Ο Νικολά Ουσέτ ήταν πολύ χαρούμενος το βράδυ της Τρίτης. Βρισκόταν στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Palais Brongniart όταν αναγνώρισε τον εαυτό του στο πρωτοσέλιδο των «ΝΕΩΝ» που προβαλλόταν στις οθόνες. «ΤΑ ΝΕΑ» συμμετείχαν στο συνέδριο της οργάνωσης Sparknews στο Παρίσι μαζί με άλλες 29 εφημερίδες από όλον τον κόσμο –από το Βέλγιο ώς τη Σιγκαπούρη και από την Αλγερία ώς την Ιρλανδία και τις ΗΠΑ.

Ο Νικολά, που έχει χάσει το δεξί του χέρι, έχει βραβευθεί για μια ευρεσιτεχνία του: ένα ρομποτικό χέρι σε τιμή δέκα φορές χαμηλότερη από τα μοντέλα που κυκλοφορούν στην αγορά. Η ιστορία του ήταν ένα από τα ρεπορτάζ που δημοσίευσαν ταυτόχρονα οι εφημερίδες του δικτύου της Sparknews, στο πλαίσιο της Impact Journalism Day –της ημέρας κατά την οποία 47 έντυπα από όλο τον κόσμο μοιράζονται τα θέματά τους. Θέματα που έχουν επιλεγεί επειδή εστιάζουν όχι μόνο στα προβλήματα αλλά και στις λύσεις, αναδεικνύοντας προσπάθειες όπως αυτή του Νικολά.

Για την προώθηση αυτού του είδους θετικής δημοσιογραφικής έρευνας ιδρύθηκε πριν από τρία χρόνια η Sparknews. Η ιδέα ανήκε στον γάλλο δημοσιογράφο Christian Boisredon, ο οποίος με μια ομάδα νέων συνεργατών κατευθύνει –και διευρύνει συνεχώς –το εγχείρημα. Απώτερος σκοπός τους είναι να κλονίσουν το δόγμα ότι «ειδήσεις είναι μόνο οι κακές ειδήσεις» και να ενθαρρύνουν τις αίθουσες σύνταξης σε όλο τον κόσμο να στρέψουν το ενδιαφέρον προς τις ιστορίες που εμπνέουν και τους ανθρώπους που αναζητούν λύσεις.

Το παράδειγμα του Σιάτλ

Τα αποτέλεσμα που μπορεί να φέρει το είδος που ήδη ορίζεται ως «Solutions Journalism» παρουσίασε στους εκπροσώπους των 30 εφημερίδων ο Αμερικανός Keith Hammonds από την ομώνυμη οργάνωση, που έχει συνεργαστεί με εφημερίδες στις ΗΠΑ βοηθώντας τες να αναπτύξουν νέους τρόπους δημοσιογραφικής έρευνας. Σύμφωνα με τον Hammonds, ο στόχος δεν είναι να κάνουμε τους αναγνώστες να νιώσουν καλύτερα. Θετική δημοσιογραφία, όπως είπε, δεν είναι να παρουσιάζουμε ιστορίες ηρώων ή να ανεβάζουμε στις ιστοσελίδες μας αστεία βίντεο με ζωάκια. Θετική δημοσιογραφία είναι να μη σταματάμε στην ειδησεογραφική ή στατιστική αποτύπωση ενός κοινωνικού προβλήματος, αλλά να συνεχίζουμε και την έρευνα ως προς τις πιθανές διεξόδους. Ενα από τα παραδείγματα που επικαλέστηκε ήταν μια μακροχρόνια έρευνα των «Seattle Times» για τη βία στα σχολεία. Η εφημερίδα κάλυπτε καθημερινά τα κρούσματα βίας, αλλά με αποσπασματικό τρόπο. Με την καθοδήγηση του «Solutions Journalism» ενέταξε στο βεληνεκές των ερευνών της και τις μεθόδους που είχαν υιοθετήσει άλλες πολιτείες που αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα, εξηγώντας ποιες ήταν αποδοτικές και γιατί. Η ανταπόκριση των αναγνωστών, όπως μετρήθηκε και από την ιστοσελίδα της εφημερίδας, ήταν μεγάλη. Οπως εξήγησε ο Hammonds, η απήχηση οφείλεται στο γεγονός ότι η κάλυψη ήταν διαρκής και σφαιρική, προσπαθώντας να φωτίσει και τα μειονεκτήματα των λύσεων που πρότεινε. Μ’ άλλα λόγια, σύνθετη κάλυψη για ένα σύνθετο πρόβλημα.

Η κοινή αγωνία

Η δημοσιογραφία των λύσεων δεν ήταν βέβαια το μόνο που απασχόλησε τους εκπροσώπους των 30 εφημερίδων –στην πλειονότητά τους επιτελικά στελέχη –στις πολλές ώρες που πέρασαν μαζί συζητώντας στον έβδομο όροφο του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων. Οι καθημερινές αγωνίες είναι πολύ διαφορετικές στην αίθουσα σύνταξης π.χ. της ιαπωνικής «Asahi Shimbun», που πουλάει οκτώ εκατομμύρια φύλλα την ημέρα, σε σύγκριση με τους «Uganda Times» ή με τις εκδόσεις του αραβικού κόσμου, όπου η ελευθερία του λόγου δεν είναι μια αυτονόητη συνθήκη. Ωστόσο, οι υπαρξιακές προκλήσεις για τις εφημερίδες είναι παντού ίδιες. Και κυρίως η προσπάθειά τους να παραμείνουν ελκυστικές και χρήσιμες για τις γενιές που δεν έχουν ποτέ πάει στο περίπτερο, αλλά αντλούν την πληροφόρησή τους αποκλειστικά από το Διαδίκτυο. Η κοινή διαπίστωση ήταν ότι η μετάβαση στις ψηφιακές πλατφόρμες ενημέρωσης δεν είναι μια διαδικασία. Αντιθέτως, πρέπει να ξεκινήσει από τις νοοτροπίες των δημοσιογράφων, κυρίως εκείνων που έχουν υπηρετήσει τα έντυπα και χρειάζεται τώρα να επανεπινοήσουν τον τρόπο που κάνουν τη δουλειά τους. Πώς; «Μια ημέρα την εβδομάδα ξυπνάω στις πέντε το πρωί. Είμαι ο μπλόγκερ της ημέρας στο σάιτ μας. Από τις έξι σχολιάζω σε ζωντανό χρόνο ό,τι συμβαίνει, ανεβάζω βίντεο, φωτογραφίες. Ακολουθώ τον παλμό της ημέρας» εξηγούσε ένας συνάδελφος από την Ελβετία, καταρρίπτοντας το παλαιό στερεότυπο ότι ο πιο σημαντικός λόγος για να γίνει κανείς «εφημεριδάς» είναι ότι δεν χρειάζεται να ξυπνάει νωρίς.

Τι είναι το Impact Journalism Day

Ενα δίκτυο 47 εφημερίδων από όλον τον κόσμο –μεταξύ των οποίων και «ΤΑ ΝΕΑ» –μοιράζεται ρεπορτάζ που αναδεικνύουν πρωτοπόρους της κοινωνικής καινοτομίας και τις λύσεις που έχουν αναπτύξει. Τα ρεπορτάζ δημοσιεύονται την ίδια ημέρα σε όλες τις εκδόσεις (στη φωτογραφία η έκδοση της 20ής Ιουνίου 2015).

Links