Δεκαετίες σκανδάλων και πολιτικής διαφθοράς, ανικανότητα, ψέματα και αδιαφορία έχουν γιγαντώσει τον πολιτικό κυνισμό στη Βραζιλία. Οι δολοφονίες στο Ρίο ντε Ζανέιρο είναι κάτι σύνηθες. Ωστόσο δεκάδες χιλιάδες Βραζιλιάνοι βρήκαν στους δρόμους σε πόλεις όλης της χώρας να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία της ακτιβίστριας Μαριέλε Φράνκο και του οδηγού της. Η 38χρονη Φράνκο πυροβολήθηκε πριν από λίγες ημέρες, μόλις 18 μήνες μετά την εκλογή της στο δημοτικό συμβούλιο του Ρίο ντε Ζανέιρο. Η Μαριέλε, μια μαύρη ανύπαντρη μητέρα από τις φαβέλες, ήταν μια έντονη προσωπικότητα με μεγάλη δράση στην τοπική κοινωνία, που αποφάσισε να ασχοληθεί με την τοπική αυτοδιοίκηση –έναν τομέα στον οποίο κυριαρχούν στη Βραζιλία οι λευκοί άνδρες. Πολλοί δεν ήταν σίγουροι ούτε για το εάν θα καταφέρει να εκλεγεί η Φράνκο, εκείνη όμως κατέλαβε την 5η θέση μεταξύ των 50 μελών του δημοτικού συμβουλίου.

Στη σύντομη θητεία της έγινε ένας φάρος προοδευτικής πολιτικής για το Ρίο σε θέματα που αφορούσαν τα δικαιώματα των γυναικών και των ομοφυλοφίλων, δεν δίσταζε να καταγγείλει την επιθετική και βίαιη αστυνόμευση στις φαβέλες, όπου οι κάτοικοι ζουν υπό τον βίαιο έλεγχο των συμμοριών ναρκωτικών αλλά και της κρατικής βίας. Ακριβώς αυτή η κριτική που ασκούσε στην αστυνομική βία, πιστεύουν οι ψηφοφόροι της, ήταν που όπλισε το χέρι των δολοφόνων της. «Ηταν μια αισχρή πράξη, ένα προμελετημένο έγκλημα εναντίον μιας γυναίκας που εξελέγη με εντυπωσιακό ποσοστό ψήφων, ένα έγκλημα που έγινε για να το δουν όλοι, αψηφώντας τους δημοκρατικούς θεσμούς» δήλωσε ο Αντρέ Λουίς Ματσάδο, εισαγγελέας του Ρίο.

Η δολοφονία της Φράνκο φαίνεται ότι μετατρέπεται σε σύμβολο για τους αγώνες εναντίον της βίας και της φυλετικής ανισότητας στη Βραζιλία, λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, καθώς μάλιστα η πολιτική κατάσταση φαίνεται ιδιαίτερα ρευστή. Η κίνηση του συντηρητικού προέδρου Μισέλ Τεμέρ να αναθέσει τη δημόσια ασφάλεια του Ρίο στον στρατό έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις για την υπερβολική χρήση βίας στις φαβέλες, εξηγεί ο αναλυτής Σίλβιο Κασιόνε, ενώ έχει δώσει στην πολυδιασπασμένη Αριστερά ένα θέμα γύρω από το οποίο μπορεί να ενωθεί.

Η Φράνκο, στέλεχος του κόμματος Σοσιαλισμού και Ελευθερίας, ήταν η πιο ηχηρή φωνή διαμαρτυρίας για την αύξηση των δολοφονιών από την αστυνομία και τον στρατό –τον Ιανουάριο 154 δολοφονίες από αστυνομικούς σημειώθηκαν στο Ρίο, αύξηση 57% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2017. Την περασμένη εβδομάδα, ένα βράδυ που η Φράνκο είχε πάρει μέρος σε μια εκδήλωση για τις μαύρες γυναίκες, το αυτοκίνητο με το οποίο επέστρεφε σπίτι της δέχθηκε επίθεση. Ηταν η 40ή πολιτικός που δολοφονήθηκε από τις αρχές του 2017. «Ενας άνδρας την πυροβόλησε στο κεφάλι. Ηθελε να τη σκοτώσει. Και μετά πυροβόλησε με τον ίδιο τρόπο και τον οδηγό της» περιέγραψε αυτόπτης μάρτυρας. Η αστυνομία διαπίστωσε πως οι σφαίρες που χρησιμοποιήθηκαν είχαν κλαπεί πριν από μερικά χρόνια από φορτίο που είχε τελικό προορισμό τις αστυνομικές δυνάμεις στην πρωτεύουσα Μπραζίλια.

Στο Ρίο οι πολίτες θεωρούν την επίθεση στη Φράνκο «ως έγκλημα εναντίον των δημοκρατικών θεσμών» παρατηρεί ο εισαγγελέας Ματσάδο. «Και αυτό, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί μια άκρως απειλητική ατμόσφαιρα για όλους όσοι ασχολούνται με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Ειδικοί στην ασφάλεια και ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η στρατιωτική παρουσία στο Ρίο μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερες καταπατήσεις δικαιωμάτων.

Μόλις μία ημέρα πριν από τη δολοφονία της η Φράνκο είχε καταγγείλει τον θάνατο νεαρού άνδρα που έβγαινε από εκκλησία και τον συνέλαβαν αστυνομικοί. «Πόσοι ακόμα θα πρέπει να πεθάνουν για να τελειώσει αυτός ο πόλεμος;» είχε αναρωτηθεί σε ανάρτησή της στο Twitter. Πού να ήξερε τότε ότι το επόμενο θύμα θα ήταν η ίδια.