Να τραβήξει ή όχι τη σκανδάλη; Αυτό το δίλημμα κυριαρχούσε στο μυαλό του όση ώρα χάιδευε το όπλο μέσα στην τσέπη του και όση ώρα άκουγε τον άνθρωπο που έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα τη μητέρα του να αφηγείται λεπτομέρειες από την αιματοβαμμένη ιστορία. Ομως ο Νικόλας Γκέιτζ (Νίκος Γκατζογιάννης), ερευνητής και δημοσιογράφος των «Νιου Γιορκ Τάιμς» και συγγραφέας του βιβλίου «Ελένη», επέλεξε να μη βάψει τα χέρια του με αίμα εξηγώντας μέσα στις σελίδες του πολυδιαβασμένου βιβλίου (από τις πρώτες απαντήσεις στην «αριστερή» λογοτεχνία της Μεταπολίτευσης): «Το ξέρω πως με σταμάτησε εν μέρει ο φόβος πως θα αποχωριζόμουν τα παιδιά μου και πως έβαζα σε κίνηση γεγονότα που θα διαιώνιζαν τους σκοτωμούς και τις συμφορές σε μελλούμενες γενιές. Ηταν και κάτι άλλο ακόμα: η κατανόηση της μάνας μου που μου είχε χαρίσει η έρευνα της ζωής της. Αντίθετα από την Εκάβη, η μάνα μου δεν ξόδιασε τις στερνές της δυνάμεις ρίχνοντας κατάρες στους βασανιστές της, αλλά σαν την Αντιγόνη βρήκε το θάρρος να αντιμετωπίσει τον θάνατο επειδή είχε κάνει το καθήκον της απέναντι σε εκείνους που αγαπούσε. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή λέει σε εκείνον που την καταδίκασε εις θάνατον, τον θείο της και βασιλιά: «Στον κόσμο δεν γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν’ αγαπώ»». Η ιστορία της Ελένης Γκατζογιάννη, μετά τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο (το 1985 από τον Πίτερ Γέιτς με τους Κέιτ Νέλιγκαν, Τζον Μάλκοβιτς, Λίντα Χαντ) περνάει πλέον στον χώρο του λυρικού θεάτρου και αναμένεται να γίνει λιμπρέτο για μια όπερα, που θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 25 Μαρτίου 2021 στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης, ενώ από εκείνον τον Ιούλιο θα εγκαινιάσει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την ευρωπαϊκή της περιοδεία.

ΤΟ ΛΙΜΠΡΕΤΟ. Η ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο παρουσίασης του 14ου Φεστιβάλ Αιγαίου από τον καλλιτεχνικό διευθυντή και αρχιμουσικό Πίτερ Τιμπόρις, ο οποίος ανέθεσε άλλωστε τη σύνθεση της όπερας στον Κρίστοφερ Θεοφανίδη. Ο Τιμπόρις δήλωσε σχετικά πάντως ότι «εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια πολιτική ιστορία αλλά με μια ιστορία αντίστασης –την ιστορία μιας μητέρας που κάνει τα πάντα για να σώσει τα παιδιά της». Το βιβλίο «Ελένη», που έχει πουλήσει περισσότερα από 4 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, εξιστορεί την πραγματική ιστορία της Ελένης Γκατζογιάννη, η οποία το 1948 κατοικούσε στο ορεινό χωριό Λια της Ηπείρου, το οποίο επιβλεπόταν από τους αντάρτες του «Δημοκρατικού Στρατού». Η γυναίκα συλλαμβάνεται, βασανίζεται, «καταδικάζεται» δημόσια σε θάνατο και τουφεκίζεται σε ηλικία 41ετών, με την κατηγορία ότι «κατέστρωσε την απόδραση από το χωριό των τεσσάρων παιδιών της για να γλιτώσουν από το παιδομάζωμα». Ο Νίκολας Γκέιτζ εγκαταστάθηκε στην Αμερική, όπου για πρώτη φορά συνάντησε μαζί με τις αδελφές του τον πατέρα τους που ζούσε εκεί ως μετανάστης. Ο ίδιος ξεκίνησε μια μακροχρόνια ιστορική έρευνα και επιστρέφοντας στην Ελλάδα βρήκε τους υπεύθυνους για τον θάνατο της μητέρας του. Αυτός θα είναι και ο βασικός άξονας του λιμπρέτου που είχε ανατεθεί αρχικά στον JD McClatchy, ο οποίος θα το παρέδιδε πριν από την 1η Ιουνίου 2018, έτσι ώστε να ξεκινήσει τη σύνθεση ο Θεοφανίδης. Ομως ο σπουδαίος λιμπρετίστας έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες μέρες και πλέον την ολοκλήρωσή του θα αναλάβει πιθανότατα η ομάδα του.

Ο Πίτερ Τιμπόρις δεν παρέλειψε να τονίσει το άνοιγμα του 14 Φεστιβάλ του Αιγαίου, το οποίο για πρώτη φορά βγαίνει εκτός Σύρου. Η έναρξη γίνεται στις 22 Ιουλίου με τη «Σταχτοπούτα» του Ροσσίνι και συνεχίζει στην Αθήνα στις 23 Ιουλίου με το γκαλά όπερας και έργα Βέρντι, Βάγκνερ, Πουτσίνι, Μότσαρτ, Μπετόβεν, με χορωδία 300 φωνών από την Αμερική, την Ελλάδα και τη Γαλλία και τρεις διεθνείς σολίστες: την καναδή σοπράνο Eilana Lappalainen, τον ιταλό τενόρο Gian Carlo Pasolini και τον λιθουανό μπασοβαρύτονο Igor Bakan.