πιερινί, πρώην πρεσβευτής της ΕΕ στην Τουρκία, σχολίασε πως οι νέες εξουσίες του Ερντογάν θα τον κάνουν ουσιαστικά παντοδύναμο. «Οι περισσότερες εξουσίες θα συγκεντρωθούν στα χέρια του, δεν θα υπάρχει πλέον πρωθυπουργός και σχεδόν κανένας από τους ελέγχους που διαθέτουν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες. Με άλλα λόγια, η Τουρκία θα γίνει μια θεσμική απολυταρχία». Οι σχέσεις της Τουρκίας, η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, με τους δυτικούς συμμάχους της δεν είναι καλές, κυρίως μετά την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ για τη στρατιωτική στρατηγική στη Συρία και τις επικρίσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις μαζικές διώξεις από την κυβέρνηση Ερντογάν δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων στην εκπαίδευση, στη Δικαιοσύνη, στις ένοπλες δυνάμεις και στα ΜΜΕ μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

Χθες η τουρκική λίρα, η οποία στην αρχή της ημέρας είχε ενισχυθεί λίγο έναντι του δολαρίου, σημείωσε και πάλι πτώση αφότου αφαιρέθηκε από προεδρικό διάταγμα άρθρο που καθόριζε ότι η θητεία του διοικητή της κεντρικής τράπεζας θα είναι πενταετής. Μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε, σύμβουλος του Ερντογάν διευκρίνισε ότι η θητεία θα παραμείνει πενταετής.