Νέο ραντεβού Κοτζιά – Ντιμιτρόφ μετά το Πάσχα

Στην εβδομάδα μετά το Πάσχα μεταφέρεται πλέον το ενδιαφέρον για τα επόμενα «επεισόδια» του Σκοπιανού μετά τη συνάντηση της Βιέννης την περασμένη Παρασκευή. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, εκείνες τις ημέρες θα πραγματοποιηθεί η επόμενη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) Νίκου Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ. Είναι δε αρκετά πιθανό ο Κοτζιάς να μεταβεί ξανά στα Σκόπια, αν και το σενάριο έλευσης του Ντιμιτρόφ στην Αθήνα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η αλλαγή του Συντάγματος της ΠΓΔΜ με σκοπό να διασφαλιστεί η erga omnes χρήση του νέου ονόματος που θα συμφωνηθεί είναι το υψηλότερο εμπόδιο που πρέπει να υπερπηδηθεί. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι αν η Αθήνα δεν λάβει γραπτές δεσμεύσεις περί της συνταγματικής αναθεώρησης, τότε δεν πρόκειται να συναινέσει στην αποστολή πρόσκλησης προς την ΠΓΔΜ κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον προσεχή Ιούλιο –και προφανώς ανάλογη στάση θα τηρήσει και στο θέμα της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. Η εικόνα που διαμορφώνεται μετά τη συνάντηση και τις πολύωρες συνομιλίες που είχαν οι δύο υπουργοί με τον ειδικό απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Μάθιου Νίμιτς στην έδρα του υπουργείου Εξωτερικών της Αυστρίας (σ.σ. τα γραφεία του ΟΗΕ στη Βιέννη ήταν κλειστά λόγω του Πάσχα των Καθολικών) είναι μεικτή. Ο ίδιος ο Νίμιτς παραδέχθηκε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν δύσκολα θέματα προς επίλυση. Ο ειδικός απεσταλμένος παρέδωσε στους συνομιλητές του ένα ερωτηματολόγιο επί του οποίου θέλει τις απαντήσεις του, ενώ τόνισε ότι θα υπάρξουν και συναντήσεις εμπειρογνωμόνων από τις δύο πλευρές που θα ασχοληθούν με ορισμένα αμφιλεγόμενα (controversial) ζητήματα. Οπως είπε ο Κοτζιάς σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση στην αυστριακή πρωτεύουσα, κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντικό ότι έχει γίνει λεπτομερής καταγραφή των ζητημάτων στα οποία συμφωνούν ή διαφωνούν οι δύο πλευρές, καθώς επίσης και η ανάδειξη των κρισιμότερων θεμάτων για κάθε πλευρά. Διπλωματικές πηγές σημείωναν μετά το πέρας της συνάντησης ότι «είμαστε πιο κοντά σε λύση από ό,τι πριν από μερικές ημέρες όταν ο Κοτζιάς επισκέφθηκε τα Σκόπια». Οι ίδιες πηγές προσέθεταν ότι τα αγκάθια παραμένουν: οι αλλαγές που επιδιώκει η ελληνική πλευρά στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ αλλά και η φόρμουλα που αναζητείται με σκοπό να μπορέσει να εφαρμοστεί η πρόβλεψη να ισχύει η νέα ονομασία τόσο στο εσωτερικό όσο και στις διεθνείς σχέσεις της γειτονικής χώρας. Αναφορικά με το Σύνταγμα, πέρα από την ένταξη σε αυτό της νέας ονομασίας, η Αθήνα θα επιθυμούσε, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, να υπάρξει και μία αλλαγή στο άρθρο 49 το οποίο αφορά στους «Μακεδόνες» εκτός ΠΓΔΜ. Συγκεκριμένα το άρθρο αυτό, το οποίο τροποποιήθηκε το 1992, αναφέρει ότι η ΠΓΔΜ «φροντίζει για το καθεστώς και τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν στον «Μακεδονικό λαό» σε γειτονικές χώρες, καθώς και για «εκπατρισμένους Μακεδόνες», συνδράμει στην πολιτισμική τους ανάπτυξη και προωθεί δεσμούς μαζί τους». Η τροποποίηση που προστέθηκε αναφέρει ότι «στην άσκηση αυτού του ενδιαφέροντος, η «Δημοκρατία» δεν θα αναμιγνύεται στα κυρίαρχα δικαιώματα άλλων κρατών ή στις εσωτερικές τους υποθέσεις».

ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ. Το έτερο δύσκολο θέμα είναι η εξεύρεση της φόρμουλας που θα επιτρέψει την εφαρμογή του νέου ονόματος erga omnes. Το κλειδί, όπως προαναφέρθηκε, φαίνεται ότι βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση θα έχει τις απαραίτητες εγγυήσεις περί μίας συνταγματικής αλλαγής στα Σκόπια ώστε να ανοίξει τον δρόμο για την ευρωατλαντική προοπτική της ΠΓΔΜ.