Μπορεί να μοιάζει οξύμωρο, αλλά η περίοδος μετά την τρίτη αξιολόγηση τρομάζει τον Αλέξη Τσίπρα, με αποτέλεσμα να αναζητεί πυξίδα για να πορευτεί. Η διαμόρφωση της στρατηγικής του φαίνεται πάντως ότι συνοψίζεται στη λέξη «ξεκαθάρισμα»: των σχέσεων με τους δανειστές, του υπουργικού σχήματος, αλλά και του εσωκομματικού τοπίου.

Στο Μαξίμου επικρατεί συναγερμός προκειμένου να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα και οι υπουργοί βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση, με κομβικό συντονιστικό ρόλο να έχει αναλάβει ο υπουργός Επικρατείας Δημήτρης Λιάκος. Οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα φαίνεται πως έχουν κλειδώσει μετά το πέρας της αξιολόγησης κι έτσι ο Αλέξης Τσίπρας εστιάζει στις διεθνείς επαφές του, σε μια εμφανή προσπάθεια να ενισχύσει το προσωπικό του προφίλ –ιδιαίτερα μετά το ταξίδι στις ΗΠΑ.
Το βασικό σκέλος της στρατηγικής Τσίπρα είναι η δημιουργία θετικής ατζέντας και η προσπάθεια για την προσέλκυση επενδύσεων. Πλην όμως το σχέδιο περιλαμβάνει και τη δοκιμασμένη για τον ίδιο και το επιτελείο του συνταγή των… φανταστικών εχθρών. Μετά την αλλαγή στάσης του ΔΝΤ και τις διαβεβαιώσεις Λαγκάρντ ότι δεν θα ζητηθούν νέα μέτρα, τα μέσα ενημέρωσης αναδεικνύονται (ξανά) στον νούμερο ένα εχθρό της κυβέρνησης –με τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες να παραμένει στο προσκήνιο, αλλά να καθυστερεί, καθώς πληροφορίες αναφέρουν πως δεν θα διεξαχθεί πριν από το τέλος του έτους.
Ο αναβρασμός, ωστόσο, που κυριαρχεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα θα κοπάσει, παρά τις αγωνιώδεις διαψεύσεις του Μαξίμου και τις διαβεβαιώσεις ότι το κυβερνητικό καράβι κινείται σε ήρεμα νερά. Υπουργοί όπως ο Πάνος Σκουρλέτης εξακολουθούν να θεωρούν πως το πρόγραμμα δεν βγαίνει, ακόμη κι αν δεν υπάρξουν νέα μέτρα, ενώ τα πνεύματα μεταξύ αρκετών μελών του Υπουργικού Συμβουλίου παραμένουν οξυμμένα ή υπουργοί θεωρούνται «κόκκινο πανί» για τον κομματικό μηχανισμό και τους βουλευτές. Συγκρούσεις, όπως αυτή που εξελίσσεται στο υπουργείο Υγείας μεταξύ του υπουργού Ανδρέα Ξανθού και του αναπληρωτή του Παύλου Πολάκη, βαρύνουν ακόμη περισσότερο την ατμόσφαιρα.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η εικόνα ενός ριζικού ανασχηματισμού –που θα λειτουργεί εξισορροπητικά και θα σηματοδοτεί ανοίγματα –έχει αρχίσει ήδη να σχηματοποιείται στο πρωθυπουργικό γραφείο και για πολλούς αποτελεί ένα από τα τελευταία χαρτιά στα χέρια του Αλέξη Τσίπρα.

Καραμπόλες… ακριβείας

Η κυβερνητική πρόταση να καταλάβει ο Γιάννης Μουζάλας τη θέση του επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Συμβούλιο της Ευρώπης μοιάζει με κίνηση εκτόνωσης για τις εσωκομματικές έριδες, αλλά πρωτίστως αποτελεί μια προαναγγελία αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα.
Κατά πληροφορίες, οι ενστάσεις Σκουρλέτη τον εντάσσουν στον κύκλο των υποψηφίων προς μετακίνηση υπουργών –με τον νυν υπουργό Μεταφορών Χρήστο Σπίρτζη να προβάλλει ως αντικαταστάτης του. Στον κύκλο των παραγωγικών υπουργείων, πολλά θα κριθούν από την παραμονή ή όχι του Ευκλείδη Τσακαλώτου στο υπουργείο Οικονομικών μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης. Η δήλωση Τσακαλώτου ότι θέλει «να είναι ο πιο… ασήμαντος υπουργός» τροφοδότησε εκ νέου τα σενάρια μιας μετακίνησής του. Το χαρτοφυλάκιο του Οικονομίας και Ανάπτυξης εξακολουθεί να συζητείται ως επόμενος σταθμός του Τσακαλώτου –με τον καθηγητή Δημήτρη Παπαδημητρίου να φέρεται πως επιθυμεί την επιστροφή του στις ΗΠΑ, καταλαμβάνοντας τη θέση του Χρήστου Παπουτσή στην Παγκόσμια Τράπεζα. Σε κάθε περίπτωση, η θέση αυτή δείχνει περιζήτητη, καθώς εξετάζεται ακόμη η προθυμία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη να μετακομίσει στην Ουάσιγκτον.

Σχεδόν προεξοφλείται ότι μέσω ανασχηματισμού θα επιχειρηθεί να μπει φρένο και στα άτυπα «αντάρτικα», στα οποία πρωταγωνιστούν στελέχη πέριξ της ομάδας των 53+, η οποία αναζητεί την αριστερή ταυτότητα της κυβέρνησης. Η προοπτική της επιστροφής του Νίκου Φίλη στο κυβερνητικό σχήμα, μέσω του υπουργείου Πολιτισμού, είναι προφανές ότι εξυπηρετεί αυτόν τον σχεδιασμό. Ταυτόχρονα, επιβεβαιώνει την προγραφή τής νυν υπουργού Λυδίας Κονιόρδου, για την οποία υπάρχει δυσαρέσκεια στο Μαξίμου μετά την υπόθεση του Ελληνικού. Από την άλλη πλευρά, στους κερδισμένους των επικείμενων αλλαγών προεξοφλείται ότι θα είναι ο νυν υφυπουργός Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης, ο οποίος έχει ενταχθεί πλέον στην κλειστή ομάδα συνεργατών του Πρωθυπουργού.

Προεκλογικός μαραθώνιος

Φανερό είναι επίσης ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει εγκαινιάσει μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, μολονότι εξακολουθεί να διαβεβαιώνει πως οι κάλπες θα στηθούν στο τέλος της τετραετίας. Οι περιοδείες του στην επαρχία και οι διαδοχικές ομιλίες στα περιφερειακά αναπτυξιακά συνέδρια έχουν έντονο προεκλογικό άρωμα, με τον ίδιο να μοιράζει πλέον και υποσχέσεις, ενώ επαναφέρει στο προσκήνιο την τακτική της πόλωσης απέναντι στη ΝΔ και προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η διάρκεια, όμως, αυτής της ούτως ή άλλως παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου θα εξαρτηθεί άμεσα από τις εξελίξεις της τρίτης αξιολόγησης και την επόμενη μέρα του προγράμματος, το καλοκαίρι του 2018. Ακόμη και το ιδανικό για την κυβέρνηση σενάριο που υπαγορεύει έγκαιρη ολοκλήρωση της τρίτης αναμέτρησης με τους δανειστές, άνοιγμα της συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους και «καθαρή» έξοδο από το πρόγραμμα δεν αποκλείει το σενάριο της κάλπης.

Πάντως, ακόμη κι αν οι εκλογές γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές το 2019 ή ακόμη και στο τέλος της τετραετίας, το 2018 δεν παύει να είναι μια προεκλογική χρονιά. Στην οποία το αφήγημα της κυβέρνησης δεν μπορεί παρά να περιέχει θετικά μηνύματα, προκειμένου να πραγματοποιήσει την τελική αντεπίθεση. Ολα αυτά εφόσον βέβαια ολοκληρωθεί με επιτυχία η τρίτη αξιολόγηση, οι διαπραγματεύσεις για την οποία μόλις άρχισαν. Σε αυτήν, διαφωνίες και διαφορετικές προσεγγίσεις εξακολουθούν να υπάρχουν. Ομως, η ανακωχή με το ΔΝΤ ρίχνει τους τόνους –τουλάχιστον προσώρας –και σημαίνει πως η κυβέρνηση τρέχει μόνη στον στίβο για να μη βγει… δεύτερη, λόγω του όγκου των προαπαιτουμένων που πρέπει να ολοκληρωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Το μέτωπο της Κουμουνδούρου

Στην Κουμουνδούρου η κατάσταση είναι ίδια με το Υπουργικό Συμβούλιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμφωνία για την αναβάθμιση των F-16, η οποία ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών κυρίως από την πλευρά της ομάδας των 53+ ή όσων συνομιλούν με αυτήν. Ενστάσεις υπάρχουν για την κυβερνητική πολιτική και ως προς τον χαρακτήρα των δράσεων αλληλεγγύης που σχεδιάζονται, όπως π.χ. η διανομή του κοινωνικού μερίσματος. Αλλά και ως προς σειρά μέτρων που έχουν ήδη συμφωνηθεί με τους δανειστές, όπως είναι η περικοπή προνοιακών επιδομάτων ή οι αποκρατικοποιήσεις, οι οποίες καλούνται να τρέξουν με γοργούς ρυθμούς. Σε κάθε περίπτωση, μπορεί το επόμενο συνέδριο να είναι προγραμματισμένο για το 2019, ωστόσο πιθανή επίσπευση των εκλογών δεν αποκλείεται να φέρει πιο μπροστά και τις συλλογικές διαδικασίες στην Κουμουνδούρου.

Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση και εφόσον αποκλειστεί οριστικά το ενδεχόμενο νέων μέτρων –πλην αυτών που έχουν ήδη συνομολογηθεί για την περίοδο 2019-2020 -, η κυβέρνηση θα εστιάσει ως αντίβαρο στην αριστερή ατζέντα, ακόμη κι αν δεν έχει τη στήριξη των ΑΝΕΛ (όπως π.χ. στο νομοσχέδιο για την αλλαγή ταυτότητας φύλου), αλλά και στις θεσμικές αλλαγές. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι ασφαλώς η κορυφαία εξ αυτών και δεν αποκλείεται ακόμη και δημοψήφισμα για τις προτεινόμενες αλλαγές στον καταστατικό χάρτη της χώρας. Παράλληλα, παρασκηνιακές συζητήσεις έχουν αρχίσει και πάλι για την απλή αναλογική, με την κυβέρνηση να λοξοκοιτάζει προς την πλευρά της Κεντροαριστεράς, προκειμένου ο εκλογικός νόμος να (ξανα)ψηφιστεί και να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των 200 βουλευτών για να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές.

Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, με γνώση των διεργασιών στο Μαξίμου, υποστηρίζουν πως αυτό που προέχει είναι να σηματοδοτηθεί ότι η χώρα –μαζί και ο ΣΥΡΙΖΑ –μπαίνουν σε μια νέα πορεία και ότι το βάρος πρέπει να πέσει στην ανασυγκρότηση του κράτους, του πολιτικού συστήματος και του παραγωγικού ιστού της χώρας. «Περάσαμε τη φάση της συντήρησης. Τώρα πρέπει να πείσουμε για τον τρόπο με τον οποίο θα βγούμε από τα Μνημόνια» λένε χαρακτηριστικά.

Τελευταία Νέα