Δεν συμβαίνει κάθε μέρα ευρωπαίοι αξιωματούχοι και μάλιστα πρωθυπουργοί να δηλώνουν ότι στη Σύνοδο Κορυφής της προηγούμενης εβδομάδας συζητήθηκε η πιθανότητα χρεοκοπίας της Ελλάδας. Ούτε αποτελεί μυστικό ότι χώρες της ευρωζώνης μαζί με τους θεσμούς που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα προετοιμάζονταν για το ενδεχόμενο ενός πιστωτικού γεγονότος αν στις 30 Ιουνίου η Αθήνα δεν πληρώσει το ΔΝΤ.

Η κυβέρνηση έπαιζε τις τελευταίες ημέρες με τη φωτιά αφήνοντας επισήμως να εννοηθεί ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα δεν θα διστάσει να προκαλέσει πιστωτικό γεγονός. «Προφανώς και οι συνέπειες ενός πιστωτικού γεγονότος στην Ελλάδα ήδη συζητούνται παρασκηνιακά στην Ευρώπη. Το ζήτημα είναι σε ποιον βαθμό είναι ακόμη ένας τακτικισμός του Τσίπρα ή αν το εννοεί» έλεγε κοινοτική πηγή λίγες ώρες πριν από τις ανακοινώσεις για την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για το ελληνικό ζήτημα. Και πρόσθετε: «Το βέβαιο είναι ότι το θέμα δεν αποτελεί πια ταμπού».

Ομολογουμένως, η ευκολία με την οποία αναφέρεται πλέον ο όρος Grexit στη δημόσια συζήτηση στο Βερολίνο μόνο τυχαία δεν είναι. Oύτε η Σύνοδος Κορυφής της Δευτέρας, προκειμένου να δοθεί μια τελευταία ευκαιρία στην κυβέρνηση να βάλει την υπογραφή της σε μια συμφωνία.

«Δεν ήθελε ποτέτη συμφωνία»

Η υπογράμμιση από τα χείλη κυβερνητικού εκπροσώπου ότι η εκπνοή της παράτασης του προγράμματος στις 30 Ιουνίου δεν είναι το τέλος του παιχνιδιού για την ελληνική πλευρά δημιούργησε βάσιμες υποψίες σε εταίρους και δανειστές ότι τελικά η Αθήνα δεν θέλει τη συμφωνία.

Οπως το έθετε πηγή που βρίσκεται κοντά στις συνομιλίες της κυβέρνησης με τους θεσμούς, «κερδίζει έδαφος η αντίληψη ότι ο Τσίπρας δεν θέλει τη συμφωνία και ότι πιθανόν δεν την ήθελε ποτέ, γι’ αυτό και κορόιδευε εξαρχής με ασαφείς προτάσεις και εκθέσεις ιδεών». Αφηνε να εννοηθεί ότι ακόμη και τώρα τα περιθώρια για υποχώρηση των θεσμών από τις αρχικές τους προτάσεις είναι από μηδενικά έως ελάχιστα και αυτό διότι «οι θεσμοί έχουν κουραστεί και έχουν αηδιάσει με τα ψέματα της κυβέρνησης».

Η ίδια πηγή έλεγε ότι το καλύτερο σενάριο είναι να δοθεί μια μικρή παράταση για την Ελλάδα αλλά, «ακόμη και τότε, οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι μεγάλες και θα απαιτηθούν πολλά μέτρα».

«Αν δύο εβδομάδες πριν από το σενάριο της ρήξης θεωρείτο τακτικισμός του Τσίπρα, πλέον θεωρείται πολύ πιθανό» σημείωνε άλλη κοινοτική πηγή. Η ίδια πηγή άφηνε να εννοηθεί ότι, αν και τα περιθώρια υποχωρήσεων έχουν πλέον λιγοστέψει, υπάρχει μια τελευταία ελπίδα για συμφωνία την ερχόμενη Δευτέρα. Η πολυπόθητη, όμως, πολιτική διαπραγμάτευση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο που επιθυμούσε ο έλληνας Πρωθυπουργός δεν θα είναι περίπατος καθώς η Ελλάδα έχει ξεμείνει από φίλους.
Η μέχρι σήμερα στρατηγική του Αλέξη Τσίπρα βασίστηκε στην αντίληψη ότι ένα πιστωτικό γεγονός θα θέσει τους δανειστές προ των ευθυνών τους. Στους κύκλους των θεσμών εμπνευστής της εξτρεμιστικής αυτής τακτικής και της ιδέας να μην πληρωθεί το ΔΝΤ στο τέλος του μήνα θεωρείται ο Γιάνης Βαρουφάκης. Ο Γιάνης των παιγνίων πιστεύει ότι η Αθήνα θα πάρει μια καλύτερη συμφωνία αν περιμένει έως την τελευταία στιγμή. Το επιχείρημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι, φοβούμενοι την αναταραχή στα ομόλογα της περιφέρειας, θα υποχωρήσουν.
Η θεωρία του Βαρουφάκη δεν είναι αστήρικτη. Παρά τις απειλές, ούτε οι Γερμανοί είναι έτοιμοι για μια τέτοια εξέλιξη. Βερολίνο και άλλες πρωτεύουσες θεωρούν ότι ένα πιστωτικό γεγονός στην Ελλάδα θα έβαζε την ευρωζώνη και κυρίως τον ευρωπαϊκό Νότο σε αχαρτογράφητα νερά, γι’ αυτό και επέλεξαν να ασχοληθούν με το θέμα στο ανώτατο επίπεδο. Παρά τις «ζώνες προστασίας» έναντι του πανικού στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα που έχει δημιουργήσει η ΕΚΤ, ένα ατύχημα στην Ελλάδα εξακολουθεί να προκαλεί φόβο για τη ρευστότητα και για τυχόν παράπλευρα απρόβλεπτα ατυχήματα.

Οι φόβοι για νέα Lehman

Αυτοί που φοβούνται περισσότερο ένα πιστωτικό γεγονός στην Ελλάδα και επιχειρούν να διασφαλίσουν πάση θυσία ότι θα υπάρξει συμφωνία και η κυβέρνηση θα πληρώσει το ΔΝΤ στις 30 Ιουνίου είναι οι Αμερικανοί. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ μιλούν για αμερικανική εμπλοκή στα ελληνικά πράγματα που θυμίζει ημέρες των αρχών του ’70.

Διακριτικά και αθόρυβα, οι Αμερικανοί γνωρίζουν πρόσωπα, πράγματα και αριθμούς για την ελληνική οικονομία και στέλνουν μηνύματα προς όλες τις πλευρές για συμβιβασμό. Η συστημική Ουάσιγκτον ανησυχεί ότι ένα πιστωτικό γεγονός θα δημιουργήσει αναταραχή στα ομόλογα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Πιστεύουν ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει αντιδράσεις τύπου Lehman με επιπτώσεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και άρα στην αμερικανική οικονομία.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι επισκέψεις σημαντικών παραγόντων του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών στην Αθήνα μόλις δέκα ημέρες μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης μόνο τυχαίες δεν ήταν. Την περασμένη Τετάρτη βρέθηκε στην Αθήνα για δεύτερη φορά μετά τα τέλη Φεβρουαρίου η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδια για την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο. Η Αμάντα Σλόατ συναντήθηκε με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και άλλους κυβερνητικούς παράγοντες. Η λιτή ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας τα λέει όλα. Η Σλόατ υπογράμμισε ότι «η Ελλάδα πρέπει γρήγορα να κάνει μια σοβαρή κίνηση για να φθάσει σε έναν πραγματιστικό συμβιβασμό με τους πιστωτές της».

Τελευταία Νέα